1. Yüngül və müvəqqəti səbəblər
a. Pis ağız gigiyenası
Ağızda qalan qida hissəcikləri və ölü hüceyrələr dilin üzərində ağ örtük əmələ gətirə bilər.
Çarəsi: Dili diş fırçası və ya dil təmizləyici vasitəsilə təmizləmək.
b. Susuzluq
Ağız quruluğu və susuzluq nəticəsində ağ dil meydana gələ bilər.
Çarəsi: Kifayət qədər su içmək.
c. Siqaret və alkoqol istifadəsi
Siqaret və alkoqol ağız içində quruluq və zədələnməyə səbəb olaraq ağ örtüyə gətirib çıxara bilər.
d. Quru hava və ya ağız nəfəsi ilə nəfəs alma
Bu vəziyyətlər dilin qurumasına səbəb olaraq ağ örtük yarada bilər.
2. Yoluxucu xəstəliklər
a. Ağızda göbələk infeksiyası (Kandidiyaz)
Səbəb: Candida albicans adlı göbələk orqanizmin ağız boşluğunda çoxalması.
Əlamətlər: Dil üzərində ağ, kremsi örtük; yanma hissi və ağızda pis dad.
Risk faktorları: İmmunitetin zəifləməsi, antibiotik istifadəsi, şəkərli diabet.
Müalicə: Göbələk əleyhinə dərmanlar (həkim tərəfindən təyin olunur).
b. Lökoplakiya
Səbəb: Ağız mukozasında qalınlaşmış ağ ləkələr. Çox vaxt siqaret istifadəsi və ağızda xroniki qıcıqlanma səbəb olur.
Risk: Nadir hallarda xərçəngə çevrilə bilər.
Müalicə: Qıcıqlandırıcı faktorları aradan qaldırmaq və diş həkiminə müraciət etmək.
c. Ağız içində bakterial infeksiyalar
Səbəb: Streptokok bakteriyaları və ya digər infeksiyalar.
Əlamətlər: Ağ dil, ağızda pis qoxu, diş ətlərində şişlik.
Müalicə: Antibakterial dərmanlar.
3. Sistemik xəstəliklər
a. Şəkərli diabet
Şəkərli diabetli şəxslərdə ağız quruluğu və göbələk infeksiyalarına meyillilik ağ dilə səbəb ola bilər.
b. Anemiya
Dildəki solğunluq və ağ örtük anemiyanın əlaməti ola bilər.
c. İmmunitet sisteminin zəifləməsi
Xərçəng müalicəsi, HİV/AIDS və ya digər immun sistem pozğunluqları ağız içində göbələk infeksiyalarını artıraraq ağ dilə səbəb ola bilər.
d. Liken planus
Ağız içində ağ xətt və ya ağ örtüklə müşahidə olunan autoimmun xəstəlikdir.
4. Qastrointestinal problemlər
a. Reflü və ya mədə xəstəlikləri
Mədə turşusunun ağız boşluğuna keçməsi ağızda pis dad və ağ örtük yarada bilər.
b. Bağırsaq florasının pozulması
Mədə-bağırsaq sistemində problemlər (düzgün işləməyən həzm və ya bağırsaq bakteriyalarının disbalansı) ağ dilə səbəb ola bilər.
5. Digər səbəblər
a. Streptokok boğaz infeksiyası
Ağ dil, qızartı və boğaz ağrısı ilə müşayiət oluna bilər.
Müalicə: Antibiotiklər.
b. Vitamin çatışmazlığı
Xüsusilə B vitamini, fol turşusu və dəmir çatışmazlığı dilin quruması və ağ örtük əmələ gətirməsinə səbəb ola bilər.
Hansı hallarda həkimə müraciət etmək lazımdır?
Aşağıdakı hallarda mütləq bir həkimə müraciət edin:
Ağ örtük bir neçə gündən çox davam edirsə.
Yanma hissi, ağrı və ya pis qoxu müşahidə edilirsə.
Yüksək hərarət, halsızlıq və ya digər narahatlıqlar varsa.
Ağ örtük qalınlaşırsa və ya qeyri-adi görünürsə.
Ağ dilin müalicəsi
Gigiyena təkmilləşdirilməsi:
Dili və dişləri müntəzəm təmizləmək.
Tərləmə və susuzluq riskini azaltmaq üçün kifayət qədər maye qəbul etmək.
Qidalanma:
Vitamin və mineral çatışmazlıqlarını aradan qaldırmaq üçün balanslı qidalanmaq.
Şəkərli qidaları azaltmaq.
Həkim müdaxiləsi:
Göbələk, bakterial və ya sistemik səbəblər üçün müvafiq dərman müalicəsi.
Nəticə
Ağ dilin səbəbləri çox müxtəlifdir və yüngül problemlərdən ciddi sağlamlıq pozğunluqlarına qədər dəyişə bilər. Ağ dil uzun müddət davam edirsə və ya narahatlıq yaradırsa, vaxtında tibbi məsləhət almaq vacibdir.
