🔍 1. Obsessiya nədir?
İstəmədən gələn, narahatedici, çıxarmağa çalışsan da davam edən düşüncə və ya qorxudur.
Məsələn:
“Əllərim çirkli, xəstələnəcəm”
“Ocağı söndürdümmü?”
“Birdən birinə zərər verərəm”
“Hər şey simmetrik olmalıdır”
🔁 2. Kompulsiyalar nədir?
Obsesiv düşüncənin yaratdığı gərginliyi azaltmaq üçün edilən təkrarlayıcı hərəkətlər və ya zehni rituallardır.
Məsələn:
Təkrar-təkrar əlləri yumaq
Qapını 10 dəfə yoxlamaq
Daxilində dua və ya sayı saymaq
Obsesiv düşüncəni “dəf etmək” üçün özünə cəza vermək və ya “təhlükəni neytrallaşdırmaq”
⚠️ 3. Əsas OKB növləri
Növİzah
🧼 Təmizlik OKB-siMikrob, çirklənmə qorxusu ilə əlaqədar təkrarlayıcı yuma
🔒 Yoxlama OKB-siOcaq, qapı, işıq və s. bağlıdırmı deyə dəfələrlə yoxlama
🪞 Simmetriya və düzülüş OKB-siHər şey simmetrik, eyni olmalıdır
🙏 Dini və ya mənəvi OKBGünahkarlıq, təhqiramiz düşüncələr, dua ilə kompensasiya
🔪 Zərərvermə qorxusu OKB-si“Ya özümə/zaman biri zərər verərəm?” düşüncəsi
💭 Mental kompulsiyalarFikirləri beynində “silmək”, özünü sakitləşdirmək üçün təkrarlayıcı düşüncələr
🧠 4. OKB ilə adi narahatçılıq arasındakı fərq
Adi narahatlıqOKB
Düşünsən də rahat buraxa bilirsənDüşüncədən qurtula bilmirsən
Nəzarət edə bilirsənSanki beynin sənin əleyhinə işləyir
Davranışa çevrilməzKompulsiv hərəkətlə nəticələnir
Gündəlik həyatı çox pozmazHəyat keyfiyyətini ciddi şəkildə azaldır
📉 5. OKB həyat keyfiyyətinə necə təsir edir?
Vaxt itkisi – gündə saatlarla rituala vaxt sərf etmək
Sosial təcrid – insanlar yanında olmasın deyə uzaq durmaq
İş və ya məktəbdə çətinliklər
Daimi narahatlıq, gərginlik və günahkarlıq hissi
🛠️ 6. Müalicə Yolları
🧠 Koqnitiv Davranışçı Terapiya (CBT) – ERP ilə birlikdə
ERP (Exposure & Response Prevention): Qorxduğun situasiyaya mərhələli şəkildə yaxınlaşmaq və kompulsiyaları etmədən dayanmağı öyrənmək
Beynin “təhlükə siqnalını” yenidən öyrətmək
💊 Dərman müalicəsi (Psixiatr tərəfindən)
SSRİ antidepresanlar (məs: fluoksetin, sertralin, fluvoxamin və s.)
Düşüncələrin şiddətini və davranış impulsunu azalda bilər
🧘♀️ Dəstəkləyici üsullar
Mindfulness (halda qalma bacarığı)
Stress idarəsi və nəfəs texnikaları
Ailə və yaxın çevrənin anlayışlı və maarifli olması
✅ 7. Nəticə
OKB zəiflik deyil, beyinin təhlükəni aşırı dəyərləndirmə halıdır.
Və yaxşı xəbər: tamamilə idarə oluna və həyat keyfiyyəti yüksəldilə bilər.
Doğru terapiya, davamlı dəstək və anlayışlı mühitlə birlikdə OKB ilə yaşamaq deyil, onu sağaltmaq mümkündür.
