Yara Müalicəsi və Qulluq Üsulları
1. Təmizlik
Yaranın təmiz saxlanması infeksiyanın qarşısını almaq üçün vacibdir.
Yuyun: Yaranı ilıq su və yumşaq sabunla yuyun. Yaranın ətrafını təmiz saxlamaq üçün yumşaq bir dəsmal və ya steril tənzif istifadə edin.
Dezinfeksiya: Yaranı antiseptik məhlulla (məsələn, hidrogen peroksid və ya yod məhlulu) təmizləyin.
2. Sarğı və Bandaj
Yaranın üzərində qoruyucu bir örtük saxlamaq, infeksiyadan qorunmaq və sağalmağı sürətləndirmək üçün vacibdir.
Steril Sarğı: Yaranı steril bir tənzif və ya yara bandajı ilə örtün.
Bandajlama: Sarğını yerində tutmaq üçün elastik bandaj və ya yapışan bant istifadə edin.
Mütəmadi Dəyişiklik: Sarğını mütəmadi olaraq dəyişdirin, xüsusilə də islanmış və ya çirklənmişsə.
3. Antibiyotik Kremlər və Məhlullar
Bəzi yaralarda infeksiyanın qarşısını almaq üçün antibiyotik kremlər və ya məhlullar istifadə edilə bilər.
Topikal Antibiyotiklər: Neomisin, polimiksin B və ya mupirosin kimi kremlər.
Antiseptik Kremlər: Hidrojen peroksid və ya betadin tərkibli məhlullar.
4. Quru və Hava Keçirən Saxlama
Yaranın hava almasını təmin etmək, sağalma prosesini sürətləndirə bilər.
Hava Alan Sarğılar: Hava keçirməyə imkan verən sarğılar istifadə edin.
Yaranın Açıq Saxlanması: Mümkünsə, yaranı quru və açıq saxlayın.
5. Ağrı İdarəsi
Yara ağrısını azaltmaq üçün ağrı kəsicilər istifadə edilə bilər.
OTC Ağrı Kəsicilər: İbuprofen və ya parasetamol.
Topikal Anesteziklər: Lidokain tərkibli kremlər.
6. Dərin və Ciddi Yaralar
Dərin və ciddi yaralar daha çox tibbi müdaxilə tələb edə bilər.
Tikiş: Kəsiklər çox dərin və ya genişdirsə, tikiş tələb edə bilər.
Cərrahi Müdaxilə: Böyük və ya çox çirkli yaralar üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Tetanus Peyvəndi: Çirklənmiş yaralar üçün tetanus peyvəndi tələb oluna bilər.
Yara Növləri və Onların Müalicəsi
1. Kəsiklər və Sıyrıqlar
Təmizləyin: Kəsik və sıyrıqları ilıq su və yumşaq sabunla təmizləyin.
Antiseptik: Antiseptik məhlulla dezinfeksiya edin.
Sarğı: Steril sarğı və bandajla örtün.
2. Yanıqlar
Sərinləyin: Yanıq sahəsini sərin su altında 10-20 dəqiqə tutun.
Nəmləndirici Kremlər: Yanığın üzərinə nəmləndirici və ya aloe vera kimi sakitləşdirici kremlər tətbiq edin.
Steril Sarğı: Yara açıq qalmamalıdır, steril sarğı ilə örtün.
3. Dikişli Yaralar
Təmizləyin: Dikişlərin ətrafını təmiz saxlayın.
Sarğı: Sarğı dəyişdirərkən steril materiallardan istifadə edin.
Həkimə Müraciət: Həkim tərəfindən dikişlərin nə vaxt çıxarılacağı barədə məlumat alın.
4. Dişləmələr və Delici Yaralar
Təmizləyin: Dişləmə və delici yaraları dərhal yuyun və antiseptiklə təmizləyin.
Tibbi Yardım: Bu tip yaralar üçün mütləq həkimə müraciət edin, çünki infeksiya riski yüksəkdir.
Antibiotiklər: Həkim tərəfindən təyin olunmuş antibiotikləri istifadə edin.
Profilaktika və Ümumi Tədbirlər
Mütəmadi Tədbirlər: Yaranı mütəmadi olaraq yoxlayın və infeksiya əlamətlərinə (qızartı, şişlik, irin, artan ağrı) diqqət yetirin.
Sağlam Qidalanma: Sağlam qidalanma və vitaminlər (xüsusilə C və E vitamini) yaraların sağalmasını sürətləndirə bilər.
Dəri Baxımı: Dərinin sağlamlığını qorumaq üçün müntəzəm olaraq nəmləndirici kremlər istifadə edin.
Yara müalicəsi və qulluq xüsusi diqqət tələb edir. Yaranın hər hansı bir əlaməti pisləşərsə və ya infeksiya əlamətləri müşahidə olunarsa, dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
