Vitamin D haradan alınır?
Günəş işığı:
Dəri günəşdən ultrabənövşəyi (UVB) şüaları qəbul etdikdə, orqanizm tərəfindən təbii olaraq Vitamin D istehsal olunur.
Günəş işığı ən effektiv mənbədir, lakin həddindən artıq günəşə məruz qalmaq zərərlidir (məsələn, dəri xərçəngi riski).
Qida mənbələri:
Balıq: Somon, skumbriya, tuna və sardina.
Yumurta sarısı.
D vitamini ilə zənginləşdirilmiş məhsullar: Süd, portağal suyu, taxıllar.
Balıq qaraciyəri yağı.
Əlavələr:
Həkim məsləhəti ilə D vitamini əlavələri qəbul edilə bilər.
Vitamin D nə üçün vacibdir?
1. Sümük sağlamlığı:
Kalsium və fosforun sorulması: Vitamin D bağırsaqların bu mineralları daha yaxşı sorulmasını təmin edir.
Osteoporozun qarşısının alınması: Yetərsiz D vitamini qəbulunda sümük zəifliyi və qırıqlar riski artır.
2. İmmunitet sisteminin gücləndirilməsi:
Orqanizmi infeksiyalara və iltihablı xəstəliklərə qarşı qoruyur.
Tənəffüs yolları infeksiyalarında qoruyucu təsir göstərir.
3. Əzələ funksiyası:
Əzələlərin güclü və sağlam qalması üçün zəruridir.
4. Ürək-damar sağlamlığı:
D vitamini çatışmazlığı hipertoniya və ürək-damar xəstəlikləri riskini artıra bilər.
5. Psixi sağlamlıq:
Yetərsiz səviyyələr depressiya, narahatlıq və yorğunluq ilə əlaqələndirilmişdir.
6. Hüceyrə funksiyası və xərçəngdən qorunma:
Hüceyrə bölünməsini tənzimləyir və bəzi xərçəng növlərinin riskini azalda bilər (məsələn, kolon, döş və prostat xərçəngi).
Vitamin D çatışmazlığının əlamətləri
Sümüklərdə ağrı və zəiflik: Uşaqlarda raxit, böyüklərdə isə osteomalasiya və ya osteoporoz.
Əzələ zəifliyi və ağrıları.
İmmunitet zəifliyi: Tez-tez xəstələnmək.
Xroniki yorğunluq.
Psixi dəyişikliklər: Depressiya, narahatlıq və ya konsentrasiya problemləri.
Yavaş sağalma: Yaraların və sınıqların daha gec sağalması.
Vitamin D səviyyələri necə ölçülür?
D vitamini səviyyəsi qan testi ilə ölçülür.
Normal səviyyə: 20-50 ng/mL.
Çatışmazlıq: 20 ng/mL-dən az.
Toksiklik: 60 ng/mL-dən çox.
Vitamin D çatışmazlığını necə aradan qaldırmaq olar?
Günəş işığı qəbulunu artırın:
Gün ərzində 10-30 dəqiqəlik günəş vannası (dəri rənginə və mövsümə bağlı olaraq).
Qidalanmanı yaxşılaşdırın:
D vitamini ilə zəngin qidalar qəbul edin.
Həkim məsləhəti ilə əlavələr:
Yetərsiz səviyyələrdə D3 vitamini əlavələri daha təsirli ola bilər.
Vitamin D-nin həddindən artıq istifadəsi
Vitamin D həddindən artıq qəbul edildikdə toksikliyə səbəb ola bilər (hipervitaminosis D). Bu, nadir olsa da, əlavələrin düzgün istifadə edilməməsi nəticəsində baş verə bilər. Simptomlar:
Ürəkbulanma, qusma.
Hiperkalsemiya (qan kalsiumunun artması).
Böyrək daşları və ya böyrək zədələnməsi.
Son nəticə
Vitamin D sağlam bir həyat üçün çox vacibdir. Günəş işığı, düzgün qidalanma və lazım gəldikdə həkim nəzarətində əlavələr qəbul edərək bu vitamini kifayət qədər təmin etmək mümkündür. Əgər D vitamini çatışmazlığı əlamətləri müşahidə edirsinizsə, mütləq həkimə müraciət edin.
