Freydin Sevgi Haqqında Fikirləri
Freydə görə sevgi təkcə romantik hisslər və emosiyalar deyil, həm də insanın uşaqlıq təcrübələri, cinsi instinktləri və şüuraltı arzuları ilə formalaşır. Onun sevgi nəzəriyyəsi əsasən üç istiqamətdə izah edilir:
1. Libido və Sevgi
Freyd libido (cinsi enerji və həyat instinkti) konseptini sevginin əsas təməli kimi görürdü.
Libido təkcə cinsi münasibətlə məhdudlaşmır, həm də insanın əlaqə qurmaq və yaxınlıq hiss etmək istəyini əhatə edir.
Sevgi bir növ insanın cəmiyyət içində yaşamaq və digər insanlarla əlaqə qurmaq üçün inkişaf etdirdiyi bir mexanizmdir.
2. Uşaqlıq Təcrübələrinin Sevgi Üzərində Təsiri
Freydə görə, insanın sevgi həyatına təsir edən əsas amillərdən biri uşaqlıq dövründə valideynləri ilə qurduğu əlaqədir.
Oedipus kompleksi: Uşaq yaşlarında anaya (oğlan uşaqları üçün) və ya ataya (qız uşaqları üçün) olan bağlılıq, gələcək sevgi münasibətlərinə təsir edə bilər.
Valideynlərlə olan münasibətlər gələcəkdə insanın romantik partnyor seçimində mühüm rol oynayır.
Məsələn:
Bir insan uşaqlıqda valideynindən kifayət qədər sevgi və qayğı görməyibsə, yetkinlik dövründə sevgi münasibətlərində həddindən artıq bağlı və ya əksinə, emosional uzaq ola bilər.
Əgər valideyn-övlad münasibətləri sağlam deyildisə, yetkin yaşda insan münasibətlərində inamsızlıq və ya tərk edilmə qorxusu ilə qarşılaşa bilər.
3. Sevginin İki Növü: "Anaclıq" və "Erotik" Sevgi
Freyd sevgini iki əsas kateqoriyaya ayırırdı:
Anaclıq (Ana tipli) Sevgi – Qoruyucu, fədakar, şəfqətli və şərtsiz sevgidir. Bu sevgi əsasən ana və uşaq arasındakı bağdan yaranır və daha çox qayğıkeş bir formada özünü göstərir.
Erotik Sevgi – Fiziki yaxınlıq və cinsi instinktlərə əsaslanan sevgidir. Burada libido əsas rol oynayır və romantik münasibətlərdə ehtirası və cinsi cazibəni ifadə edir.
Sağlam bir münasibətdə həm anaclıq, həm də erotik sevgi balansda olmalıdır.
Freyd və Münasibətlərdə Problem Mənbələri
Freydə görə, romantik münasibətlərdə ortaya çıxan problemlər çox vaxt şüuraltı qorxular, uşaqlıq travmaları və bastırılmış instinktlərlə bağlıdır.
🚨 Sevgi münasibətlərində tez-tez rast gəlinən problemlər:
Bağlanma qorxusu: Keçmişdə sevgi itkiləri yaşayan insanlar yeni münasibətlərdə emosional bağ qurmaqdan çəkinə bilərlər.
Həddindən artıq asılılıq: İnsan yetkinlik dövründə sevgini yalnız bir insandan almalı olduğunu düşünərsə, münasibətdə həddindən artıq bağlılıq və qısqanclıq yarana bilər.
Perfeksionizm və ideallaşdırma: İnsan partnyorunu həddindən artıq ideallaşdırdıqda və gerçəkliklə uyğunlaşmayan gözləntilər yaratdıqda, münasibət zamanla çökə bilər.
Freydin Sevgi və Evlilik Haqqında Nəzəriyyəsi
Freydə görə sevgi və evlilik fərqli mexanizmlər üzərində qurula bilər.
Bəzi insanlar ehtiraslı sevgidən çox, dostluq və rahatlıq üzərində qurulmuş münasibətləri seçir.
Bəzi münasibətlər isə ilk başda ehtirasla başlayır, lakin zamanla güclü emosional bağa çevrilir.
Evlilikdə təkcə cinsi əlaqə deyil, dərin emosional bağlılıq və tərəfdaşlar arasında psixoloji uyğunluq da vacibdir.
Freyd hesab edirdi ki, mükəmməl münasibət həm fiziki, həm emosional, həm də psixoloji səviyyədə balansı qorumaqla mümkündür.
Freydin Sevgi Haqqında Qeyd Etdiyi Paradokslar
Freyd sevgidə müəyyən paradoksların olduğunu qeyd edirdi:
🔹 İnsan həm müstəqillik istəyir, həm də dərin emosional bağ axtarır.
🔹 İnsan ehtiraslı sevgini axtarır, amma zamanla sabit münasibətlərə üstünlük verir.
🔹 İnsan özünə bənzər insanları sevir, amma bəzən tamamilə fərqli xarakterdəki insanlara cəlb olunur.
Bu paradokslar sevginin tək bir formulunun olmadığını, hər bir insanın özünəməxsus sevgi dinamikasına malik olduğunu göstərir.
Freydin Sevgi Psixologiyasının Müasir Psixologiyaya Təsiri
Freydin nəzəriyyələri müasir psixologiyada hələ də müzakirə olunur və onun sevgi və münasibətlər haqqında fikirləri müasir əlaqə psixologiyası üçün bir əsas rolunu oynayır.
📌 Onun nəzəriyyələri sonradan
Bağlanma nəzəriyyəsi (John Bowlby)
Münasibət psixologiyası və emosional bağlılıq (Sue Johnson, Esther Perel)
kimi müasir psixoloji yanaşmaların inkişafına böyük təsir göstərmişdir.
Son Söz
Freydin nəzəriyyəsinə görə, sevgi təkcə bir duyğu deyil, eyni zamanda insanın psixoloji ehtiyacları, şüuraltı arzuları və keçmiş təcrübələrinin bir məhsuludur. O, sevginin yalnız romantik bir hiss deyil, həm də şüuraltı qorxular və arzularla idarə olunan kompleks bir mexanizm olduğunu vurğulayırdı.
📌 Sevgi münasibətlərində sağlamlıq üçün:
✅ Özünü tanımaq və keçmiş təcrübələrinin təsirini başa düşmək vacibdir.
✅ Ehtiras və emosional bağlılıq arasında balans yaratmaq lazımdır.
✅ Bağlanma və müstəqillik arasında sağlam əlaqə qurmaq üçün özünü inkişaf etdirmək önəmlidir.
💡 Sevgi, şüuraltı istəklərimizi və qorxularımızı daha yaxşı başa düşməyə çalışdıqca daha sağlam və dərin bir formada inkişaf edir. 💙✨
