Xərçəng xəstələrində görülən metastazlar ən çox ağrı səbəbidir və xərçəng xəstələrinin xroniki şikayətlərindən biridir. Sümük xərçəngi və metastaz eyni şey deyil, ancaq müayinələrin köməyi ilə mütəxəssis həkim tərəfindən diaqnoz qoyulmalıdır. Sümük şişlərinin və metastazların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün mütəmadi olaraq idmanla məşğul olmaq, qidalanmaya diqqət yetirmək, siqaret və spirtli içkilərdən uzaq durmaq lazımdır.
Sümük metastazı nədir?
Sümük metastazı xərçəng şişi sümüklərə doğru hərəkət etdikdə baş verir. Sümükləri zəiflədən və qırılma riskini artıran əhəmiyyətli bir vəziyyətdir. Bunun diaqnozu qoyulmalı və müalicə edilməlidir. Metastazlar, ümumiyyətlə, sümüklərə yerləşdikdən sonra dəliklər yaradaraq bədən tarazlığını pozur və bu dəliklər lezyonlar adlanır və sümüklərin quruluşuna mənfi təsir göstərən strukturlardır. Ümumiyyətlə, sümüklər xərçəng hüceyrələrinin ən asan inkişaf etdiyi və ən çox seçildiyi orqanlardır. Buna görə də bütün bədənin balansında mühüm yer tuturlar. Metastazlar adətən bədən mərkəzinə yaxın sümüklərdə baş verir və ən yaxın hissəsi onurğa sümükləridir. Xərçəng sümüklərdə yerləşdikcə sağalma dövrü çətinləşir. Bu səbəblə xərçəng sümüklərə yerləşmədən tez bir zamanda diaqnoz qoyulmalı və erkən dövrdə müalicə edilməlidir. Sümüklərə yerləşdikdən sonra müalicə edilməzsə, ağrı və şikayətləri azaltmaq üçün hələ də mütəxəssis həkimlər tərəfindən müalicə tətbiq edilməsi tövsiyə olunur.
Sümük metastazının simptomları hansılardır?
Xərçəng xəstəliklərində xəstələrin ən çox şikayəti adətən ağrıdır. Metastaz zamanı o nahiyədə şiddətli ağrı ilk görülən əlamətlərdən biridir. Onurğa bölgəsində görülən xərçəng metastazları gecə uzanarkən ağrının artmasına səbəb olur və uzun sümüklərdə hərəkət zamanı ağrı çox vaxt hiss olunur. Onurğa metastazlarında xəstələrin gün ərzində hərəkətlərində məhdudiyyət və bel ağrıları ola bilər. Ağrı şikayətləri ilə yanaşı, letarji, halsızlıq, qarında uyuşma və bağırsaq problemləri ən çox rast gəlinən tapıntılardır. Xərçəng müalicələrində kemoterapinin istifadəsi sümük iliyinə təsir edərək anemiyaya səbəb olur və nəfəs darlığı, halsızlıq kimi əlamətlərə səbəb olur. İnfeksiyaya meyllidir və adətən ağrı ilə müşayiət olunan titrəmə, qızdırma və yorğunluq görünə bilər. Semptomların görünüşü qan hüceyrələrinə və xəstələrin vəziyyətinə görə dəyişir. Bu əlamətlər zamanı mütəxəssis həkim tərəfindən müayinə olunmaqda fayda var. Erkən diaqnoz metastazın qarşısını almağa kömək edir və erkən müalicəni təmin edir.
Sümük metastazlarının diaqnostik üsulları hansılardır?
Sümüklərin zəifləməsinə və kövrəkləşməsinə səbəb olan sümük metastazları əvvəlcə rentgen müayinəsindən istifadə etməklə müəyyən edilə bilər. Sümüklərdə baş verən metastazların növləri və şərtləri rentgen vasitəsilə asanlıqla başa düşülür, müalicə üsulları müəyyən edilir.
Metastazların diaqnostikasında rentgen müayinəsi ilə yanaşı, növlərinə görə tomoqrafiya və maqnit rezonans tomoqrafiyadan da istifadə oluna bilər. Bu diaqnostik üsullardan başqa, sümük sintiqrafiyası metastazın baş verdiyi bölgənin diaqnozu üçün faydalı olan bir diaqnostik üsuldur. Lazım gələrsə, bütün bu diaqnostik üsullara əlavə olaraq biopsiya tələb o
Sümük metastazlarının müalicəsi hansılardır?
Sümük metastazlarının müalicəsində növlərinə və vəziyyətinə görə müxtəlif müalicə variantları təklif edilir. Prioritet xəstənin həyatını xilas etmək və şikayətləri minimuma endirməkdir. Hər bir metastazın müalicəsi fərqlidir və benign və ya bədxassəli bölünməlidir. Xoşxassəli xərçəng müalicələrində müntəzəm nəzarət və təqib vacibdir.
Xüsusilə uşaqlarda görülən xoşxassəli xərçənglər öz-özünə yox ola bilər. Ona görə də buna əməl edilməlidir. Xoşxassəli xərçəng müalicələrində cərrahi üsulların tətbiqi üçün bədənə zərər vermək, sümüklərə mənfi təsir göstərmək kimi şərtlərin olması lazımdır.
Xoşxassəli sümük metastazları
Metastazlarda görülən xoşxassəli xərçənglərin müalicəsində məqsəd xərçəngi bədəndən çıxarmaq, eyni zamanda sümüklərdəki boşluqları yamaqlarla bağlamaqdır.oluna bilər. Bu səbəblə diaqnoz qoyulmazdan əvvəl lazım gələrsə bütün testlər tələb edilməlidir.
Zərərli Metastazlar
Bədxassəli xərçəng metastazlarında orqanları xilas etməklə yanaşı, kemoterapi və şüa terapiyası ilə orqanlara yayılmasının qarşısının alınması məqsədəuyğundur. Müalicələr funksiyaları yaxşılaşdırmağa kömək etməsə də, xəstənin ümumi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və gündəlik həyatına təsir etməməsi təmin edilir.
Cərrahi əməliyyatlarda sümük üzərində metastatik toxuma çıxarılır və xarici transplantasiya olaraq insanın öz sümüyü və ya sümük toxuması ilə əvəz olunur. Xərçəngli hissənin nahiyədən çıxarılması hədəflənərkən, xəstənin ağrı şikayətləri azalır.
Əgər xərçəngli sümük toxumaları çox zədələməmişsə, dondurma texnikası ilə müalicə edilə bilər. Texnologiyanın inkişafı ilə xərçəngli toxumaların və sümük metastazlarının müalicə üsulları dəyişdi və inkişaf etdi.
Xərçəng və ya metastazın tamamilə hər hansı bir əlaməti olduqda vaxt itirmədən mütəxəssis həkimlərə müraciət etmək vacibdir. Bu şəkildə irəliləmədən əvvəl erkən müdaxilə ilə ağrının irəliləməsinin qarşısı alına və xəstə gündəlik həyatına davam edə bilər.
