1. Uşaqlarda Özünə İnam Nədir?
📌 Özünə inam (self-confidence), uşağın özünü dəyərli hiss etməsi, bacarıqlarına güvənməsi və qarşısına qoyduğu məqsədlərə çatmaq üçün özünü kifayət qədər güclü hiss etməsidir.
🔹 Özünə inamlı uşaq:
✅ Yeni şeylər sınamaqdan çəkinmir.
✅ Uğursuzluqları və səhvləri təbii qəbul edir.
✅ Sosial münasibətlərdə rahat və açıqdı.
✅ Qarşısına məqsəd qoyur və onları həyata keçirmək üçün səy göstərir.
🔹 Özünə inamsız uşaq:
❌ Səhv etməkdən qorxur və yeni şeylər sınamaq istəmir.
❌ Daim özünü tənqid edir və dəyərsiz hiss edir.
❌ Başqalarının təsiri altında asanlıqla qalır.
❌ Sosial münasibətlərdə çətinlik çəkir.
📌 Sağlam özünə inam uşağın məktəbdə, ailədə və sosial mühitdə uğur qazanmasına kömək edir.
2. Uşaqlarda Özünə İnam Necə Formalaşır?
📌 Özünə inam uşağın keçirdiyi təcrübələr, aldığı tərbiyə və sosial mühitlə formalaşır.
✅ 1. Valideynlərin Rolu
🔹 Uşağı sevgi və hörmətlə böyütmək.
🔹 Hər uğurunu qeyd etmək və onu həvəsləndirmək.
🔹 Uşağın duyğularını dinləmək və onun fikirlərinə hörmət etmək.
🔹 Səhvlərindən dərs almasına kömək etmək.
📌 Valideynlərin uşağa verdiyi dəstək, onun özünə inamının formalaşmasında əsas rol oynayır.
✅ 2. Uğursuzluqlarla Başa Çıxma Bacarığı Öyrətmək
📌 Özünə inamlı olmaq üçün uşaqlar uğursuzluqları qəbul etməyi və onlardan öyrənməyi bacarmalıdırlar.
🔹 Səhvlərin normal olduğunu başa salın.
🔹 "Sən bunu bacarmazsan" əvəzinə, "Sən bunu öyrənə bilərsən" deyin.
🔹 Uğursuzluqları bir təcrübə kimi qiymətləndirin.
📌 Uşaq səhvləri öyrənmə fürsəti kimi görərsə, daha cəsarətli və özünə güvənli olar.
✅ 3. Məsuliyyət və Müstəqillik Vermək
📌 Özünə inamlı uşaqlar müstəqil qərarlar verməyi və məsuliyyət daşımağı bacarırlar.
🔹 Yaşına uyğun vəzifələr verin – Məsələn, otağını toplamaq, süfrə hazırlamaq.
🔹 Öz problemlərini həll etməyə təşviq edin – Məsələn, "Bu problemi necə həll edə bilərsən?" deyə soruşun.
🔹 Öz geyimini, oyuncaqlarını və dərslərini seçməyə icazə verin.
📌 Müstəqillik uşağın qərarvermə bacarığını və özünə güvənini artırır.
✅ 4. Pozitiv və Dəstəkləyici Danışıq Üsulu
📌 Valideynlərin uşağa dediyi sözlər onun özünə inamına birbaşa təsir edir.
🔹 "Sən bacararsan!" və ya "Mən sənə inanıram!" kimi ifadələrdən istifadə edin.
🔹 Uşağın güclü tərəflərini vurğulayın.
🔹 "Sən həmişə səhv edirsən" əvəzinə, "Bu dəfə fərqli cəhd edə bilərsən" deyin.
📌 Müsbət ünsiyyət uşağın özünə inamını artırır və ona öz dəyərini hiss etdirir.
✅ 5. Sosial Bacarıqları İnkişaf Etdirmək
📌 Uşaqlar sosial mühitdə özlərini rahat hiss etdikcə, özünə inamları artır.
🔹 Dostluq münasibətləri qurmağa təşviq edin.
🔹 Komanda oyunları və sosial fəaliyyətlərə qatılmasına dəstək olun.
🔹 Müxtəlif insanlarla ünsiyyət qurmasına kömək edin.
📌 Uşağın sosial bacarıqları artdıqca, özünə inamı da güclənir.
✅ 6. Maraqlarını və Bacarıqlarını İnkişaf Etdirmək
📌 Uşaqlar bacardıqları işlərdə özlərini daha inamlı hiss edirlər.
🔹 Onu sevdiyi fəaliyyətlərə yönləndirin (musiqi, idman, rəsm, elmi araşdırmalar və s.).
🔹 Yaradıcılığını inkişaf etdirmək üçün yeni şeylər sınamağa təşviq edin.
🔹 Onun bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün imkan yaradın.
📌 Uşaq öz sahəsində uğur qazandıqca, özünə olan güvəni artır.
✅ 7. Həddindən Artıq Qorumaqdan Çəkinin
📌 Uşağı həddindən artıq qorumaq onun özünü inkişaf etdirməsinə mane ola bilər.
🔹 Uşağın hər problemini həll etməyin – Onun öz yolunu tapmasına kömək edin.
🔹 Risklərdən qorxmaq yerinə, onları düzgün idarə etməyi öyrədin.
🔹 Kiçik problemləri özünün həll etməsinə icazə verin.
📌 Özünə inamın inkişafı üçün uşaqların müstəqil qərarlar verməsinə imkan yaradılmalıdır.
3. Uşaqlarda Özünə İnamı Zədələyən Davranışlar
🔴 Daim tənqid etmək və səhvlərini vurğulamaq.
🔴 Onu başqaları ilə müqayisə etmək.
🔴 Hər şeydə qüsur tapmaq və ona irad tutmaq.
🔴 Sevgini və qayğını şərtli göstərmək (“Əgər bunu etsən, səni sevərəm” kimi).
🔴 Onun fikirlərini görməməzlikdən gəlmək və ya kiçiltmək.
📌 Bu davranışlar uşağın özünü dəyərsiz hiss etməsinə və özünə inamının azalmasına səbəb ola bilər.
4. Valideynlərə Praktik Tövsiyələr
🎯 Onu kiçik uğurlarına görə təbrik edin.
🎯 Ona özünü ifadə etməsi üçün imkan yaradın.
🎯 Bacarıqlarını inkişaf etdirməsi üçün dəstək olun.
🎯 Onun qərarlarına hörmət edin və fikir bildirməsinə icazə verin.
🎯 Sevginizi şərtsiz göstərin.
✨ Uşaqlarda sağlam özünə inamın formalaşması üçün valideynlərin dəstəyi və sevgisi vacibdir! 💙🚀
