Vertiqo, baş dönür kimi də bilinən, şəxsin özünün və ya ətrafının döndüyünü hiss etdiyi bir denge pozğunluğudur. Əsasən iç qulaqda və ya beyindəki denge ilə əlaqəli orqanlarda problemin nəticəsidir. Vertiqo, şəxsin gündəlik həyatını təsirləyə biləcək ciddi bir simptoma sahibdir, müalicə edilə bilinəcək bir hal olsa da, altında yatan səbəbin müəyyənləşdirilməsi əhəmiyyətli olur.

28 dekabr 2023

Səbəblər :

İç Qulaq Problemləri: Vestibulyar sistemdəki problemlər, iç qulaqdakı denge orqanlarının yanlış məlumat göndərməsinə səbəb olaraq vertiqo hissinə gətirib çıxara bilər. Meniere xəstəliyi, iç qulaqdakı sıvı davranışları, bu tip vertiqonun səbəblərindəndir.
Baş və Boyun Travmaları: Baş trauma və ya boyunla əlaqəli problemlər, dənqeyi təsir edərək vertiqo hissinə səbəb ola bilər.
Beyin Problemləri: Beyin kökündə və ya beyincikdə lezyonlar, vertiqonun səbəbi ola bilər. Migren, beyin tumorları və ya inme kimi hallar vertiqoya səbəb ola bilər.
Dərmanlar: Bəzi dərmanlar, xüsusilə dənqeni təsir edən antibakterialar və ya təzyiqi düzəltdikləri dərmanlar kimi, vertiqo simptomlarına səbəb ola bilər.
İç Qulaqda Daşların Hərəkəti: Beniqn paroksizmal pozisionel vertiqo (BPPV), iç qulaqda daş kimi quruluşların hərəkəti ilə tətiklənən yaygın bir vertiqo növüdür.

Əlamətlər və Təşhis:

Vertiqonun əlamətləri arasında baş dönür, qusma, kusma, dənqə itirilməsi, qulaq çırpanma və eşidilmə itkisi ola bilər. Təşhis əsasən bir həkim tərəfindən detallı bir tibbi tarix, fiziki müayinə və bəzən iç qulaq funksiyalarını qiymətləndirmək üçün istifadə olunan xüsusi testlər vasitəsilə qoyulur.

Müalicə Seçimləri:

Dərmanlar: Vertiqo simptomlarını yatdırmaq və ya nəzarət altında saxlamaq üçün antiemetiklər (qusmayı qarşılamaq üçün dərmanlar), vestibulyar suppressantlar və ya sedativlər istifadə oluna bilər.
Fizioterapiya: Dənqə təlimi və rehabilitasiyası, vertiqo ilə başa çıxmaq üçün istifadə olunan effektiv fizioterapi metodlarındandır.
Cərrahi Müdaxilə: Bəzi hallarda, xüsusilə iç qulaqdakı struktural problemlərdə və ya tıxanmalar halında cərrahi müdaxilə tələb ola bilər.
Meniere Xəstəliyi İdarə Edilməsi: Meniere xəstəliyi kimi iç qulaq problemləri, regime dəyişiklikləri, dərmanlar və bəzən cərrahi ilə idarə oluna bilər.

Həyat Tərzi və Qoruma Tədbirləri:

Vertiqo hücumunu tetikləyə biləcək faktorlardan yayınmaq, məsələn, aniden baş hərəkətləri.
Strestə qarşı qorunmaq və düzgün idman aparmaq əhəmiyyətlidir.
Sağlam bir denge üçün iç qulaq sağlamlığına diqqət etmək vacibdir.

Vertiqo, müalicə edilə bilinən bir vəziyyətdir. Ancaq, vertiqo simptomları yaşanırsa və ya tez-tez təkrarlanarsa, sağlık profesionalları ilə görüş əlaqə saxlamaq önəmlidir.