Böyüklərdə Still Xəstəliyinin Səbəbləri
Böyüklərdə Still xəstəliyinin dəqiq səbəbləri məlum deyil, lakin bir neçə amil bu xəstəliyin yaranmasında rol oynaya bilər:
Genetik Faktorlar: Genetik meyillilik xəstəliyin inkişaf riskini artıra bilər.
Autoimmun Reaksiya: İmmun sistemin bədənin öz toxumalarına hücum etməsi.
Ətraf Mühit Faktorları: Virus infeksiyaları və digər ətraf mühit faktorları xəstəliyi tetikleyə bilər.
Böyüklərdə Still Xəstəliyinin Simptomları
Böyüklərdə Still xəstəliyi müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər. Əsas simptomlar aşağıdakılardır:
Yüksək Qızdırma: Gündəlik olaraq yüksək qızdırma (39-40°C) atəşi, xüsusilə axşam saatlarında.
Səpgilər: Çəhrayı və ya qırmızı rəngli səpgilər, xüsusilə qızdırma zamanı, gövdə, qollar və ayaqlarda.
Oynaqlarda Ağrı və Şişkinlik: Xüsusilə diz, bilək, əl və ayaq oynaqlarında ağrı və şişkinlik.
Boğaz Ağrısı: Xəstəliyin başlanğıcında tez-tez müşahidə olunan boğaz ağrısı.
Əzələ Ağrısı: Xüsusilə qızdırma zamanı müşahidə olunan əzələ ağrıları.
Limfa Düyünlərinin Şişməsi: Boyun, qoltuqaltı və qasıq bölgələrində limfa düyünlərinin şişməsi.
Kilo İtirilir: İştahsızlıq və çəki itkisi.
Böyüklərdə Still Xəstəliyinin Diaqnozu
Böyüklərdə Still xəstəliyinin diaqnozu bir neçə üsulla aparılır, çünki spesifik bir diaqnostik test yoxdur. Diaqnoz əsasən klinik əlamətlər və digər xəstəliklərin istisnası əsasında qoyulur:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Həkim, xəstənin tibbi tarixini və simptomlarını nəzərdən keçirir.
Laborator Testlər:
Qan Testləri: Yüksək leykosit, eritrosit sedimentasiya dərəcəsi (ESR) və C-reaktiv protein (CRP) səviyyələri iltihabı göstərir.
Ferritin: Yüksək ferritin səviyyələri Still xəstəliyinə işarə edə bilər.
Anti-nüvə Antikorları (ANA) və Revmatoid Faktor (RF): Bu testlər adətən mənfi olur və digər revmatik xəstəliklərin istisnasına kömək edir.
Görüntüləmə Testləri: Rentgen, ultrasəs və ya MRT oynaqlardakı zədələnmələri və iltihabı qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər.
Böyüklərdə Still Xəstəliyinin Müalicəsi
Böyüklərdə Still xəstəliyinin müalicəsi simptomları yüngülləşdirmək, iltihabı azaltmaq və orqan zədələnməsini önləmək məqsədi daşıyır. Müalicə fərdi olaraq təyin edilir və müxtəlif yanaşmalardan ibarət ola bilər:
Dərman Müalicəsi
NSAİİ-lər (Non-steroidal antiinflamatuar dərmanlar): İltihabı və ağrını azaltmaq üçün ibuprofen və ya naproksen kimi dərmanlar.
Kortikosteroidlər: Prednizon kimi dərmanlar iltihabı sürətlə azaltmaq üçün istifadə edilir.
DMARD-lar (Disease-modifying antirheumatic drugs): Metotreksat və ya sulfasalazin kimi dərmanlar xəstəliyin irəliləməsini yavaşlatır.
Bioloji Agentlər: TNF-alfa inhibitorları (etanercept, infliksimab), IL-1 inhibitorları (anakinra) və IL-6 inhibitorları (tocilizumab) immun sistemi hədəf alaraq iltihabı azaltmağa kömək edir.
Fiziki Terapiya və Rehabilitasiya
Fiziki Terapiya: Əzələ gücünü və oynaqların hərəkətliliyini artırmaq üçün xüsusi məşqlər.
Erqoterapiya: Gündəlik fəaliyyətlərdə funksionallığın artırılması üçün uyğunlaşma və tənzimləmə üsulları.
Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Sağlam Qidalanma: İltihabı azaldan qidalar qəbul etmək.
Fiziki Aktivlik: Müntəzəm fiziki məşqlər oynaqların hərəkətliliyini və ümumi sağlamlığı dəstəkləyir.
Siqareti Tərgitmək: Siqaret çəkmək Still xəstəliyinin simptomlarını artıra bilər.
Qarşısının Alınması və Sağlamlığın Qorunması
Dəstək və Rehabilitasiya
Dəstək Qrupları: Still xəstəliyi ilə yaşayan digər insanlarla təcrübə paylaşmaq və dəstək almaq.
Stress İdarəetməsi: Stressi azaltmaq üçün meditasiya, yoga və ya digər relaksasiya texnikaları.
Müntəzəm Həkim Yoxlamaları
Həkimlə Məşvərət: Xəstəliyin gedişatını izləmək və müalicə planını tənzimləmək üçün müntəzəm həkim yoxlamaları.
Özünə Qulluq
Yuxu Rejimi: Kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu almaq.
Düzgün Qidalanma və Hidratlama: Sağlam və balanslı qidalanma, kifayət qədər su içmək.
Böyüklərdə Still xəstəliyi ciddi və xroniki bir vəziyyətdir, lakin düzgün diaqnoz və müalicə ilə simptomları idarə etmək və həyat keyfiyyətini artırmaq mümkündür. Still xəstəliyi şübhəsi olan şəxslərin müntəzəm olaraq ixtisaslaşmış bir həkimlə məsləhətləşməsi vacibdir.
