📌 Sərhəd nədir?
Sərhəd – uşağın nəyi nə zaman, necə edə biləcəyini göstərən müəyyən və sabit qaydalardır.
Bu, uşağın özünü tənzimləməyi öyrənməsi, cəmiyyətə uyğun davranması və emosional təhlükəsizlik hiss etməsi üçün zəruridir.
🌱 Uşaqlara sərhədlər nəyə görə lazımdır?
1️⃣ Təhlükəsizlik hissi yaradır
Uşaq sərhəd görəndə “valideynim nəzarətdədir, mən güvəndəyəm” deyə düşünür.
Sonsuz sərbəstlik uşaq üçün narahatlıq və xaos hissi yarada bilər.
2️⃣ Özünü tənzimləmə bacarığı inkişaf edir
Sərhədlər uşağa gözləməyi, özünü saxlamağı, alternativ tapmağı öyrədir.
Məsələn: “İndi oyuncaqla oynamırsan, 10 dəqiqə sonra növbən gələcək.” → səbr, empatiya, nəzarət.
3️⃣ Sosial həyat üçün hazırlıqdır
Uşaqlar böyüyəndə məktəb, dostlar, iş həyatı kimi çevrələrdə qayda və hədlərlə qarşılaşacaq.
Evdə öyrəndiyi sərhədlər, onu özünü idarə edən, uyğunlaşa bilən bir insan halına gətirər.
4️⃣ Uşaqla valideyn arasında güvən qurulur
Valideyn sərhəd qoyanda – müəyyən, sabit və şəfqətli şəkildə – uşaq anlayır ki, “məni düşünür, qayğıma qalır.”
5️⃣ Valideynin tükənməsinin qarşısını alır
Sərhəd yoxdursa – uşaq hər şeyi tələb edə bilər, nəticədə valideyn yorulur, əsəbləşir və münasibət zədələnir.
Sərhəd həm də valideynin özünü qorumasıdır.
🚦 Sərhəd necə qoyulmalıdır?
✅ Sakit, qəti və şəfqətli tonda
“Otaqda bağırmaq olmaz” demək – sərhəddir.
“Bağırırsan deyə sevmirəm səni” demək – təhdiddir.
✅ Davranışa yox, şəxsiyyətə yönəlməli
“Bu davranış uyğun deyil”
Yoxsa: “Sən elə hər zaman problemdənsən”
✅ Aydın və sabit olmalı
Bugün “yox”, sabah “olsun” olarsa, uşaq təhlükə yox, boşluq hiss edər.
✅ Alternativ təklif et
“Divarı yazmaq olmaz” → “Amma gəl bu kağızda rəsm çəkək.”
💡 Nəticə:
✨ Sərhədsiz azadlıq – qarışıqlıq;
✨ Sərt sərhədsizlik – qorxu;
✨ Sevgi ilə verilən sərhəd – təhlükəsizlik və şəxsiyyətin inkişafı deməkdir.
Uşaq bir sərhədə ağlaya bilər… amma içində “Məni düşünürlər” deyə özünü sevilmiş hiss edər.
