Dodaqların Çatlamasının Mümkün Səbəbləri
1. Ətraf Mühit Şəraitləri
Quru və Soyuq Hava:
Nəmlik səviyyəsinin aşağı olması dodaqların qurumasına və çatlamasına səbəb ola bilər.
Günəş Yanığı:
UV şüaları dodaqların səthini zədələyərək quruluq və çatlaqlara gətirib çıxarır.
2. Susuzluq (Dehidratasiya)
Bədənin Su Çatışmazlığı:
Bədəndə kifayət qədər su olmadıqda dodaqlar quruyur və çatlayır.
Quru Ağız:
Ağız quruluğu ilə müşayiət olunan vəziyyətlərdə dodaqların çatlaması daha çox görülür.
3. Vitamin və Mineral Çatışmazlığı
Vitamin B2 (Riboflavin) Çatışmazlığı:
Xüsusilə ağız künclərində çatlaqlarla özünü göstərə bilər.
Dəmir Çatışmazlığı:
Qanazlığı ilə əlaqəli olaraq dodaqlarda quruluq və çatlaqlar yaranır.
Sink Çatışmazlığı:
Dodaqların sağlamlığını təsir edə bilər.
4. Alerjik Reaksiyalar
Kosmetik Məhsullar:
Dodaq boyaları, nəmləndiricilər və ya digər məhsullar dodaqlarda həssaslıq yarada bilər.
Qida Allergiyaları:
Bəzi qidalara qarşı həssaslıq dodaq çatlaqları ilə nəticələnə bilər.
5. İnfeksiyalar
Göbələk və ya Bakterial İnfeksiyalar:
Dodaqlarda və ağız künclərində yaranan iltihab və ya çatlaqlar infeksiyanın əlaməti ola bilər.
Herpes Simplex Virus:
Dodaqlarda yaralar və çatlaqlar yaradan bir virus infeksiyasıdır.
6. İltihablı Xəstəliklər
Cheilitis:
Dodaqlarda iltihab, çatlaq və quruluqla xarakterizə olunan bir vəziyyətdir.
Ağız Küncü İltihabı (Angular Cheilitis):
Ağız künclərində yaralar və çatlaqlar şəklində özünü göstərir, adətən infeksiyalar və ya vitamin çatışmazlığı ilə əlaqəlidir.
7. Autoimmün və Sistemik Xəstəliklər
Sjogren Sindromu:
Bədəndəki nəmlik istehsal edən vəzlərin fəaliyyətini azaldaraq ağız və dodaqların quruluğuna səbəb olur.
Psoriaz və ya Egzema:
Dodaq dərisində qızartı, quruluq və çatlaqlara səbəb ola bilər.
8. Dərmanların Yan Təsiri
Retinoidlər (Aknə Dərmanları):
İso-tretinoin kimi dərmanlar dodaqların qurumasına və çatlamasına səbəb ola bilər.
Diuretiklər və Antihistaminlər:
Susuzluğu artıraraq dodaqlarda quruluq yaradır.
9. Digər Səbəblər
Şəkərli Diabet:
Dodaqlarda quruluq və çatlamaya səbəb ola bilər, xüsusilə də ağız quruluğu ilə birlikdə.
Stress və Yuxusuzluq:
Bədənin ümumi sağlamlığına təsir etdiyi üçün dodaqların vəziyyətini də təsir edə bilər.
Dodaqların Çatlaması ilə Müşayiət Oluna Bilən Əlamətlər
Qızartı və həssaslıq.
Ağız künclərində yaralar.
Qaşıntı və yanma hissi.
Quru ağız və susuzluq.
Dodaqlarda qabıqlanma və qanama.
Dodaqların Çatlamasının Müalicəsi
1. Evdə Müalicə
Nəmləndiricilər:
Təbii nəmləndirici məhsullar, məsələn, bal və ya hindistancevizi yağı tətbiq edilə bilər.
Dodaq Balzamları:
Tərkibində SPF olan balzamlar dodaqları günəşdən qoruyur.
Suyu Artırmaq:
Gündəlik su qəbulunu artırmaq quruluğun qarşısını alır.
2. Dərman Müalicəsi
Antifungal və ya Antibakterial Kremlər:
İnfeksiyalar zamanı istifadə edilir.
Vitamin və Mineral Əlavələri:
Dəmir, B2 vitamini və sink çatışmazlığını müalicə etmək üçün.
Steroid Kremlər:
İltihab və allergik reaksiyalar üçün təyin edilə bilər.
3. Pəhriz Dəyişiklikləri
Vitamin B Kompleksi:
Riboflavin və digər B vitaminləri ilə zəngin qidalar istehlak etmək.
Dəmirlə Zəngin Qidalar:
Qırmızı ət, ispanaq, mərci və fındıq.
Bol Maye Qəbulu:
Təzə meyvə şirələri və su ilə nəmləndirməni artırmaq.
Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?
Dodaqların çatlaması uzun müddət davam edirsə və evdə müalicəyə cavab vermirsə.
Ağız künclərində yaralar və ya infeksiya əlamətləri varsa.
Çatlaqlar ağrılı, qanayan və ya iltihablıdırsa.
Dodaqlardakı simptomlarla yanaşı sistemik problemlər (məsələn, yorğunluq, yüksək hərarət) yaranarsa.
Nəticə
Dodaqların çatlaması ətraf mühit faktorlarından qidalanma problemlərinə, infeksiyalardan sistemik xəstəliklərə qədər geniş bir səbəblər aralığını göstərə bilər. Əgər bu vəziyyət uzun müddət davam edərsə və ya digər narahat edici simptomlarla müşayiət olunarsa, diaqnoz və müalicə üçün həkimə müraciət etmək vacibdir. Ertələnmiş müalicə daha ciddi problemlərə səbəb ola bilər.
