Ürək Ritminin Pozulması Növləri
1. Bradikardiya
Ürək ritminin normaldan yavaş olmasıdır (yetkinlərdə ümumiyyətlə 60 döyüntü/dəqiqədən az).
Səbəblər:
Yaşlanma
Ürək əzələsinin zədələnməsi (infarkt və ya miokardit)
Dərmanlar (beta-blokatorlar, digoksin)
Elektrolit balanssızlığı
Vagus sinirinin stimullaşdırılması
Simptomlar:
Yorğunluq
Başgicəllənmə
Nəfəs darlığı
Qıcolma
Sinə ağrısı
Müalicə:
Pacemaker (ürək ritmini tənzimləyici cihaz): Yavaş ürək ritmini tənzimləmək üçün implantasiya edilir.
Dərmanların tənzimlənməsi: Dərmanların dozasının dəyişdirilməsi və ya dayandırılması.
2. Taxikardiya
Ürək ritminin normaldan sürətli olmasıdır (yetkinlərdə ümumiyyətlə 100 döyüntü/dəqiqədən çox).
Səbəblər:
Stress və anksiyete
Kofein, nikotin və ya spirt istehlakı
Elektrolit balanssızlığı
Ürək xəstəlikləri (infarkt, miokardit)
Hipertiroidizm
Simptomlar:
Sinə ağrısı
Nəfəs darlığı
Başgicəllənmə
Bayılma
Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi
Müalicə:
Beta-blokatorlar: Ürək ritmini yavaşlatmaq üçün.
Kalsium kanal blokatorları: Ürək ritmini tənzimləmək üçün.
Antiaritmik dərmanlar: Ürək ritmini bərpa etmək və ya saxlamaq üçün.
Kateter ablasyonu: Anormal elektrik yollarının məhv edilməsi üçün.
3. Atriyal Fibrilasiya (AFib)
Ürək yuxarı kameralarda (atriyalarda) nizamsız və sürətli elektrik impulsları nəticəsində yaranan bir aritmiya növüdür.
Səbəblər:
Hipertoniya
Koronar arteriya xəstəliyi
Mitral qapaq xəstəlikləri
Hipertiroidizm
Alkoqol və ya narkotik istifadəsi
Simptomlar:
Sinə ağrısı
Nəfəs darlığı
Yorğunluq
Başgicəllənmə
Ürək döyüntüsünün nizamsızlığı
Müalicə:
Antikoagulyantlar: Qan laxtalarının qarşısını almaq üçün.
Beta-blokatorlar və ya kalsium kanal blokatorları: Ürək ritmini yavaşlatmaq üçün.
Antiaritmik dərmanlar: Ürək ritmini bərpa etmək və ya saxlamaq üçün.
Elektrik kardiyoversiya: Normal ritmi bərpa etmək üçün elektrik şoku.
Kateter ablasyonu: Anormal elektrik yollarının məhv edilməsi.
Ürək Keçiriciliyinin Pozulması Növləri
1. Atriyoventrikulyar (AV) Blok
Ürəkdə elektrik impulslarının atriyalardan ventriküllərə ötürülməsində gecikmə və ya bloklanma ilə xarakterizə olunan vəziyyətdir. Üç növü vardır: birinci, ikinci və üçüncü dərəcə AV blok.
Səbəblər:
Ürək əzələsinin zədələnməsi
Miokardit
Elektrolit balanssızlığı
Dərmanlar (beta-blokatorlar, kalsium kanal blokatorları)
Simptomlar:
Yavaş ürək döyüntüsü
Yorğunluq
Başgicəllənmə
Bayılma
Müalicə:
Pacemaker: Üçüncü dərəcə AV blok və ya simptomatik ikinci dərəcə AV blok üçün.
Dərmanların tənzimlənməsi: Dərmanların dozasının dəyişdirilməsi və ya dayandırılması.
2. Sağ və ya Sol Dal Bloku
Ürəyin sağ və ya sol ventrikülündə elektrik impulslarının ötürülməsində gecikmə və ya bloklanma.
Səbəblər:
Ürək əzələsinin zədələnməsi
Hipertoniya
Koronar arteriya xəstəliyi
Kardiomiopatiya
Simptomlar:
Ümumiyyətlə simptom vermir, lakin bəzi hallarda:
Nəfəs darlığı
Sinə ağrısı
Yorğunluq
Müalicə:
Altta yatan xəstəliyin müalicəsi: Hipertoniya, koronar arteriya xəstəliyi və ya kardiomiopatiyanın idarə edilməsi.
Pacemaker: Ciddi hallarda və ya ürək ritmi ciddi şəkildə təsirləndikdə.
Profilaktika və Ümumi Tədbirlər
1. Sağlam Yaşam Tərzi:
Sağlam qidalanma: Meyvə, tərəvəz, tam taxıl və az yağlı proteinlərlə zəngin pəhriz.
Fiziki aktivlik: Həftədə ən azı 150 dəqiqə orta intensivlikli aerobik fəaliyyət.
Siqareti tərgitmək: Ürək sağlamlığını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.
Stressin azaldılması: Stress idarə etmə texnikaları və meditasiya.
Çəki idarəsi: Sağlam bədən çəkisini qorumaq.
2. Tibbi Nəzarət:
Müntəzəm tibbi yoxlamalar: Qan təzyiqi, xolesterol və qan şəkəri səviyyələrini izləmək.
Dərmanların düzgün istifadəsi: Həkimin təyin etdiyi dərmanları düzgün şəkildə istifadə etmək və həkim məsləhətlərinə riayət etmək.
3. Risk Faktorlarının Azaldılması:
Elektrolit balanssızlığına diqqət yetirmək: Kalium və maqnezium səviyyələrini izləmək.
Dərmanların tənzimlənməsi: Mümkünsə, aritmiya yarada biləcək dərmanların istifadəsindən çəkinmək və ya alternativlərə yönəlmək.
Nəticə
Ürək ritminin və keçiriciliyinin pozulması ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər və vaxtında diaqnoz və müalicə həyati əhəmiyyət kəsb edir. Müntəzəm tibbi yoxlamalar və sağlam yaşam tərzinin mənimsənilməsi bu problemlərin qarşısının alınmasına və idarə edilməsinə kömək edə bilər. Hər hansı bir aritmiya əlamətləri hiss etdikdə dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
