🧠 Sistematik Ailə Terapiyasının Əsas Prinsipləri
1. Ailə bir sistemdir
Ailənin hər bir üzvü bir-birini təsir edir. Birindəki dəyişiklik digərlərini də təsir edir.
2. Simptomlar bir şəxsdə görünə bilər, amma problem sistemdədir
Məsələn, uşağın aqressiyası valideynlər arasındakı gərginliyin əlaməti ola bilər.
3. Münasibətlərə fokuslanır, fərdi psixologiyadan çox ailə dinamikasını analiz edir
Kim, kimlə necə danışır?
Ailədə hansı rollar mövcuddur?
Sərhədlər (çox sərt və ya çox boş) necədir?
👪 Hansı hallarda Sistematik Ailə Terapiyasına ehtiyac var?
MəsələNümunələr
Valideyn–uşaq münasibətləriUşağın davranış problemləri, itaətsizlik, məktəb problemi
Ailə daxili münaqişələrCütlüklər arasında tez-tez dava, anlaşılmazlıq
Boşanma və ayrılıq sonrası uyğunlaşmaUşaqların psixoloji dəstəyi
Travmalar və yas vəziyyətləriBir ailə üzvünün itkisi və ya xəstəliyi sonrası uyğunlaşma
Ailədə asılılıq problemiAlkoqol, qumar, texnologiya bağımlılığı
Rolların pozulmasıUşağın valideyn kimi davranması və ya sərhədsizlik
Kollektiv qərar problemləriMaliyyə, köç, evlilik qərarları
🔍 Sistematik Ailə Terapiyası necə aparılır?
Başlanğıc görüş:
Ailə üzvləri ilə birlikdə terapevt tanış olur
Hər kəsin baxış bucağı dinlənir (hər kəsin səsi duyulmalıdır)
Problemlərin müəyyənləşdirilməsi:
Davranış, ünsiyyət və münasibət nümunələri təhlil olunur
Qısamüddətli və ya uzunmüddətli terapiya planı:
Terapiya seansları 10–20 dəfə arası ola bilər (problemin dərinliyinə görə dəyişir)
Həftədə 1 dəfə, ortalama 60–90 dəqiqə çəkir
Terapevtin yönəldici, neytral mövqeyi:
Heç kimin tərəfini tutmaz, münasibətlərə və ünsiyyətə fokuslanar
❗ Ailə Terapiyasına Necə Müraciət Etməli?
1. Niyyət bildirin və ailə üzvlərini məlumatlandırın
“Ailəmizdə daha yaxşı anlaşmaq üçün bir addım atmaq istəyirəm” kimi açıq və mülayim şəkildə izah edin
2. Mütəxəssis seçimi
Psixoloq və ya ailə terapevti olmalıdır (Sistematik Ailə Terapiyası üzrə təhsilli)
Onlayn və ya fiziki görüş təklif edən mütəxəssislər mövcuddur
3. Əlaqə və randevu
Ailə terapevti ilə ilkin telefon və ya onlayn görüş üçün müraciət edə bilərsiniz
Əgər ailə üzvləri gəlmək istəmirsə, ilk görüşü tək başınıza da edə bilərsiniz
💡 Nəticə
Sistematik Ailə Terapiyası, ailəni bir sistem kimi görərək dərin və köklü həll yolları təklif edir. Bir fərdin dəyişməsi bəzən bütün ailənin dəyişməsinə səbəb ola bilər. Bu yanaşma mühakimədən uzaq, empatiya və bərpa üzərində quruludur.
