1. Depressiyanın Əsas Simptomları
Depressiya insanın həm emosional, həm fiziki, həm də zehni vəziyyətinə təsir edir.
🟢 1. Emosional və Psixoloji Simptomlar
🔹 Daimi kədər, ümidsizlik və boşluq hissi
🔹 Əvvəllər zövq alınan şeylərdən heç bir həzz almamaq
🔹 Daimi narahatlıq və ya iztirab hissi
🔹 Özünə dəyər verməmək və günahkarlıq hissi
🔹 Gələcəklə bağlı pessimist düşüncələr
🔹 Diqqəti cəmləyə bilməmək və qərar verməkdə çətinlik
🔹 Ölüm və ya intihar düşüncələri
📌 Diqqət! Əgər intihar düşüncələriniz varsa, mütləq bir mütəxəssisə və ya güvəndiyiniz bir insana müraciət edin. Bu vəziyyət müalicə edilə biləndir və tək deyilsiniz!
🟢 2. Fiziki Simptomlar
🔹 Davamlı yorğunluq və enerji çatışmazlığı
🔹 Yuxu pozğunluqları – çox yatmaq və ya yuxusuzluq
🔹 İştah dəyişiklikləri – çox yemək və ya iştahanın itməsi
🔹 Səbəbsiz ağrılar – baş ağrıları, əzələ və qarın ağrıları
🔹 İmmunitetin zəifləməsi – tez-tez xəstələnmək
🟢 3. Davranış Dəyişiklikləri
🔹 İnsanlardan uzaqlaşmaq və sosial fəaliyyətlərdən qaçmaq
🔹 Gündəlik işləri görməkdə çətinlik çəkmək
🔹 İradə gücünün zəifləməsi və motivasiya itkisi
🔹 Özünə qulluq etməmək (gigiyenaya laqeyd qalmaq)
🔹 Asılılıqlara meyillilik (siqaret, alkoqol, narkotik və s.)
2. Depressiyanın Səbəbləri
Depressiya tək bir səbəbdən deyil, müxtəlif bioloji, psixoloji və sosial faktorların kombinasiyasından qaynaqlana bilər.
✔️ Genetik meyillilik – Ailəsində depressiya keçmişi olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
✔️ Beyin kimyası və hormon balansı – Serotonin, dopamin və norepinefrin səviyyəsindəki dəyişikliklər depressiyaya səbəb ola bilər.
✔️ Travmatik hadisələr – Uşaqlıq travmaları, yaxın insanın ölümü, boşanma, iş itkisi və s.
✔️ Xroniki stres və ya anksiyete – Uzun müddət davam edən emosional gərginlik beyin funksiyalarına təsir edə bilər.
✔️ Sağlam olmayan həyat tərzi – Pis qidalanma, fiziki aktivliyin olmaması, pis yuxu rejimi.
✔️ Tibbi xəstəliklər – Xroniki ağrılar, qalxanvari vəzi problemləri, diabet və digər xəstəliklər depressiya riskini artıra bilər.
3. Depressiyanın Növləri
📌 1. Major Depressiya (Klinik Depressiya)
Uzunmüddətli və ağır simptomlarla xarakterizə olunur.
Günlük həyatı ciddi şəkildə pozur və müalicə tələb edir.
📌 2. Distimiya (Xroniki Depressiya)
Daha yüngül, lakin 2 ildən çox davam edən depressiv vəziyyətdir.
İnsan davamlı olaraq ruh düşkünlüyü yaşayır, lakin tam funksional qalır.
📌 3. Bipolyar Depressiya
Bipolyar pozuntusu olan insanlarda depressiv epizodlar olur.
Depressiya dövründən sonra mani və ya hipomani epizodları gəlir.
📌 4. Postpartum Depressiya
Doğuşdan sonra analarda yaranan depressiv haldır.
Emosional dalğalanmalar, körpə ilə bağlı narahatlıq və motivasiya itkisi ilə xarakterizə olunur.
📌 5. Mövsümi Depressiya (SAD - Seasonal Affective Disorder)
Xüsusilə qış aylarında gün işığının azalması ilə əlaqəlidir.
Günəş işığı az olduqda beyin kimyəvi balansı pozula bilər.
4. Depressiyanın Müalicəsi və Öhdəsindən Gəlmə Yolları
1️⃣ Psixoterapiya (Danışıq Terapiyası)
Koqnitiv-Davranışçı Terapiya (CBT) – Mənfi düşüncələri dəyişdirməyə kömək edir.
Psixodinamik terapiya – Keçmiş travmaların təsirini araşdırır.
2️⃣ Dərman Müalicəsi
Antidepressantlar (SSRI, SNRI və s.) psixiatr tərəfindən təyin olunmalıdır.
Dərmanlar təkbaşına kifayət deyil, terapiya ilə birgə təsirlidir.
3️⃣ Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
✔️ Müntəzəm idman edin – Gündə 30 dəqiqə fiziki aktivlik serotonin və endorfin səviyyəsini artırır.
✔️ Sağlam qidalanma – Omega-3, B vitamini və maqnezium beyinə faydalıdır.
✔️ Yuxu rejiminizi düzəldin – Gecə 7-9 saat yuxu depressiya riskini azaldır.
✔️ Sosial dəstək alın – Dostlar, ailə və ya dəstək qrupları ilə ünsiyyətdə olun.
✔️ Meditasiya və nəfəs texnikalarından istifadə edin – Stressi azaltmağa və emosional tarazlıq yaratmağa kömək edir.
5. Depressiyadan Qurtulmaq Üçün Nələr Etməliyik?
✅ Duyğularınızı ifadə edin – İçinizdə saxlamaq yerinə, güvəndiyiniz insanlarla paylaşın.
✅ Müalicə axtarmaqdan çəkinməyin – Depressiya peşəkar dəstəklə müalicə edilə bilər.
✅ Kiçik addımlarla başlayın – Böyük dəyişikliklər gözləmədən, gündəlik kiçik məqsədlər qoyun.
✅ Özünüzə qarşı şəfqətli olun – Özünüzü qınamaq yerinə, şəfqətli və anlayışlı yanaşın.
✅ Unutmayın ki, bu keçicidir!
📌 Nəticə: Depressiya İdarə Edilə Bilən Bir Vəziyyətdir
💡 Depressiya təkbaşına mübarizə aparılması çətin olan bir pozuntudur, amma müalicə edilə bilər.
💡 Əgər simptomlar davam edirsə, mütləq bir psixoloq və ya psixiatrla məsləhətləşmək vacibdir.
💡 Siz tək deyilsiniz və dəstək almaq sizin haqqınızdır! 💙🌿
