A Vitamini Çatışmazlığının Əlamətləri
1. Görmə Problemləri
Gecə Korluğu:
Çatışmazlıq halında gözlər qaranlıqda və ya zəif işıq şəraitində görmə qabiliyyətini itirə bilər.
Quru Gözlər:
Gözlərin nəmlənməsində problem, hətta korluq riskini artıran kseroftalmiya adlı vəziyyətə səbəb ola bilər.
Kornea Zədələnməsi:
Uzunmüddətli çatışmazlıq kornea quruluğu və zədələnməsi ilə nəticələnə bilər.
2. Dəri və Selikli Qişa Problemləri
Quru və Pul-pul Dökülən Dəri:
A vitamini çatışmazlığı dəri hüceyrələrinin regenerasiyasını zəiflədir.
Dəridə Sərtlik və Qalınlaşma:
Xüsusilə dirsək və diz bölgələrində.
Selikli Qişaların Qorunmasının Zəifləməsi:
Nəmlik itkisindən dolayı ağız, burun və tənəffüs yollarında problemlər yaranır.
3. İmmunitet Sisteminin Zəifləməsi
İnfeksiyalara Həssaslıq:
A vitamini çatışmazlığı bədən infeksiyalara qarşı daha həssas edir.
Yaraların Gec Sağalması:
Hüceyrə yenilənməsi və toxuma bərpasında gecikmə.
4. Böyümə və İnkişaf Problemləri
Uşaqlarda Böyümənin Ləngiməsi:
A vitamini sümük böyüməsi və hüceyrə inkişafı üçün vacibdir.
Reproduktiv Problemlər:
A vitamini çatışmazlığı reproduktiv sistemdə problemlərə səbəb ola bilər.
5. Həzm Sistemi Problemləri
İshal:
Bağırsaq selikli qişalarının zədələnməsi səbəbilə.
Ağız və Boğazda Quru Hiss:
Selikli qişaların quruluğu həzm sisteminin narahatlığına səbəb ola bilər.
6. Sinir Sistemi Problemləri
Nevroloji Problemlər:
Uzun müddətli çatışmazlıq sinir sisteminin düzgün fəaliyyətini poza bilər.
Əhval Pozğunluğu:
Yorğunluq, diqqət çatışmazlığı və hətta depressiya əlamətləri yarana bilər.
A Vitamini Çatışmazlığının Səbəbləri
Qida Yetərsizliyi:
A vitamini ilə zəngin qidaların kifayət qədər istehlak olunmaması.
Pəhrizdə Yağ Əskikliyi:
A vitamini yağda həll olan bir vitamin olduğu üçün pəhrizdə kifayət qədər yağ olmadıqda sorulma zəifləyə bilər.
Həzm Sistemi Problemləri:
Crohn xəstəliyi, çölyak xəstəliyi və ya pankreas problemləri kimi vəziyyətlər.
Alkoqol İstifadəsi:
Qaraciyər funksiyasını pozaraq A vitamininin saxlanmasını çətinləşdirir.
Kifayət Qədər Süd Verməmək:
Körpələrdə ana südündən az istifadə çatışmazlıq riskini artırır.
A Vitamini Baxımından Zəngin Qidalar
A vitamini çatışmazlığının qarşısını almaq üçün aşağıdakı qidalar istehlak edilməlidir:
Heyvan Mənbələri (Retinol):
Qaraciyər (toyuq və mal əti).
Yumurtanın sarısı.
Süd və süd məhsulları.
Bitki Mənbələri (Beta-Karoten):
Yerkökü.
Balqabaq.
Şirin kartof.
Ispanaq və digər yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər.
Qırmızı və narıncı rəngli meyvələr (məsələn, mango, ərik).
A Vitamini Çatışmazlığının Müalicəsi
1. Pəhriz Dəyişiklikləri
A vitamini ilə zəngin qidaların gündəlik rasiona daxil edilməsi.
Yağda həll olan vitamin olduğu üçün yağlı qidalarla birlikdə istehlak edilməlidir.
2. A Vitamini Suplementləri
Şiddətli çatışmazlıq hallarında həkim tərəfindən təyin olunan A vitamini əlavə preparatları.
Doz həkimin göstərişinə əsasən tənzimlənməlidir, çünki yüksək doz toksik təsir göstərə bilər.
3. Əsas Xəstəliklərin Müalicəsi
Həzm sistemi xəstəlikləri və ya malabsorbsiya problemləri ilə bağlı vəziyyətlərdə əsas səbəb müalicə olunmalıdır.
A Vitamini Çatışmazlığının Qarşısını Alma Yolları
Müxtəlif və balanslı pəhriz.
Gündəlik rasiona təzə tərəvəz və meyvələrin daxil edilməsi.
Uşaqlar üçün əlavə vitamin proqramlarının həyata keçirilməsi.
Həzm sistemi və qaraciyər sağlamlığının qorunması.
Nəticə
A vitamini çatışmazlığı, vaxtında müalicə edilməzsə ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Görmə problemləri, dəri dəyişiklikləri və zəif immunitet bu çatışmazlığın ən yayılmış əlamətləridir. Balanslı bir pəhriz və zərurət olduqda həkim nəzarəti ilə vitamin əlavəsi istifadəsi bu vəziyyətin qarşısını almaq və müalicə etmək üçün ən yaxşı üsullardır.
