Tinnitusun Səbəbləri
İşitmə Zədələnməsi
Yüksək səs-küyə uzun müddət məruz qalma.
Yaşlanma ilə əlaqəli işitmə itkisi (presbiakuziya).
Qulaq İnfeksiyaları və İltihabı
Otit media (orta qulaq infeksiyası).
Otit externa (xarici qulaq infeksiyası).
Qulaq Mumu (Cerumen) Yığılması
Qulaq kanalında mumi yığılması və tıxanması.
Qulaq və Baş Yaralanmaları
Baş və boyun zədələnmələri.
Qulaq barmaqlığının zədələnməsi.
İlaçların Yan Təsirləri
Ototoksik dərmanlar (məsələn, müəyyən antibiotiklər, diuretiklər, aspirin).
Dolaşım Sistemi Problemləri
Yüksək qan təzyiqi (hipertoniya).
Damar xəstəlikləri.
Nevroloji və Metabolik Xəstəliklər
Multiple skleroz (MS).
Diabet və ya tiroid xəstəlikləri.
Stress və Anksiyete
Psixoloji və emosional stres, anksiyete və depressiya.
Tinnitusun Simptomları
Qulaqlarda və ya Başda Küy: Davamlı və ya vaxtaşırı olaraq qulaqda və ya başda səs hissi.
Həssaslıq: Yüksək səslərə qarşı həssaslıq artması.
Konsentrasiya Problemləri: Səs-küy səbəbindən diqqəti cəmləşdirmə çətinliyi.
Yuxu Problemləri: Səs-küy səbəbindən yuxu pozulmaları.
Əhval-ruhiyyə Dəyişiklikləri: Səs-küy səbəbindən stres, anksiyete və ya depressiya.
Tinnitusun Diaqnozu
Diaqnoz müxtəlif üsullarla aparılır:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Həkim, xəstənin tibbi tarixini və simptomlarını nəzərdən keçirir.
Otoskopiya: Qulaq kanalının və qulaq barmaqlığının vizual olaraq müayinə edilməsi.
Audiometriya: İşitmə testi vasitəsilə işitmə qabiliyyətinin qiymətləndirilməsi.
İmaging Testləri: CT və ya MRI, tinnitusun səbəbini müəyyən etmək üçün istifadə edilə bilər.
Tinnitusun Müalicəsi
Müalicə tinnitusun səbəbinə və şiddətinə görə dəyişir:
Dərman Müalicəsi
Antibiotiklər: Qulaq infeksiyalarının müalicəsi üçün.
Antihistaminlər və Dekonqestantlar: Allergiya və ya burun tıkanıklığını idarə etmək üçün.
Antidepresanlar və Anksiyolitiklər: Stres və anksiyete ilə əlaqəli tinnitusu idarə etmək üçün.
Qulaq Mumu Çıxarılması
Qulaq kanalında yığılmış mumun təmizlənməsi.
Səs Terapiyası
Ağ Səs Maşınları: Tinnitus səslərini maskalamaq üçün.
Səs Generatorları: Tinnitusun şiddətini azaltmaq üçün.
Davranış Terapiyası
Koqnitiv-Davranış Terapiyası (CBT): Tinnitusla bağlı narahatlığı və stresin idarə edilməsi üçün.
Tinnitus Yenidən Təlim Terapiyası (TRT): Tinnitus səslərinə adaptasiya etmək üçün.
Dəyişikliklər
Pəhriz və Həyat Tərzi Dəyişiklikləri: Kafein, nikotin və alkoqoldan qaçınmaq.
Güclü Fiziki Aktivlik: Stressin azalmasına kömək edir.
Potensial Risklər və Fəsadlar
Tinnitus adətən təhlükəsiz bir vəziyyət olsa da, bəzi potensial fəsadlar və əlaqəli risklər mövcuddur:
Depressiya və Anksiyete: Davamlı səs-küy səbəbindən emosional və psixoloji təsirlər.
Yuxu Pozuntuları: Tinnitus səbəbindən yuxu problemləri.
Sosial İzolyasiya: Tinnitus səbəbindən sosial fəaliyyətlərdən uzaq durma.
Qarşısının Alınması və Sağlamlığın Qorunması
Səs-küydən Qaçınmaq
Qulaq Qoruyucuları: Yüksək səslərdən qorunmaq üçün qulaq qoruyucuları istifadə etmək.
Səs-küylü Mühitlərdən Uzaq Durmaq: Mümkün olduqda səs-küylü mühitlərdən uzaq durmaq.
Sağlam Həyat Tərzi
Sağlam Qidalanma: İmmunitet sistemini dəstəkləyən balanslı qidalanma.
Müntəzəm Fiziki Aktivlik: Ümumi sağlamlığı qorumaq və stresi azaltmaq üçün.
Tibbi Baxım
Müntəzəm Yoxlamalar: İşitmə sağlamlığını izləmək üçün müntəzəm tibbi yoxlamalar.
İlaçların Düzgün İstifadəsi: Ototoksik dərmanlardan qaçınmaq və ya həkim məsləhəti ilə istifadə etmək.
Valideynlər və Xəstələr üçün Məsləhətlər və Dəstək
Məlumatlandırma: Tinnitus və müalicə variantları barədə məlumatlı olmaq və riskləri başa düşmək.
Müntəzəm Tibbi Yoxlamalar: Tinnitus olan şəxslərin müntəzəm olaraq həkim yoxlamaları.
Dəstək Qrupları: Tinnitus ilə yaşayan şəxslər üçün dəstək qruplarına qoşulmaq.
Tinnitus ciddi və həyat keyfiyyətini təsir edə biləcək bir vəziyyət ola bilər, lakin düzgün diaqnoz, müalicə və təqib ilə xəstələrin səs sağlamlığını və ümumi həyat keyfiyyətini artırmaq mümkündür. Bu vəziyyət şübhəsi olan şəxslər müntəzəm olaraq bir qulaq-burun-boğaz həkimi (otolaringoloq) və ya audioloq ilə məsləhətləşməlidir.
