🦷 Diş Çürüməsinin Meydana Gəlməsi (4 Şərt)
Bakteriyalar
– Ağızda yaşayan Streptococcus mutans kimi bakteriyalar
Karbohidrat (şəkərli qidalar)
– Xüsusilə yapışqan, tez-tez yeyilən şəkərlər risklidir
Diş səthi (host)
– Dişlərin quruluşu, mina qalınlığı və tükənmiş flor səviyyəsi
Vaxt
– Bakteriyaların şəkəri turşuya çevirməsi üçün zamana ehtiyac var
⚠️ Diş Çürüməsinin Əlamətləri
MərhələƏlamətlər
BaşlanğıcŞəffaflıq azalması, ağ-sarımtıl ləkələr (remineralizasiya mümkündür)
Orta mərhələQəhvəyi və ya qara ləkələr, isti-soyuğa həssaslıq
İrəliləmiş mərhələDişdə boşluq, davamlı ağrı, qida ilişməsi
Pulpa zədələnməsiGecə ağrıları, diş ətrafı şişlik, irin (abses)
🛠️ Diaqnoz necə qoyulur?
Ağız içi müayinə
Rentgen (panoramik və ya bitewing) – gizli çürüklərin aşkarlanması üçün
Dişə test tətbiqləri – istilik, soyuq, perkussiya (vuraraq yoxlama)
✅ Müalicə üsulları
1. Başlanğıc mərhələdə (mina çürüyü)
Fluorid tətbiqi (jellər, laklar)
Diyetin tənzimlənməsi
Ağız hijyeninin yaxşılaşdırılması ilə geriyə dönə bilər (remineralizasiya)
2. Dərinləşmiş çürük
Plomblama (dolğu) – zədələnmiş toxuma təmizlənib, materialla doldurulur
Materiallar: kompozit, amalgam, keramika
3. Pulpa təsirlənmişsə
Kanal müalicəsi (endodontik müalicə)
Dişin içərisindəki sinir və toxumalar təmizlənir, dezinfeksiya olunur və doldurulur
4. Çox zədələnmiş diş
Bəzən dişi xilas etmək mümkün olmur → çəkmək və implant/körpü ilə əvəz
🛡️ Qorunma yolları (profilaktika)
Gündəlik 2 dəfə diş fırçalama (fluoridli diş pastası ilə)
Diş ipi və ya ara fırça istifadə etmək
Şirin, turşu və yapışqan qidaları məhdudlaşdırmaq
Müntəzəm stomatoloji müayinə (hər 6 aydan bir)
Fluoridli su və ya ağız yaxalayıcı maddələrdən istifadə
Fissur örtüyü (uşaqlarda arxa dişlərin çürüməsinin qarşısını almaq üçün)
👧 Uşaqlarda diş çürüməsi (Süd dişlərində)
Süd dişləri incə və zəif qoruyucudur → daha tez çürüyür
Gecə şirin mayelərlə yuxuya getmək (biberon çürüyü) risklidir
Süd dişlərinin çürüməsi, daimi dişlərin sağlam çıxışını da poza bilər
💡 Nəticə
Diş çürüməsi, tamamilə qarşısı alına bilən bir xəstəlikdir. Zamanında müdaxilə və düzgün ağız baxımı ilə çürük yaranmaz və ya erkən mərhələdə müalicə edilərək ciddi problemlərin qarşısı alınar.
İstəsəniz, yaşa və risk səviyyəsinə görə fərdi diş baxım planı və ya uşaqlar üçün ağız hijyen təlimatı da təqdim edə bilərəm.
