Pankreatitin Səbəbləri
Alkoqol İstismarı: Həddindən artıq alkoqol istifadəsi pankreatitin əsas səbəblərindən biridir.
Öd Daşları: Öd kisəsi daşları pankreas kanallarını tıxayaraq iltihaba səbəb ola bilər.
İlaçlar: Bəzi dərmanlar pankreatitə səbəb ola bilər.
Metabolik Pozuntular: Hiperlipidemiya (qanda yağların yüksək səviyyəsi), hiperkalsemiya (qanda kalsiumun yüksək səviyyəsi) kimi metabolik pozuntular.
Travma: Qarın travmaları və ya cərrahi müdaxilələr pankreatitə səbəb ola bilər.
İnfeksiyalar: Bəzi viral infeksiyalar (məsələn, mumps) pankreatitə səbəb ola bilər.
Genetik Yatkınlıq: Ailə tarixçəsi pankreatit riski yarada bilər.
Pankreatitin Simptomları
Üst Qarın Ağrısı: Tez-tez sol tərəfdə və ya mərkəzdə, arxaya doğru yayılan şiddətli ağrı.
Bulantı və Qusma
Ateş
Hızlı Nəbz
Şişkinlik və Qarında Gərginlik
Sarılıq (bəzən): Dərinin və gözlərin sararması
Pankreatitin Müalicəsi və İdarə Edilməsi
1. Tibbi Müdaxilə
Xəstəxanaya Yatırılma: Kəskin pankreatit hallarında xəstəxanaya yatmaq və intensiv tibbi nəzarət tələb olunur.
Maye və Elektrolitlərin Damar Yolu ilə Verilməsi: Dehidratasiya və elektrolit balansını bərpa etmək üçün damar yolu ilə maye və elektrolitlər verilir.
Ağrı Kəsicilər: Şiddətli ağrını idarə etmək üçün ağrı kəsicilər təyin edilə bilər.
Antibiotiklər: İnfeksiya riski varsa və ya infeksiya əlamətləri varsa antibiotiklər təyin edilə bilər.
2. Qidalanma və Diyet Dəyişiklikləri
Ağır Yeməklərdən Uzaq Durma: Kəskin pankreatit zamanı bədənin dincəlməsinə imkan vermək üçün yemək və içki qəbulundan çəkinmək (adətən ilk bir neçə gün).
Parenteral Qidalanma: Əgər oral qidalanma mümkün deyilsə, xəstəyə damar yolu ilə qidalanma təmin edilə bilər.
Yağsız Diyet: Yüngül bir diyetə qayıtdıqdan sonra yağsız və asan həzm olunan qidalar qəbul edilməlidir.
Kiçik və Tez-tez Yeməklər: Böyük porsiyalarla yeməkdən çəkinərək kiçik və tez-tez yeməklər qəbul etmək.
3. Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Alkoqol İstismarından Çəkinmək: Alkoqol istifadəsini tamamilə dayandırmaq.
Sağlam Qidalanma: Meyvə, tərəvəz və balanslı qidalanma mədəaltı vəzinin funksiyasını dəstəkləyir.
Müntəzəm Məşq: Fiziki fəaliyyət ümumi sağlamlığı artırır.
4. Cərrahi Müdaxilə
Öd Daşlarının Çıxarılması: Əgər öd daşları pankreatitə səbəb olursa, cərrahi yolla çıxarılması tələb oluna bilər.
Pankreas Cərrahiyyəsi: Pankreasın zədələnmiş hissələrinin çıxarılması üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
5. Müntəzəm Tibbi Yoxlamalar
Qan Testləri: Pankreas fermentlərinin və elektrolitlərin səviyyələrini izləmək üçün müntəzəm qan testləri.
Görüntüləmə Testləri: Pankreasın vəziyyətini izləmək üçün ultrasəs, CT və ya MRI kimi görüntüləmə testləri.
Pankreatitin Qarşısının Alınması
Alkoqol İstismarından Çəkinmək: Alkoqol istifadəsini məhdudlaşdırmaq və ya tamamilə dayandırmaq.
Sağlam Qidalanma və Hərəkət: Sağlam qidalanma və müntəzəm fiziki fəaliyyət pankreatitin qarşısını almağa kömək edir.
Öd Daşlarının İdarə Edilməsi: Öd daşları riskini azaltmaq üçün sağlam həyat tərzi sürmək və müntəzəm tibbi yoxlamalar keçirmək.
Pankreatit ciddi və həyati təhlükəsi olan bir vəziyyətdir. Əgər pankreatit simptomları hiss edirsinizsə, dərhal tibbi yardım axtarmaq çox vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə pankreatitin ağırlaşmasının qarşısını almağa və həyat keyfiyyətinizi yaxşılaşdırmağa kömək edəcək.
