👨👩👧👦 Ailə-Uşaq Qarşılıqlı Terapiya nədir?
Bu terapiya modelində məqsəd:
Uşağın psixoloji vəziyyətini yalnız fərdi olaraq deyil, ailə mühitində qarşılıqlı münasibətlər əsasında analiz etmək
Valideynin və uşağın emosional ehtiyaclarını qarşılıqlı anlamaq
Uşağın narahatlıq, aqressiya, qapanma və s. problemlərinin arxasında yatan ailədaxili səbəbləri aşkara çıxarmaq
Əlaqəni və etimadı bərpa etmək
🎯 Kimlər üçün uyğundur?
Uşaqda müşahidə olunan hallarUyğun terapiya səbəbləri
😡 Aqressiv və ya itaətsiz davranışlarUşaq duyğularını ifadə edə bilmir
😢 Qapanma, özünü ifadə edə bilməməDuyğusal təcrid və etimadsızlıq
🛌 Sidik qaçırma, yuxu və qidalanma problemləriEmosional təzyiq və qorxu
🧠 Diqqət və öyrənmə çətinlikləriStress və ailədaxili gərginlik
🤐 Danışmamaq, sosial çəkingənlikAilə içi ünsiyyətin zəifliyi
🧩 Tətbiq edilən üsullar nələrdir?
1. Oyun terapiyası
Uşağın duyğularını oyun vasitəsilə ifadə etməsinə şərait yaradır
Terapevt valideynin yanında və ya tək uşaqla müşahidə aparır
Uşağın müdafiə etdiyi duyğular ortaya çıxarılır
2. Valideyn-uşaq seansları
Valideynin uşaqla təhlükəsiz bağ qurması üçün məşqlər edilir
Rolu dəyişmə, empati qurma və sərhəd məşqləri
Birlikdə fəaliyyətlər: şəkil çəkmə, bərabər oyun, emosional təlim
3. Ailə dinamikası analizi
Hər bir ailə üzvünün roldakı mövqeyi, duyğusal ehtiyacları və gözləntiləri müəyyən olunur
Ailə içi gizli münaqişələr və təsirsiz ünsiyyət nümunələri işlənir
4. Valideyn təhsili və emosional dəstək
Valideynin öz tərbiyə üsulları, reaksiyaları, təzyiqləri və qorxuları tənzimlənir
Dəstək verici, sərhədli və anlayışlı münasibət qurmaq üçün üsullar öyrədilir
🧠 Terapiyanın faydaları
FaydalarTəsvir
🤝 Valideyn-uşaq bağları güclənirUşaq daha çox güvəndə hiss edir
💬 Ünsiyyət bacarıqları artırDuyğular açıq və doğru şəkildə ifadə olunur
🧘♀️ Emosional tənzimləmə inkişaf edirQorxu, aqressiya və ya narahatlıq azalır
👪 Ailə sistemində harmoniya yaranırRollar və sərhədlər sağlıqlı şəkildə qurulur
🌱 Uşaqda özünə güvən və adaptasiya bacarığı inkişaf edirMəktəb, sosial mühit və ailədə davranışlar yaxşılaşır
💡 Qısa Misal:
7 yaşlı Ayşə son aylarda məktəbdə aqressiv davranır, evdə isə qapanır və yatmaqda çətinlik çəkir. Sadəcə onunla fərdi terapiya aparmaq, problemi “ondadır” kimi görmək olar. Amma ailə terapiyasında məlum olur ki, valideynlər arasında gərginlik, diqqət bölünməsi və sevgi ifadəsində zəiflik uşağın davranışına təsir edib.
Terapiya nəticəsində:
Ailə içi münasibətlər güclənir
Ayşə duyğularını ifadə etməyi öyrənir
Davranışları normallaşır
✅ Nəticə olaraq:
Uşaq problemi bəzən ailənin ifadə edə bilmədiyi duyğunun “simvolu” olur.
Bu səbəblə:
Tək uşağa fokuslanmaq əvəzinə, ailə sistemi üzərində işləmək daha sağlam nəticələr verir
Ailə-uşaq qarşılıqlı terapiya təkcə uşağı deyil, ailənin hər bir üzvünü şəfalandırır
