Ümumi Xərçəng Əlamətləri
Davamlı yorğunluq və zəiflik
Normal fəaliyyətlərdən sonra keçməyən və davamlı olaraq hiss edilən yorğunluq xərçəngin bir əlaməti ola bilər. Bu əlamət xüsusilə qan xərçəngi, kolon xərçəngi və mədə xərçəngi kimi növlərdə rast gəlinir.
Səbəbsiz arıqlama
Qısa müddətdə, heç bir səbəb olmadan arıqlamaq xərçəngin erkən əlamətlərindən biri ola bilər. Xüsusilə mədə, ağciyər və pankreas xərçəngində sürətli və səbəbsiz çəki itkisi meydana gələ bilər.
Ağrı
Davamlı ağrılar, xüsusən də gecələr və istirahət zamanı yaranan ağrılar bədənin müəyyən bir yerində xərçəng hüceyrələrinin inkişaf etdiyini göstərə bilər. Məsələn, sümüklərdə ağrılar sümük xərçənginin əlaməti ola bilər.
Qızdırma və tərləmə
Xüsusilə gecə tərləmələri və səbəbsiz qızdırmalar, bədənin xərçəng hüceyrələrinə qarşı mübarizə apardığının göstəricisi ola bilər. Bu əlamət qan xərçəngləri, limfoma və leykemiyada daha çox görülür.
Dəridə dəyişikliklər
Xalların rəngi, ölçüsü və formasında dəyişikliklər, dəridə qızartı və ya qaralmanın yaranması dəri xərçəngi əlaməti ola bilər. Xüsusilə melanoma (dəri xərçəngi) vəziyyətində xallarda bu cür dəyişikliklər müşahidə edilir.
Yaraların sağalmaması
Ağız, dəri və ya cinsiyyət bölgəsində yaranan və uzun müddət sağalmayan yaralar xərçəngin əlaməti ola bilər. Məsələn, ağızda sağalmayan yaralar ağız xərçəngi riskini göstərə bilər.
Qanaxma
Öskürərkən, sidik və ya nəcis ifrazı zamanı qan gəlməsi, xüsusilə də ağciyər, kolon və ya sidik kisəsi xərçəngi kimi xəstəliklərin əlaməti ola bilər.
Qabarıqlar və ya şişliklər
Hər hansı bir bölgədə, xüsusən döşlərdə, boyun, qoltuq altı və qasıq bölgəsində hiss edilən qabarıqlar xərçəng hüceyrələrinin böyüməsindən qaynaqlana bilər. Xüsusilə döş xərçənginin erkən əlamətlərindən biridir.
Həzm problemləri və iştahsızlıq
Uzun müddət davam edən iştahsızlıq, mədə bulanması, şişkinlik və qəbizlik kimi həzm problemləri, xüsusilə mədə və kolon xərçənginin əlamətləri arasında yer alır.
Yutma çətinliyi və ya boğazda narahatlıq
Yutma çətinliyi, boğazda və ya sinədə narahatlıq hissi, səsin dəyişməsi boğaz, qida borusu və ya ağciyər xərçənginin erkən əlaməti ola bilər.
Öskürək və nəfəs darlığı
Uzun müddət davam edən öskürək və nəfəs darlığı ağciyər xərçənginin əlamətlərindən biri ola bilər. Həmçinin öskürək zamanı qan gəlməsi də ciddi bir simptom sayılır.
Səsdə dəyişiklik və ya səs qısılması
Davamlı olaraq səsin xırıltılı olması, qısılması və ya dəyişməsi boğaz və ya qırtlaq xərçənginin əlamətlərindən biri ola bilər.
Xərçəngin Xüsusi Növlərinə Aid Əlamətlər
Ağciyər xərçəngi: Davamlı öskürək, sinə ağrısı, nəfəs darlığı və bəzən öskürək zamanı qan gəlməsi.
Döş xərçəngi: Döşdə və ya qoltuq altında ağrısız şişkinlik, dəridə dəyişiklik, məmə ucundan axıntı və ya çöküntü.
Qalxanabənzər vəzi xərçəngi: Boyunda şişlik, səsin dəyişməsi və ya boğazda narahatlıq.
Prostat xərçəngi: Sidik ifrazında çətinlik, qanlı sidik, bel və ya qasıq ağrısı.
Kolon xərçəngi: Nəcisdə qan, qəbizlik və ya diareya, qarın ağrısı və ani çəki itkisi.
Melanoma (dəri xərçəngi): Xallarda rəng, ölçü və forma dəyişiklikləri, asimmetriya və ya dəridə qızarıq ləkələr.
Xərçəng Əlamətləri Müşahidə Edildikdə Nə Etməli?
Hər hansı bir xərçəng əlaməti müşahidə edildikdə dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir. Bu əlamətlər digər xəstəliklərlə də əlaqəli ola biləcəyi üçün, həkim tərəfindən dəqiq diaqnoz qoyulması üçün lazımi testlər aparılmalıdır. Erkən diaqnoz xərçəng müalicəsində həyati əhəmiyyət daşıyır və xərçəngin daha sürətli və effektiv müalicəsini təmin edə bilər.
Xərçəngin diaqnozu və müalicəsi üçün əsas müayinə üsulları bunlardır:
Qan testləri
Görüntüləmə testləri: Kompüter tomoqrafiyası (KT), maqnetik rezonans tomoqrafiya (MRT), rentgen, ultrasəs
Biopsiya: Şübhəli toxumadan nümunə alınaraq analiz edilir.
Endoskopik müayinələr: Daxili orqanların yoxlanılması üçün endoskop cihazı ilə aparılan müayinələr.
Xərçəng əlamətləri erkən mərhələdə müşahidə edilərsə və müalicə vaxtında başlanarsa, müalicə şansı daha yüksəkdir. Sağlamlıq vəziyyətində hər hansı bir dəyişiklik hiss edildikdə, vaxtında tibbi yardım almaq həyati əhəmiyyət daşıyır.
