1. Xroniki Qəbizlik Nədir?
✔ Bağırsaq hərəkətinin azalması və ya çətinləşməsi ilə xarakterizə olunan uzunmüddətli problem.
✔ Bağırsaqların tam boşalmaması hissi, sərt və quru nəcislə müşayiət edilə bilər.
✔ Adətən 3 aydan çox davam edən qəbizlik "xroniki qəbizlik" adlanır.
📌 Qəbizlik müvəqqəti ola bilər, lakin uzun müddət davam edərsə, ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
2. Xroniki Qəbizliyin Əsas Səbəbləri
Xroniki qəbizliyin bir çox səbəbi ola bilər. Bunları funksional, həyat tərzi və tibbi səbəblər kimi üç əsas kateqoriyaya ayırmaq olar.
🔹 1. Həyat Tərzi və Pəhrizlə Bağlı Səbəblər
✔ Yetərsiz lif qəbulu – Lif (diyetik fiber) bağırsaq hərəkətini artırır. Əgər lifli qidalar azdırsa, qəbizlik yarana bilər.
✔ Yetərsiz su içmək – Kifayət qədər su içməmək bağırsaqların sərt nəcislə dolmasına səbəb ola bilər.
✔ Hərəkətsizlik və oturaq həyat tərzi – İdman etməmək bağırsaq hərəkətlərini yavaşlada bilər.
✔ Gecikdirilmiş tualet vərdişi – Nəcis hissini bastırmaq bağırsaqlarda nəcis yığılmasına səbəb ola bilər.
🔹 2. Tibbi və Fizioloji Səbəblər
✔ Bağırsaq hərəkətlərində zəiflik – Yoğun bağırsağın əzələləri zəiflədikdə qəbizlik yaranır.
✔ Hipotireoz (Qalxanabənzər vəzi problemi) – Maddələr mübadiləsini yavaşladır və bağırsaq hərəkətini azaldır.
✔ Bağırsaq tıxanması və poliplər – Mexaniki maneələr bağırsaq hərəkətini çətinləşdirə bilər.
✔ Diyabet və sinir sistemi xəstəlikləri – Bağırsaq sinirlərinin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
✔ Hamiləlik və hormonal dəyişikliklər – Hormonal balanssızlıq qəbizliyə səbəb ola bilər.
🔹 3. Dərmanlar və Digər Faktlar
✔ Ağrıkəsicilər (opioidlər), antidepressantlar, dəmir preparatları və antihistaminiklər qəbizlik yarada bilər.
✔ Spirtli içkilər və kofein bağırsaqların su itirməsinə səbəb olaraq qəbizliyi artıra bilər.
📌 Bu səbəblərdən bir və ya bir neçəsi sizdə varsa, qəbizliyin əsas mənbəyini tapıb müalicə etmək vacibdir.
3. Xroniki Qəbizliyin Əlamətləri
✅ Həftədə 3 dəfədən az bağırsaq hərəkəti
✅ Sərt və quru nəcis çıxarmaq
✅ Bağırsaqların tam boşalmaması hissi
✅ İtkidən sonra da hələ bağırsaqda nəcis qaldığını hiss etmək
✅ Gərginləşmə və çətinlik hissi ilə nəcis ifraz etmək
✅ Qarın şişkinliyi, qaz və narahatlıq hissi
📌 Əgər bu simptomlar sizdə 3 aydan çox davam edirsə, bu xroniki qəbizlik hesab olunur və müalicə tələb edə bilər.
4. Xroniki Qəbizlik Necə Müalicə Olunur?
Xroniki qəbizliyin müalicəsi onun əsas səbəbindən asılıdır. Aşağıdakı üsullar qəbizliyi təbii şəkildə aradan qaldıra bilər.
✅ 1. Lifli Qidaları Artırın
✔ Gündə 25-30 qram lif qəbul edin.
✔ Lif bağırsaqların hərəkətini stimullaşdıraraq qəbizliyi azalda bilər.
📌 Liflə zəngin qidalar:
✅ Tam taxıllar – Yulaf, kəpəkli çörək, qəhvəyi düyü
✅ Meyvə və tərəvəzlər – Alma, armud, çuğundur, ispanaq
✅ Paxlalılar – Noxud, mərci, lobya
✅ Kətan toxumu və çia toxumu – Bağırsaq hərəkətini artırır
🚫 Ağ undan hazırlanmış məhsullar, fast-food və şəkərli qidalar qəbizliyi artıra bilər.
✅ 2. Kifayət Qədər Su İçmək
✔ Gündə ən azı 2-2.5 litr su içmək tövsiyə edilir.
✔ Səhərlər acqarına ilıq su içmək bağırsaqları aktivləşdirə bilər.
📌 Şəkərli içkilərdən və qazlı sulardan uzaq durun, çünki bunlar qəbizliyi artıra bilər.
✅ 3. Hərəkətli Olun və İdman Edin
✔ Gündəlik 30 dəqiqəlik fiziki fəaliyyət bağırsaq hərəkətini artırır.
✔ Xüsusilə piyada gəzmək, yoqa və pilates qəbizliyi azaltmağa kömək edə bilər.
📌 Oturaq həyat tərzi qəbizliyi artıran əsas faktorlardan biridir!
✅ 4. Probiotiklər və Bağırsaq Mikroflorasını Gücləndirin
✔ Bağırsaq florasını gücləndirmək üçün probiotik qidalar yeyin.
📌 Probiotik mənbələri:
✅ Kefir və qatıq
✅ Turşu kələm və fermentləşdirilmiş qidalar
✅ Probiotik əlavələr
📌 Bağırsaq mikroflorası sağlam olduqda, həzm prosesi daha rahat gedir.
✅ 5. Təbii Müalicə Üsulları
✔ Gecə yatmazdan əvvəl 1 qaşıq kətan toxumu və ya zeytun yağı içmək qəbizliyi azalda bilər.
✔ Ərik, quru gavalı və xurma kimi təbii laksatiflər bağırsaqları yumşaldır.
📌 Laksatiflərdən həddindən artıq istifadə etmək bağırsaqları tənbəlləşdirə bilər, ona görə təbii üsullara üstünlük vermək daha yaxşıdır.
✅ 6. Stressi Azaltmaq və Bağırsaq Səslərinə Qulaq Asmaq
✔ Bağırsaqlar stresə çox həssasdır. Stress bağırsaq hərəkətini yavaşlada bilər.
✔ Tualetə getmə ehtiyacını gecikdirmək bağırsaqların tənbəlləşməsinə səbəb ola bilər.
📌 Mümkün olduqca təbii bədən ritminizə uyğun hərəkət edin və bağırsaqlarınızı dinləyin!
5. Nəticə: Xroniki Qəbizliyi Necə İdarə Etmək Olar?
✨ Xroniki qəbizlik düzgün qidalanma, fiziki fəaliyyət və sağlam bağırsaq florasını qorumaqla idarə oluna bilər.
🔹 Lifli qidalar yeyin və kifayət qədər su için.
🔹 Fiziki aktiv olun və oturaq həyat tərzindən qaçının.
🔹 Bağırsaq sağlamlığını qorumaq üçün probiotiklərdən istifadə edin.
🔹 Stressi idarə edin və tualetə getmə ehtiyacınızı gecikdirməyin.
💙 Düzgün yanaşma ilə qəbizlik həyatınızı idarə etməməlidir – sağlam həzm üçün yaxşı vərdişlər inkişaf etdirin! 😊
