Kalsium Çatışmazlığının Səbəbləri
Qida Əskikliyi:
Kalsiumla zəngin qidaların kifayət qədər istehlak edilməməsi.
Vitamin D Çatışmazlığı:
Vitamin D kalsiumun bağırsaqlardan sorulmasını təmin edir.
Hormonal Dəyişikliklər:
Paratiroid hormonu çatışmazlığı kalsium səviyyəsinin azalmasına səbəb ola bilər.
Bağırsaq Malabsorbsiyası:
Crohn xəstəliyi, çölyak xəstəliyi kimi xəstəliklər kalsiumun sorulmasını azaldır.
Böyrək Problemləri:
Böyrəklər vasitəsilə həddindən artıq kalsium itkisi.
Hamiləlik və Süd Vermə:
Bu dövrlərdə kalsium ehtiyacı artdığı üçün çatışmazlıq riski yüksəlir.
Yaşlanma:
Yaşlandıqca bədəndəki kalsium ehtiyatları azalır.
Kalsium Çatışmazlığının Simptomları
Kalsium çatışmazlığı, bədəndəki çatışmazlığın səviyyəsindən və davam etmə müddətindən asılı olaraq müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər.
1. Sümük və Diş Problemləri
Sümüklərin zəifləməsi (osteoporoz).
Sümüklərdə ağrı və kövrəklik.
Diş çürüməsi və zəifləmə.
2. Əzələ və Sinir Sistemində Problemlər
Əzələ krampları və spazmları (xüsusilə ayaqlarda).
Əzələ zəifliyi və ağrılar.
Sinir uclarında titrəmə və uyuşma (xüsusilə barmaqlarda və ayaqlarda).
3. Sinir Sistemi Əlamətləri
Baş ağrısı və başgicəllənmə.
Əhval dəyişiklikləri (narahatlıq, depressiya, əsəbilik).
Fokuslanma çətinliyi və yaddaş zəifliyi.
4. Ürək-Damar Sistemi Problemləri
Qan təzyiqində dəyişikliklər.
Ürək ritmində pozğunluq (aritmiya).
Ürəkdə zəiflik hissi.
5. Digər Əlamətlər
Dırnaq və saçların zəifləməsi.
Dəridə quruluq və qıcıqlanma.
Tez-tez qırılan dırnaqlar.
Böyümə problemləri (xüsusilə uşaqlarda).
Kalsium Çatışmazlığının Uzunmüddətli Təsirləri
Osteoporoz və Sümük Qırıqları:
Kalsium çatışmazlığı sümük sıxlığını azaldaraq qırıqlara yol açır.
Raxit (Uşaqlarda):
Sümüklərin deformasiya olması və zəif inkişaf.
Hipokalsemik Tetani:
Əzələ spazmları və sinir sistemində ciddi pozğunluqlar.
Ürək Problemləri:
Ciddi hallarda ürək çatışmazlığına səbəb ola bilər.
Kalsium Çatışmazlığının Müalicəsi
1. Pəhriz Dəyişiklikləri
Kalsium çatışmazlığını qarşısını almaq və ya müalicə etmək üçün kalsiumla zəngin qidaların istehlakı artırılmalıdır:
Süd məhsulları: Süd, pendir, qatıq.
Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər: İspanaq, kələm.
Dəniz məhsulları: Sardina, qızıl balıq.
Quru meyvələr və toxumlar: Badam, günəbaxan toxumu.
Beriberilər: Zoğal, portağal.
2. Qida Əlavələri
Həkim tövsiyəsi ilə kalsium əlavələri qəbul edilə bilər.
Kalsium Karbonat və ya Kalsium Sitrat tabletləri istifadə olunur.
3. Vitamin D Əlavələri
Kalsiumun sorulmasını artırmaq üçün vitamin D əlavə olunmalıdır.
Gündəlik günəş işığına çıxmaq da faydalıdır.
4. Hormonal Müalicə
Paratiroid hormonu çatışmazlığı halında hormonal terapiya tətbiq edilə bilər.
5. Səbəbə Yönəlik Müalicə
Böyrək və ya bağırsaq xəstəlikləri varsa, əsas problem müalicə edilməlidir.
Kalsium Çatışmazlığından Qorunma
Balanslı Qidalanma:
Kalsium və vitamin D ilə zəngin qidaların müntəzəm istehlakı.
Fiziki Aktivlik:
Sümüklərin sağlamlığını qorumaq üçün məşq və hərəkətlilik.
Sağlam Günəş Vərdişləri:
Hər gün ən azı 15-20 dəqiqə günəş işığı qəbul etmək.
Zərərli Vərdişlərdən Uzaq Durmaq:
Alkoqol və siqaret istifadəsindən çəkinmək.
Nəticə
Kalsium çatışmazlığı, həm qısa, həm də uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Sümük sağlamlığından əzələlərin və sinir sisteminin funksiyasına qədər geniş təsir sahəsinə malikdir. Sağlam pəhriz və müntəzəm müayinələrlə kalsium səviyyənizi nəzarətdə saxlayaraq bu problemi qarşısını ala və ya müalicə edə bilərsiniz. Şübhəli simptomlarda həkimə müraciət etmək vacibdir.
