Karotid stenozu, boyunda yerləşən karotid arterlərinin daralması və ya tıxanmasıdır. Bu arterlər, beyinə qan axınını təmin edir və onların daralması beyinə olan qan axınını azaldaraq, insult riskini artırır.

23 yanvar 2024

Səbəbləri

Ateroskleroz: Ən ümumi səbəbdir. Arterlərdə xolesterin və yağlı maddələrin toplanması nəticəsində damar divarları sərtləşir və daralır.
Yaşlanma: Yaş artıqca arterlərin elastikliyinin azalması.
Hipertansiyon: Yüksək qan təzyiqi arter divarlarına zərər verə bilər.
Siqaret İstifadəsi: Siqaret, damar sağlamlığına zərər verir.
Şəkər Xəstəliyi: Şəkər xəstəliyi damar sağlamlığını pozur.
İrsi Faktorlar: Ailəvi tarixçədə karotid stenozu və ya qan damarları ilə əlaqəli digər xəstəliklər.

Simptomlar

Bəzi insanlarda karotid stenozu heç bir simptom yaratmaya bilər. Simptomlar olanda aşağıdakılardan ibarət ola bilər:

Görmədə qısamüddətli itki və ya qaralma (amaurosis fugax).
Qol və ya ayaqda güc itirilməsi.
Nitq və ya anlayışda çətinlik.
Başgicəllənmə və ya baş dönməsi.
Yüz, qol və ya ayaqda hissiyyat azalması.

Təşxis

Doppler Ultrasəs: Karotid arterlərdəki qan axınının sürətini və yönünü ölçür.
MRT və ya MRA (Magnetik Rezonans Anjiografiya): Damarların strukturlarını dəqiq şəkildə göstərir.
CT Anjiografiya: Damarların içindəki qan axınını və daralmaları göstərir.

Müalicə Yolları

Dərman Müalicəsi: Xolesterin və qan təzyiqini idarə etmək üçün dərmanlar.
Əməliyyat: Karotid endarterektomiya (damarların içindən plakların çıxarılması) və ya karotid stentləşmə.
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri: Siqaret istifadəsini dayandırmaq, sağlam qidalanma, düzenli fiziki aktivlik.

Qarşısını Almaq və Təqib

Karotid stenozunun qarşısını almaq üçün sağlam qidalanma, düzenli fiziki aktivlik, siqaret və alkoqoldən uzaq durmaq, qan təzyiqi və xolesterin səviyyələrini nəzarətdə saxlamaq vacibdir. Əgər yuxarıda qeyd edilən simptomlardan hər hansı birini yaşayırsınızsa, dərhal tibbi yardım alınmalıdır.