👶 1. Sevgi və qəbul
Uşağın şərtsiz sevildiyini və qəbul edildiyini hiss etməsi onun özünü dəyərli və güvənli hiss etməsi üçün əsasdır.
“Mən səni davranışlarına baxmadan sevirəm” mesajını sözlərlə və davranışla göstərmək.
💬 Uşaq: “Məni sevirsən?”
Valideyn: “Həmişə. Nə olursa olsun.”
🧠 2. Duyğularını tanımaq və tənzimləməkdə kömək
“Ağlama!”, “Qorxma!” demək əvəzinə, uşağın hissini tanımaq və adlandırmaq:
“Görürəm ki, qorxmusan. Sənə təhlükəsiz yer yaradım.”
Bu, uşağın emosional zəkanın inkişafı üçün çox vacibdir.
🧩 3. Sərhəd və qaydalar qoymaq (amma sevgi ilə)
Qaydalar uşağa təhlükəsizlik və müəyyənlik hissi verir.
Amma sərt və cəzasal deyil, izah edici və sabit olmalıdır:
“Səni çox sevirəm, amma bu davranışa icazə verə bilmərəm.”
🎓 4. Özünüifadə və qərarvermə bacarığı vermək
Uşağın fikirlərinə və hisslərinə hörmət etmək, onu ciddiyə almaq:
“Bu paltarı sən seçmək istəyirsən?”
“Səncə bu problemi necə həll edə bilərik?”
🧸 5. Oyun və birlikdə keyfiyyətli vaxt
Oyun uşağın dili, özünü ifadə etmə vasitəsidir.
Ən güclü bağ birlikdə vaxt keçirməklə qurulur.
Gündə az da olsa: yalnız telefonsuz, televizorsuz, fokuslanmış 20 dəqiqə belə böyük təsir edir.
📚 6. Müsbət model olmaq
Uşaq dediyinizdən çox, gördüyünü təkrarlayır.
Özünüz necə danışırsınız, problem həll edirsiniz, özünüzə necə yanaşırsınız — uşaq onu mənimsəyir.
Özünə hörmət edən, emosiyalarını sağlam şəkildə ifadə edən valideyn uşağa da bu qabiliyyəti öyrədir.
💬 7. Dinləmək – sadəcə qulaqla yox, könüllə
“Nə istəyirsən demə, sakit dur!” əvəzinə:
“Deyəsən sənə çətindir. İstəyirsənsə danışaq.”
Həqiqi dinlənildiyini hiss edən uşaq həm sizə güvənər, həm də özünü ifadə etməyə cəsarət tapar.
💡 8. Yenilənmək və məlumatlanmaq
Uşaqlar zamanla dəyişir, biz də valideyn kimi inkişaf etməyə açıq olmalıyıq.
Kitablar oxumaq, uşaq psixoloqlarının yazılarını izləmək, ehtiyac varsa mütəxəssisə müraciət etmək – bunlar zəiflik deyil, şüurlu valideynlik göstəricisidir.
🔎 Əgər daha konkret cavab istəyirsinizsə…
Sizdən öyrənməyim faydalı olar:
Uşağınız neçə yaşındadır?
Hər hansı konkret davranış problemi, emosional çətinlik, ya da inkişafla bağlı narahatlıq varmı?
Məsələn: aqressiya, içəqapanıqlıq, narahatlıq, danışıq gecikməsi, qardaş-qardaşla problem və s.
