Bel Ağrısının Əsas Səbəbləri:
1. Əzələ və Bağların Gərilməsi:
Ani Hərəkət və ya Zorlanma: Ağır əşyaların düzgün qaldırılmaması, qəfil bir hərəkət və ya travma nəticəsində əzələlərin və ya bağların gərilməsi bel ağrısına səbəb ola bilər.
Uzunmüddətli Ehtiyatsız Davranışlar: Uzun müddət pis duruşla oturmaq və ya yanlış hərəkətlər etmək də əzələlərin və bağların gərilməsinə səbəb ola bilər.
2. Disk Problemləri:
Disk Herniyası (Fıtığı): Onurğalar arasındakı disklərin yırtılması və ya yerindən çıxması (disk herniyası) sinirlərə təzyiq göstərərək şiddətli bel ağrısına səbəb ola bilər. Bu vəziyyət çox vaxt siyatik sinirə təzyiq edərək ayağa yayılan ağrıya da səbəb olur.
Disk Degenerasiyası: Yaşla və ya aşınma nəticəsində disklərin elastikliyinin və yastıq funksiyasının itirilməsi bel ağrısına səbəb ola bilər. Disklərdəki degenerasiya nəticəsində sinir köklərinə təzyiq artaraq ağrıya səbəb ola bilər.
3. Onurğa Problemləri:
Spinal Stenoz: Onurğa kanalının daralması (spinal stenoz) sinirlərə təzyiq göstərərək bel və ayaq ağrılarına səbəb ola bilər. Bu vəziyyət adətən yaşlı insanlarda görülür.
Skolyoz və ya digər onurğa deformasiyaları: Onurğanın anormal əyilməsi (məsələn, skolyoz) onurğa ətrafındakı strukturlara təzyiq göstərərək ağrıya səbəb ola bilər.
4. Artrit:
Osteoartrit: Onurğada oynaq aşınması və yıpranma nəticəsində osteoartrit yaranır. Bu vəziyyət onurğanın çevikliyini azalda bilər və sinirlərə təzyiq göstərərək bel ağrısına səbəb ola bilər.
Ankilozan Spondilit: Onurğa oynaq və bağlarının iltihablı bir xəstəliyi olan ankilozan spondilit, onurğanın sərtləşməsinə və şiddətli bel ağrısına səbəb ola bilər.
5. Osteoporoz:
Osteoporoz: Sümüklərin zəifləməsi və qırılma riskinin artması ilə xarakterizə olunan osteoporoz, onurğanın qırılması və ya çökməsi ilə nəticələnə bilər. Bu da şiddətli bel ağrısına səbəb ola bilər.
6. Daxili Orqan Problemləri:
Böyrək Problemləri: Böyrək daşı, böyrək infeksiyası və ya digər böyrək problemləri belin bir tərəfində ağrıya səbəb ola bilər.
Ginekoloji Problemlər: Endometrioz, kistlər və ya digər ginekoloji problemlər bəzi qadınlarda bel ağrısına səbəb ola bilər.
7. Psixoloji Səbəblər:
Stress və Narahatlıq: Psixoloji stres və narahatlıq, əzələlərin gərginləşməsinə səbəb olaraq bel ağrısını artır bilər. Bu cür ağrılar fiziki səbəblərdən qaynaqlanmasa da, real və narahatlıq yaradan ağrılar ola bilər.
8. Yaralanmalar və Travmalar:
Qəzalar və Travmalar: İdman yaralanmaları, avtomobil qəzaları və ya digər travmatik hadisələr beldə zədələrə və ağrıya səbəb ola bilər.
9. Hamiləlik:
Hamiləlik: Hamiləlik dövründə çəkidə artım və hormonal dəyişikliklər belin aşağı hissəsində ağrıya səbəb ola bilər.
10. Yenitörəmələr və İnfeksiyalar:
Onurğa Yenitörəmələri: Onurğada olan xərçəng və ya digər yenitörəmələr bel ağrısına səbəb ola bilər.
İnfeksiyalar: Onurğa və ya onurğa ətrafındakı strukturların infeksiyası (məsələn, osteomiyelit) bel ağrısına səbəb ola bilər.
Bel Ağrısının Diaqnostikası:
Bel ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün həkimlər müxtəlif üsullardan istifadə edirlər:
Klinik Tarixçə: Həkim, ağrının necə başladığını, nə qədər davam etdiyini, hansı fəaliyyətlərlə artdığını və ya azaldığını, digər simptomları (məsələn, uyuşma, qarışqa gəzmə, zəiflik) araşdırır.
Fiziki Müayinə: Həkim, belin, ombanın və bacakların hərəkətini, sinir funksiyalarını və refleksləri yoxlayır.
Görüntüləmə Testləri: MRI, CT skanı, rentgen və ya ultrasəs kimi testlər beldəki struktur problemlərini, disk yırtıqlarını, şişləri və ya digər problemləri müəyyən etmək üçün istifadə olunur.
Sinir Funksiyası Testləri: Sinir keçiriciliyi və elektromyografi (EMG) testi, sinirlərin necə işlədiyini yoxlamaq üçün istifadə edilə bilər.
Bel Ağrısının Müalicəsi:
Bel ağrısının müalicəsi səbəbdən və ağrının şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Müalicə üsulları aşağıdakıları əhatə edə bilər:
1. Konservativ Müalicə:
Dərmanlar: Ağrıkəsicilər, əzələ gevşetici dərmanlar, iltihab əleyhinə dərmanlar və ya sinir ağrısını azaltmaq üçün xüsusi dərmanlar təyin oluna bilər.
Fiziki Terapiya: Bel ağrısını azaltmaq və bel əzələlərini gücləndirmək üçün xüsusi məşqlər və hərəkətlər tövsiyə edilir.
İstilər və Soğuk Kompreslər: Belin rahatlaması üçün soyuq kompreslər (iltihab və şişmə üçün) və ya istilik tətbiq edilə bilər.
Duruşun Düzəldilməsi: Düzgün duruşun və oturma mövqeyinin mənimsənilməsi, belin yükünü azaltmağa kömək edə bilər.
2. İntervensiya Müalicələri:
Epidural Stereoid İnjeksiyaları: İltihabı azaltmaq və ağrını yüngülləşdirmək üçün belin ətrafındakı sinirlərə steroid enjeksiyaları tətbiq oluna bilər.
Sinir Blokları: Müəyyən sinirlərə yeridilən anestetiklər və ya steroidlər ağrının idarə olunmasına kömək edə bilər.
3. Cərrahi Müdaxilə:
Disk Ektomiyası: Ciddi disk yırtıqları və ya sinir kökü təzyiqi olan hallarda, cərrahi müdaxilə ilə disk yırtığı çıxarıla bilər.
Spinal Füzyon: Onurğanın qeyri-sabitliyi olan hallarda onurğanın sabitləşdirilməsi üçün sümüklərin birləşdirilməsi əməliyyatı tətbiq oluna bilər.
4. Alternativ Müalicə:
Akkupunktur: Akkupunktur, bəzi insanlarda bel ağrısını azaltmağa kömək edə bilər.
Masaj Terapiyası: Bel əzələlərinin rahatlaması üçün masaj faydalı ola bilər.
Bel Ağrısının Qarşısını Almaq:
Düzgün Qaldırma Texnikalarını Öyrənmək: Ağır əşyaları qaldırarkən dizlərdən əyilmək və beldən qaldırmaq yerinə bacak gücü istifadə edilməlidir.
Düzgün Duruşu Qorumaq: Oturarkən və ya ayaq üstə durarkən düzgün duruşa riayət etmək belin sağlamlığını qorumağa kömək edir.
Müntəzəm Fiziki Aktivlik: Bel və qarın əzələlərini gücləndirmək üçün müntəzəm məşqlər bel ağrısının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Çəkini Nəzarətdə Saxlamaq: Sağlam çəki saxlamaq, belə əlavə təzyiq göstərməməyə kömək edir.
Bel ağrısı geniş yayılmış bir problem olsa da, düzgün müalicə və qarşısını alma tədbirləri ilə idarə oluna bilər. Ağrılar davamlı və ya şiddətli olarsa, bir həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.
