Probiotik Bakteriyalar Nədir?
Probiotiklər, insan sağlamlığı üçün faydalı olan, canlı mikroorqanizmlərdir. Ən çox rast gəlinən probiotik bakteriya növləri:
Lactobacillus: Həzm sistemində və süd məhsullarında yayılmışdır.
Bifidobacterium: Bağırsaq florasının tarazlığını qoruyur.
Saccharomyces boulardii: Göbələk növündə olan probiotikdir.
Probiotiklərin İnsan Sağlamlığında Rolu
1. Həzm sistemi sağlamlığı:
Bağırsaq mikroflorasını tarazlıqda saxlayır.
İshal və qəbizlik kimi həzm problemlərini yüngülləşdirir.
Irritabl Bağırsaq Sindromu (IBS): Probiotiklər bağırsaq iltihabını azaldaraq simptomları yüngülləşdirir.
2. İmmunitet sisteminin gücləndirilməsi:
İmmunitet hüceyrələrinin fəaliyyətini artırır.
Virus və bakterial infeksiyalara qarşı müdafiəni gücləndirir.
3. Antibiyotiklərin yan təsirlərini azaltma:
Antibiyotik istifadəsi bağırsaq florasını zədələyə bilər. Probiotiklər bu balanssızlığı bərpa edir və antibiotiklə əlaqəli ishalın qarşısını alır.
4. Allergiya və iltihabın idarəsi:
Atopik dermatit və qida allergiyalarında simptomları azalda bilər.
İltihabi reaksiyaları tənzimləyərək bağırsaq xəstəliklərinin qarşısını alır.
5. Mental sağlamlıq:
"Bağırsaq-beyin oxu" vasitəsilə probiotiklər əhval-ruhiyyəni tənzimləyə və depressiyanı yüngülləşdirə bilər.
6. Ürogenital sağlamlıq:
Probiotiklər qadınlarda sidik yolu infeksiyalarının və vaginal göbələk infeksiyalarının qarşısını almağa kömək edir.
Probiotiklərin Ətraf Mühitdə Rolu
1. Torpaq və bitki sağlamlığı:
Torpaqdakı probiotiklər bitkilərin böyüməsini dəstəkləyir və faydalı mikrofloranı artırır.
Bitkilərin xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırır.
2. Su sistemlərinin təmizlənməsi:
Probiotiklər suda çirkləndirici maddələri parçalayaraq təmizlənmə prosesini sürətləndirir.
Balıqların və digər su canlılarının sağlamlığına müsbət təsir edir.
3. Heyvandarlıqda tətbiqi:
Probiotiklər heyvanların həzmini yaxşılaşdırır və xəstəlik riskini azaldır.
Antibiyotik istifadəsini azaltmaq üçün təbii alternativ kimi istifadə edilir.
Probiotiklərin Tətbiq Edilməsi
1. Qida mənbələri:
Probiotiklər təbii olaraq bəzi qidalarda mövcuddur:
Yoğurt, kefir.
Süd məhsulları (probiyotiklə zənginləşdirilmişlər).
Turşu kələm, kimçi və digər fermentləşdirilmiş qidalar.
2. Əlavələr:
Probiotik kapsullar və tozlar xüsusi vəziyyətlər üçün təyin olunur.
3. Tibbi tətbiqlər:
Bağırsaq xəstəliklərinin müalicəsində və profilaktikasında istifadə olunur.
Probiotiklərin Faydaları ilə Bağlı Araşdırmalar
Bağırsaq xəstəlikləri:
Probiotiklər Crohn xəstəliyi və ülserativ kolit kimi iltihabi xəstəliklərin idarəsində təsirli olmuşdur.
Mental sağlamlıq:
Depressiya və narahatlıq simptomlarını yüngülləşdirdiyi göstərilmişdir.
Allergiya:
Probiotiklərin atopik dermatitli körpələrdə simptomları azaltdığı müşahidə edilmişdir.
Probiotiklərin Yan Təsirləri və Diqqət Edilməli Məqamlar
Sağlam insanlarda probiotiklər adətən təhlükəsizdir.
İmmun sistemi zəif olan şəxslərdə və ya ağır xəstəliklər zamanı diqqətlə istifadə olunmalıdır.
Doz və istifadə növü həkim məsləhəti ilə seçilməlidir.
Nəticə
Probiotik bakteriyalar həm insan sağlamlığında, həm də ətraf mühitdə mühüm rol oynayır. Onlar bağırsaq sağlamlığını qorumaq, immuniteti gücləndirmək və ümumi həyat keyfiyyətini artırmaqla yanaşı, ətraf mühitin tarazlığını qorumaqda da təsirli bir vasitədir. Probiotiklərdən düzgün və nizamlı istifadə, sağlamlıq problemlərinin qarşısını almaqda effektiv yanaşma ola bilər.
