Əsəb Gərginliyi (Anksiyete)
Səbəbləri
Genetik Faktorlar: Ailə tarixi olan insanlarda anksiyete riski daha yüksəkdir.
Beyin Kimyası: Beyində serotonin və dopamin kimi kimyəvi maddələrin tarazsızlığı.
Ətraf Mühit Faktorları: Stressli həyat hadisələri, travma, iş stresi, maliyyə problemləri.
Fiziki Sağlamlıq Problemləri: Tiroid problemləri, ürək xəstəlikləri və digər tibbi vəziyyətlər.
Simptomları
Daimi Narahatlıq və Qorxu: Hər gün hiss edilən davamlı narahatlıq və qorxu.
Fiziki Simptomlar: Təngnəfəslik, ürək döyüntüləri, titrəmə, tərləmə, başgicəllənmə, əzələ gərginliyi.
Yuxu Problemləri: Yuxuya getməkdə və ya yuxunu davam etdirməkdə çətinlik.
Həzm Problemləri: Mədə ağrıları, ishal, qəbizlik.
Konsentrasiya Problemləri: Diqqətin yayılması, konsentrasiya çətinlikləri.
Müalicə
Psixoterapiya
Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT): Anksiyete yaradan düşüncə və davranışların dəyişdirilməsi üçün.
Danışma Terapiyası: Hisslərin ifadə edilməsi və problemlərin həllinə yönəlmiş terapiya.
Dərmanlar
Antidepresanlar: SSRİ və SNRİ kimi dərmanlar (məsələn, fluoksetin, sertralin, venlafaksin).
Anksiyolitiklər: Benzodiazepinlər (məsələn, diazepam, lorazepam) qısa müddətli istifadə üçün.
Beta Blokatorlar: Anksiyetenin fiziki simptomlarını azaltmaq üçün (məsələn, propranolol).
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri
Fiziki Aktivlik: Mütəmadi fiziki məşqlər.
Yuxu Hijyeni: Kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu almaq.
Stress İdarəetməsi: Yoga, meditasiya, relaksasiya texnikaları.
Düzgün Qidalanma: Sağlam və balanslı pəhriz.
Dəstək Qrupları
Dəstək Qrupları: Anksiyete yaşayan digər insanlarla təcrübə paylaşımı və dəstək almaq.
Nevroz
Nevroz, psixoloji və emosional narahatlıqların ümumi adıdır və anksiyete, depresiya, obsesiv-kompulsiv pozuntu (OKP) və digər narahatlıqları əhatə edir.
Səbəbləri
Genetik Faktorlar: Ailə tarixi olan insanlarda nevroz riski daha yüksəkdir.
Beyin Kimyası: Beyində serotonin və dopamin kimi kimyəvi maddələrin tarazsızlığı.
Ətraf Mühit Faktorları: Uşaqlıqda travmalar, ailə problemləri, stressli həyat hadisələri.
Fiziki Sağlamlıq Problemləri: Kronik xəstəliklər, hormonal dəyişikliklər.
Simptomları
Anksiyete və Qorxu: Davamlı narahatlıq və qorxu hissi.
Depresiya: Ümidsizlik, enerji azalması, həyat həzzinin itirilməsi.
Obsesiv və Kompulsiv Davranışlar: Dəfələrlə təkrarlanan düşüncələr və davranışlar.
Fiziki Simptomlar: Təngnəfəslik, ürək döyüntüləri, başgicəllənmə, həzm problemləri.
Yuxu Problemləri: Yuxuya getməkdə və ya yuxunu davam etdirməkdə çətinlik.
Müalicə
Psixoterapiya
Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT): Nevroz yaradan düşüncə və davranışların dəyişdirilməsi üçün.
Danışma Terapiyası: Hisslərin ifadə edilməsi və problemlərin həllinə yönəlmiş terapiya.
Obsesiv-kompulsiv Pozuntu Terapiyası (ERP): Obsesiv-kompulsiv simptomların idarə edilməsi üçün.
Dərmanlar
Antidepresanlar: SSRİ və SNRİ kimi dərmanlar (məsələn, fluoksetin, sertralin, venlafaksin).
Anksiyolitiklər: Benzodiazepinlər (məsələn, diazepam, lorazepam) qısa müddətli istifadə üçün.
Antipsikotiklər: Şiddətli hallarda istifadə edilə bilər.
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri
Fiziki Aktivlik: Mütəmadi fiziki məşqlər.
Yuxu Hijyeni: Kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu almaq.
Stress İdarəetməsi: Yoga, meditasiya, relaksasiya texnikaları.
Düzgün Qidalanma: Sağlam və balanslı pəhriz.
Dəstək Qrupları
Dəstək Qrupları: Nevroz yaşayan digər insanlarla təcrübə paylaşımı və dəstək almaq.
Əsəb gərginliyi və nevroz ciddi narahatlıqlar yarada bilər, lakin düzgün diaqnoz və müalicə ilə idarə edilə bilər. Həkim və ya psixoloqla müntəzəm olaraq məsləhətləşmək və uyğun müalicə planı hazırlamaq bu vəziyyətlərin idarə edilməsində vacibdir.
