Ayaq Əzələlərinin İltihabının Səbəbləri
Travmalar və Fiziki Gərginlik:
Zorlanma, ağır fiziki məşq və ya əzələ yırtıqları.
Autoimmun Xəstəliklər:
Polimiyozit və ya dermatomiyozit kimi bədən immunitet sisteminin əzələ toxumasına hücum etməsi nəticəsində.
İnfeksiyalar:
Viruslar (qrip, HIV və s.), bakteriyalar (streptokokk) və ya parazitlər əzələ toxumasına təsir edə bilər.
İltihablı Xəstəliklər:
Revmatoid artrit və ya lupus kimi sistemik iltihabi xəstəliklər.
Dərmanlar:
Xolesterolu azaltmaq üçün istifadə edilən statinlər kimi bəzi dərmanlar əzələ iltihabına səbəb ola bilər.
Toksinlər və Metabolik Pozğunluqlar:
Spirt, narkotik maddələr və ya metabolik xəstəliklər əzələlərə zərər verə bilər.
Ayaq Əzələlərinin İltihabının Simptomları
1. Əsas Simptomlar:
Ağrı:
Ayaq əzələlərində küt və ya şiddətli ağrı.
Ağrı istirahət zamanı və ya hərəkət zamanı artıla bilər.
Əzələ zəifliyi:
Gündəlik hərəkətləri yerinə yetirməkdə çətinlik (məs., yerimək, pilləkən çıxmaq).
Şişkinlik və həssaslıq:
Təsirə məruz qalan əzələ bölgəsində şişlik və toxunduqda həssaslıq.
2. Digər Simptomlar:
Sərtlik:
Xüsusilə səhər saatlarında və ya uzun müddət istirahətdən sonra əzələlərdə sərtlik.
Qızartı və istilik:
İltihablı bölgənin üzərindəki dəri qızara bilər və isti hiss oluna bilər.
Kramp və spazm:
Ayaq əzələlərində qeyri-iradi daralmalar.
3. Sistemik Simptomlar (Bəzi hallarda):
Yorğunluq və ümumi zəiflik.
Qızdırma (xüsusilə infeksiya ilə əlaqəli olduqda).
Çəki itkisi (xroniki iltihab hallarında).
4. Xüsusi Simptomlar (Autoimmun Miyozitlər):
Polimiyozit: Yayılmış əzələ zəifliyi, əsasən baldır və bud əzələlərində.
Dermatomiyozit: Əzələ zəifliyi ilə yanaşı, dəri üzərində qızartılar və səpkilər.
Ayaq Əzələlərinin İltihabının Diaqnozu
1. Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə:
Simptomların başlanğıcı, davam müddəti və hər hansı travma, infeksiya və ya dərman istifadəsi haqqında məlumat toplanır.
Ayaq əzələlərinin həssaslığı və gücü yoxlanılır.
2. Laboratoriya Testləri:
Kreatin Kinaz (CK): Əzələ zədələnməsi ilə yüksəlir.
ESR və CRP: İltihab göstəriciləri.
Autoimmun markerlər: ANA, anti-Jo-1 antikorları (autoimmun səbəblər üçün).
3. Elektromiyografi (EMG):
Əzələlərin elektrik aktivliyini ölçərək, zədələnmənin dərəcəsini qiymətləndirir.
4. Görüntüləmə:
MRT: Əzələ toxumasında iltihabın dəqiq lokalizasiyası üçün.
5. Biopsiya:
Şübhəli hallarda əzələ toxumasından nümunə götürülərək mikroskop altında analiz edilir.
Ayaq Əzələlərinin İltihabının Müalicəsi
Müalicə səbəbdən asılı olaraq dəyişir və simptomların yüngülləşdirilməsi və iltihabın azaldılması məqsədini daşıyır.
1. İltihab Əleyhinə Dərmanlar:
NSAİİ (Non-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar):
İbuprofen, naproksen: Ağrı və iltihabı yüngülləşdirir.
Kortikosteroidlər:
Prednizolon: Xüsusilə autoimmun səbəblərdə təsirlidir.
2. İnfeksiyanın Müalicəsi:
Antibiotiklər: Bakterial infeksiyalar üçün.
Antiviral dərmanlar: Viral səbəblərdə.
3. Fizioterapiya və Reabilitasiya:
Əzələlərin elastikliyini və gücünü bərpa etmək üçün xüsusi məşqlər.
Spazm və sərtliyi azaltmaq üçün masaj və isti-soyuq tətbiqi.
4. Dəstəkvi Müalicə:
Diyet: Protein və antioksidantlarla zəngin qidalar (əzələ bərpasını dəstəkləmək üçün).
Elektrolit balansı: Əzələ spazmlarını azaltmaq üçün maqnezium və kalium qəbulunu artırmaq.
5. Autoimmun Miyozitlər:
İmmunosupressant dərmanlar: Metotreksat və ya azatioprin.
İmmunoterapiya: Xüsusi hallarda.
Ayaq Əzələlərinin İltihabının Qarşısını Alma Yolları
Müntəzəm məşqlər: Həddindən artıq yüklənmədən çəkinərək əzələ elastikliyini qorumaq.
Zədələrdən qorunma: İdman zamanı düzgün avadanlıqdan istifadə edin.
İnfeksiyaların vaxtında müalicəsi: Qarşısını almaq üçün immunitet sistemini gücləndirmək.
Düzgün bədən mövqeyi: Ayaq əzələlərinə əlavə stressdən qaçınmaq.
Nəticə
Ayaq əzələlərinin iltihabı müxtəlif səbəblərlə əlaqəli ola bilər və ağrı, zəiflik və hərəkət məhdudiyyəti kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Müalicə səbəbinə əsasən planlaşdırılır və vaxtında tibbi yardım ağırlaşmaların qarşısını ala bilər. Simptomlar davam edərsə və ya şiddətlənərsə, mütləq həkimə müraciət edin.
