Ürək yanmasının səbəbləri
Qastroezofageal reflüks xəstəliyi (GERD):
Mədə turşusunun davamlı olaraq yemək borusuna geri axması.
Zəif qida borusu sfinkteri:
Mədə və yemək borusu arasında yerləşən əzələlərin düzgün bağlanmaması.
Yemək vərdişləri:
Çox yağlı, ədviyyatlı və ya turş qidaların qəbul edilməsi.
Şokolad, kofein, alkoqol və qazlı içkilər.
Piylənmə:
Qarın boşluğunda təzyiqin artması.
Hamiləlik:
Hormonal dəyişikliklər və qarın boşluğundakı təzyiq artışı.
Hərəkətsiz həyat tərzi:
Yeməkdən dərhal sonra uzanmaq və ya oturmaq.
Siqaret istifadəsi:
Yemək borusu əzələlərinin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Dərmanlar:
Aspirin, ibuprofen kimi dərmanlar və ya bəzi hipertoniya dərmanları.
Ürək yanmasının əlamətləri
Sinə nahiyəsində yanma hissi:
Sinənin alt hissəsindən boğaza qədər yayılan narahatlıq.
Boğazda acılıq və ya turş dad:
Mədə turşusunun yemək borusuna və ya boğaza çıxması nəticəsində.
Udqunma çətinliyi:
Yemək borusunda qıcıqlanma və iltihab nəticəsində.
Ağızda xoşagəlməz qoxu və ya dad:
Geri axan turşunun ağızda qalması.
Hıçqırıq və ya tez-tez gəyirmə:
Həzm sistemində yığılan hava və turşunun təsiri.
Ürək yanmasını azaltmaq üçün tövsiyələr
1. Qidalanma vərdişlərini dəyişdirin:
Az miqdarda və tez-tez yemək yeyin.
Yağlı, ədviyyatlı və turş qidalardan çəkinin.
Şokolad, kofein və qazlı içkiləri məhdudlaşdırın.
2. Yeməkdən sonra uzanmayın:
Yeməkdən sonra ən az 2-3 saat dik oturun.
3. Yuxu zamanı başınızı qaldırın:
Başınızı 10-15 sm yuxarıda saxlamaq üçün yastıqlardan istifadə edin.
4. Çəkiyə nəzarət edin:
Artıq çəki qarın təzyiqini artıraraq ürək yanmasını şiddətləndirə bilər.
5. Siqaretdən uzaq durun:
Siqaret, yemək borusu sfinkterinin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
6. Bol su için:
Su mədə turşusunu neytrallaşdırmağa kömək edə bilər.
7. Təbii vasitələr:
Zəncəfil çayı: Mədə turşusunu sakitləşdirə bilər.
Alma sirkəsi: Bir qaşıq alma sirkəsini ilıq su ilə qarışdıraraq içmək bəzi insanlara kömək edə bilər.
Banan və ya qatıq: Turşunu neytrallaşdıraraq rahatlıq gətirə bilər.
Ürək yanmasının qarşısını almaq üçün tövsiyələr
Düzgün pəhriz seçimi:
Qələvi təsirli qidaları (məsələn, tərəvəzlər və tam taxıllar) daha çox yeyin.
Düzgün yemək vaxtı:
Yatmazdan əvvəl yeməkdən çəkinin.
Geyim seçimi:
Dar paltarlar qarın təzyiqini artıraraq ürək yanmasını şiddətləndirə bilər.
Stressin idarə edilməsi:
Stress həzmi ləngidə və ürək yanmasını artıran faktor ola bilər.
Dərman müalicəsi
Əgər ürək yanması tez-tez təkrarlanırsa, həkim tərəfindən təyin olunan dərmanlar faydalı ola bilər:
Antiasitlər:
Mədə turşusunu neytrallaşdırır (məsələn, maalox, tums).
H2 reseptor antagonistləri:
Mədə turşusu istehsalını azaldır (ranitidin, famotidin).
Proton pompası inhibitorları (PPİ):
Turşu istehsalını tamamilə basdırır (omeprazol, esomeprazol).
Prokinetiklər:
Mədə boşalmasını sürətləndirir.
Həkimə nə zaman müraciət etmək lazımdır?
Ürək yanması həftədə bir neçə dəfə təkrarlanırsa.
Dərmanlarla keçməyən şiddətli narahatlıq varsa.
Udqunma çətinliyi və ya qida borusunda ağrı hiss edilirsə.
Çəki itkisi, qusma və ya qanlı nəcis müşahidə olunursa.
Ürək yanması bəzi hallarda ciddi problemlərin (məsələn, qida borusu xərçəngi və ya qida borusu eroziyası) əlaməti ola bilər. Buna görə, davamlı narahatlıq varsa, həkimə müraciət etmək vacibdir.
