Qrip, hər il milyonlarla insanı təsir edən qlobal bir sağlamlıq problemidir. Bu respirator xəstəlik, influenza virusları tərəfindən törədilir və mövsümi epidemiyalara səbəb olur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, qrip hər il dünya üzrə 3-5 milyon ağır xəstəliyə və 290.000-650.000 ölümə yol açır. Xüsusilə yaşlılar, uşaqlar və xroniki xəstəlikləri olan fərdlər daha yüksək risk qrupuna daxildir. Virusun daim mutasiyaya uğraması, peyvəndlərin effektivliyini qorumaq üçün daimi izləməni zəruri edir. Bu səbəbdən qripin dinamik təbiəti, onunla mübarizəni mürəkkəbləşdirir. Tarix boyu qrip pandemiyaları, məsələn, 1918-ci il İspan qripi, insan sağlamlığına ciddi təsir göstərmişdir. Bu reallıq, qripin elmi araşdırmalar üçün vacib bir sahə olaraq qalmasının əsas səbəbidir.
Qrip Xəstəliyinin Əlamətləri və Fəsadları Nələrdir?
Qrip nədir sualının cavabı kimi, bu xəstəlik influenza virusu tərəfindən yaradılan kəskin tənəffüs yolu infeksiyasıdır. Virus bədənə daxil olduqdan sonra 24-48 saat ərzində ilkin əlamətlər özünü göstərir. Qrip virusu haqqında məlumat verərkən qeyd etmək lazımdır ki, virus tənəffüs yolları epitelinin hüceyrələrində çoxalaraq sistemik iltihab reaksiyasına səbəb olur.
Qrip əlamətləri aşağıdakı kimi təzahür edir:
-
38-40°C dərəcədə qızdırma və titremə
-
Şiddətli baş ağrısı və əzələ ağrıları
-
Həddindən artıq yorğunluq və zəiflik hissi
-
Quru öskürək və boğaz ağrısı
-
Burun axması və tıxanması
-
İştahsızlıq və bulantı
Qrip xəstəliyi zamanı baş verən sistemik toksinemiya nəticəsində xəstələr şiddətli mialgiya və artalgiya hiss edirlər. Febril sindrom adətən xəstəliyin ilk günlərində ən yüksək səviyyəyə çatır.
Aşağıdakı cədvəl müxtəlif qrip virusu tiplərinin əlamətlərini göstərir:
|
Virus tipi |
Əsas əlamətlər |
Şiddət dərəcəsi |
|---|---|---|
|
İnfluenza A |
Yüksək qızdırma, güclü mialgiya |
Ağır |
|
İnfluenza B |
Orta qızdırma, mədə-bağırsaq əlamətləri |
Orta |
|
İnfluenza C |
Zəif qızdırma, yüngül kataral əlamətlər |
Yüngül |
Qrip şəkilləri müxtəlif formalar ala bilər. Tipik forma klassik əlamətlərlə seyir edir, atipik forma isə qızdırmasız və ya zəif əlamətlərlə keçir. Hipertoksik forma isə 39-41°C qızdırma və ağır intoksikasiya əlamətləri ilə xarakterizə olunur. Pnevmoniya, bronxit və sinusit kimi fəsadlar immunitet zəif olan xəstələrdə daha tez-tez müşahidə edilir.
Qrip Xəstəliyində Nə Etməli: Praktik Məsləhətlər
Qrip olanda nə etməli sualına cavab vermək üçün ilk növbədə düzgün tədbirlər görmək vacibdir:
-
24-48 saat ərzində tam istirahət edin və fiziki aktivitəni məhdudlaşdırın
-
Günlük 2-3 litr maye qəbulu ilə bədəni nəmləndirin
-
Otaqda 18-20°C temperatur və kifayət qədər nəmlik saxlayın
-
Digər insanlarla təmasınızı məhdudlaşdırın və maska istifadə edin
Qrip zamanı nə etməli məsələsində bədənin immun sistemini dəstəkləmək əsasdır. Uzmanların 20 illik təcrübəsi göstərir ki, influenza virusuna qarşı bədənin mübarizə mexanizmi düzgün tədbirlərlə güclənir.
Profilaktik tədbirlər isə ardıcıl şəkildə həyata keçirilməlidir:
-
Əl gigiyenasına riayət edin - sabunla 20 saniyə yuyun
-
Məişət əşyalarını dezinfeksiya edin
-
Sağlam qidalanma ilə C vitamini qəbulunu artırın
-
Düzgün yuxu rejimi - 7-8 saat fasiləsiz yuxu
Tez-tez qrip olmağın səbəbi zəif immunitet və qorunma qaydalarına riayətsizlikdir. Yeni qrip virusu ilə mübarizədə görülən tədbirlər 72 saat ərzində simptomların azalmasına səbəb olur.
Qrip Müalicəsində İstifadə Edilən Dərmanlar
Qrip müalicəsində istifadə edilən dərmanlar virusla mübarizə aparan antiviral preparatlar və simptomları yüngülləşdirən vasitələr olmaqla iki əsas qrupa bölünür.
Antiviral dərman preparatları və təsir mexanizmləri
-
Oseltamivir virusun çoxalma prosesini dayandıraraq xəstəliyin müddətini 24-48 saat azaldır
-
Zanamivir inhalyasiya yolu ilə tətbiq edilərək tənəffüs yollarında birbaşa təsir göstərir
-
Baloxavir marboxil virus zülallarının sintezini bloklayaraq patogenin replikasiyasını məhdudlaşdırır
-
Qripi tez sağaldan dərman kimi bu preparatlar xəstəliyin ilk 48 saatında maksimum effektivlik nümayiş etdirir
Qrip simptomlarını aradan qaldıran dərmanlar və istifadə qaydaları
-
Parasetamol hərarəti azaldaraq baş ağrısı və bədən ağrılarını yüngülləşdirir
-
Qrip üçün poroşok formasında olan kombinə preparatlar vitamin C və antihistamin maddələr ehtiva edir
-
İbuprofen iltihab əleyhinə təsir göstərərək hərarət və ağrıları aradan qaldırır
-
Qrip üçün poroşoklar günə 2-3 dəfə isti su ilə həll edilərək qəbul edilir
Həkim tövsiyələri və dərmanların üstünlükləri
-
Qrip dərmanı seçimində xəstənin yaşı, əlavə xəstəliklərin varlığı və simptomların şiddəti nəzərə alınır
-
Kompleks müalicə yanaşması həm antiviral həm də simptomatik dərmanların birgə istifadəsini nəzərdə tutur
-
Qrip üçün dərman qəbulunda həkimin tövsiyə etdiyi doza və müddətə ciddi riayət etmək zəruridir
-
Sağalma prosesini sürətləndirmək üçün dərman müalicəsi ilə yanaşı istirahət və bol maye qəbulu vacibdir
Qrip Zamanı Təbii Müalicə Üsulları
Qrip xəstəliyi zamanı təbii müalicə metodları immun sistemin gücləndirilməsi və sağalma prosesinin sürətləndirilməsi üçün effektiv həllər təqdim edir. Ev şəraitində qripin müalicəsi üçün istifadə edilən təbii vasitələr əsrlər boyu insanlar tərəfindən sınaqdan keçirilmişdir.
Ev şəraitində tətbiq olunan təbii müalicə metodları
-
Bal və limon qarışığı antiseptik xüsusiyyətlərə malikdir və boğaz ağrısını azaldır
-
İsti çay içməsi bədəndəki toksinlərin atılmasını sürətləndirir və dehidratasiyanın qarşısını alır
-
Zəncəfil çayı iltihab əleyhinə təsir göstərir və həzm sistemini normallaşdırır
-
Duz həlli ilə qərqərə etməsi boğazdakı bakteriya və virusları məhv edir
-
Buxar inhalyasiyası tənəffüs yollarının təmizlənməsinə kömək edir
Sağalma prosesini dəstəkləyən və immuniteti gücləndirən vasitələr
-
C vitamini ilə zəngin məhsullar immun sistemin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır
-
Sarımsaq və soğan təbii antibiotik xassələrə malikdir
-
Qrip üçün təbii müalicə vasitələri arasında əhəmiyyətli yer tutan propolis bakteriya və viruslara qarşı mübarizə aparır
-
Bol istirahət və yuxu orqanizmin müqavimət qabiliyyətini artırır
Təbii vasitələrin hazırlanma qaydaları
-
Zəncəfil çayı üçün təzə zəncəfil kökündən 2-3 sm parça götürün və 200 ml qaynar suya əlavə edin
-
Qarışığı 10-15 dəqiqə dəmlədikdən sonra süzün və isti halda için
-
Bal-limon qarışığı üçün 1 xörək qaşığı təbii bal ilə yarım limonun şirəsini qarışdırın
-
Günün müxtəlif vaxtlarında kiçik porsiyalarla qəbul edin
