Dəri Xərçənginin Növləri
1. Bazal Hüceyrəli Karsinoma (BCC)
Bazal hüceyrəli karsinoma, dərinin ən yayılmış xərçəng növüdür. Bazal hüceyrələrdən qaynaqlanır və adətən dərinin günəşə məruz qalan hissələrində yaranır.
Simptomlar:
İncə, şəffaf və ya qırmızı rəngli, yavaş-yavaş böyüyən qabarıq.
Yara və ya qabarıq sahənin üzərində damarlar görünə bilər.
Qabarcıq və ya dəridə qalıcı yara.
Müalicə:
Cərrahi Müdaxilə: Şişin çıxarılması.
Mohs Mikrocərrahiyyə: Şişin təbəqə-təbəqə çıxarılması və hər təbəqənin mikroskop altında yoxlanılması.
Kriyoterapiya: Şişin dondurularaq məhv edilməsi.
Fotodinamik Terapiya (PDT): Dərmana həssas şiş hüceyrələrinin işıqla məhv edilməsi.
Radyoterapiya: Radiasiya ilə şiş hüceyrələrinin məhv edilməsi.
2. Skuamöz Hüceyrəli Karsinoma (SCC)
Skuamöz hüceyrəli karsinoma, dəri xərçənginin ikinci ən yayılmış növüdür və skuamöz hüceyrələrdən qaynaqlanır. Əsasən günəşə məruz qalan dəri sahələrində yaranır.
Simptomlar:
Qırmızı, qabarıq, pul pul olan və ya qabıq bağlayan lezyon.
Dərin yara və ya çatlayan səth.
Qabarıq, qırmızı düyün və ya yara.
Müalicə:
Cərrahi Müdaxilə: Şişin çıxarılması.
Mohs Mikrocərrahiyyə: Şişin təbəqə-təbəqə çıxarılması və hər təbəqənin mikroskop altında yoxlanılması.
Kriyoterapiya: Şişin dondurularaq məhv edilməsi.
Fotodinamik Terapiya (PDT): Dərmana həssas şiş hüceyrələrinin işıqla məhv edilməsi.
Radyoterapiya: Radiasiya ilə şiş hüceyrələrinin məhv edilməsi.
3. Melanoma
Melanoma, melanositlərdən (dərinin piqment hüceyrələri) qaynaqlanan və ən təhlükəli dəri xərçəngidir. Tez-tez dəri üzərindəki mövcud xallardan inkişaf edir.
Simptomlar:
Asimmetrik, nizamsız sərhədləri olan, müxtəlif rənglərdə olan xal.
Xalın ölçüsündə, rəngində və ya formasında dəyişiklik.
Qaşıntı, qanama və ya yara əmələ gəlməsi.
Müalicə:
Cərrahi Müdaxilə: Şişin çıxarılması.
İmmunoterapiya: Bədənin immun sistemini xərçəng hüceyrələrinə qarşı mübarizəyə yönəltmək.
Targeted Terapiya: Xərçəng hüceyrələrinə xüsusi hədəflənmiş dərmanlar.
Kemoterapiya: Xərçəng hüceyrələrini öldürmək üçün dərmanlar.
Radyoterapiya: Radiasiya ilə şiş hüceyrələrinin məhv edilməsi.
Profilaktika və Ümumi Tədbirlər
Günəşdən Qorunma: Günəşdən qoruyucu kremlər (SPF 30 və ya daha yüksək), şapka və uzunqol geyimlərdən istifadə edin. Günəş işığının ən güclü olduğu saatlarda (10:00-16:00) günəşdən qaçının.
Dərini Mütəmadi Yoxlama: Yeni xalların yaranması və ya mövcud xallarda dəyişikliklərin olub-olmadığını yoxlayın. Şübhəli dəyişikliklər olduğu halda dərhal dermatoloqa müraciət edin.
Tütün və Alkoqoldan Qaçınma: Dəri xərçəngi riskini azaltmaq üçün tütün məhsullarından və həddindən artıq alkoqoldan qaçın.
Sağlam Yaşam Tarzı: Sağlam qidalanma, müntəzəm fiziki fəaliyyət və yaxşı yuxu dərinin ümumi sağlamlığını dəstəkləyir.
Dəri xərçəngləri erkən mərhələdə aşkar edildikdə müalicə edilə bilər. Dərinizdə hər hansı dəyişiklik və ya şübhəli lezyon müşahidə etdiyiniz halda, dermatoloqa müraciət etmək vacibdir.
