Tüpürcək ifrazının azalması ilə ortaya çıxan bir vəziyyətdir. Tüpürcəyin ağzı nəm tutmaq, dadmaq, qida həzm etmək, dişləri və ağız mukozasını qorumaq, ağız infeksiyalarının qarşısını almaq kimi mühüm funksiyaları olduğunu nəzərə alsaq, ağız quruluğunun müalicə edilmədiyi təqdirdə daha böyük problemlərin ortaya çıxacağı açıqdır. Xəstələrdə ağızda quruluq, ağız qoxusu, pis dad, ağız və diş infeksiyalarında artım, ağız və dil ağrısı, udma çətinliyi və həzm pozğunluğu müşahidə edilir.
Cəmiyyətdə ümumi səbəblər
Dərmanlar və çoxlu dərman istifadəsi (allergik dərmanlar, ağrıkəsicilər, burun dekonjestanları, sidikqovucu dərmanlar, qan təzyiqi və depressiya dərmanları) ağız quruluğu ümumi bir tapıntıdır.
Ağız quruluğu QİÇS, lenfoma, diabet və Parkinson kimi xəstəliklərin əlaməti ola bilər.
Ağız quruluğu tüpürcək vəzi fəaliyyət göstərə bilmədiyi üçün tüpürcək vəzi daşlarında, şişlərdə və infeksiyalarda müşahidə oluna bilər.
Radioterapiya və kemoterapi müalicəsi tüpürcək vəzilərini zədələyərək ağız quruluğuna səbəb olur.
Sjögren sindromu kimi revmatik xəstəliklərdə tüpürcək vəzi tutula bilər və ifrazat itə bilər.
Anoreksiya siniri və 1-ci tip diabet kimi xəstəliklər də ağız quruluğuna səbəb ola bilər.
Davamlı ağız nəfəsi burun tənəffüsünə mane olan xəstəliklər (çəpərin sapması, polip, sinüzit, burun ətinin böyüməsi və s.) səbəbiylə ağızda quruluğa səbəb ola bilər.
Menopoz, andropoz və hamiləlik kimi hormonal dəyişikliklərə səbəb olan şərtlərdə tüpürcək azala bilər və burun nəfəsi pozula bilər.
Qeyri-kafi maye qəbulu xüsusilə yaşlılarda müşahidə olunan bir vəziyyətdir.
Diaqnozdan sonra müalicə səbəbə əsaslanmalıdır. Bu səbəbdən ağız quruluğunun səbəbi və ya səbəbləri aşkar edilməlidir. Dərmanla əlaqəli səbəblərdə quruluq mümkünsə dərman dəyişikliyi ilə aradan qaldırıla bilər və Sjögren sindromu kimi bəzi geri dönməz hallarda tüpürcək vəzilərini və tüpürcək substratlarını aktivləşdirən dərmanlar istifadə edilə bilər. Bununla belə, burun nəfəsini maneə törədən problemlərin düzəldilməsi ilə xerostomiya düzəldilir. Ağız quruluğu olan xəstələrdə həyat tərzi vacibdir. Siqaret, spirt, turşulu içkilər, şəkər və kofein tərkibli qidalar və ədviyyatlar tüpürcək ifrazını azaldacağı üçün onların istehlakı məhdudlaşdırılmalıdır. Su və sulu qidaların tez-tez istehlakı, alma və sitrus meyvələrinin istehlakı faydalı ola bilər.
Tüpürcək vəzi xəstəliklərində görülən ağız quruluğunun tüpürcək vəzi şişinin ilk əlaməti ola biləcəyini, vəzi daşlarının və ya infeksiyaların uzun müddət müalicə edilmədikdə qalıcı və çox daha ciddi problemlərə yol aça biləcəyi unudulmamalıdır. Uzun müddət tüpürcək ifrazı itkisində ağız quruluşları qorunmadığı üçün ağız yaralarında, xüsusilə aftalarda artım ola bilər. Dil və ağız şişlərinə qarşı həssaslıq artır.
