Anemiyanın Əsas Simptomları
Daimi yorğunluq və zəiflik
Anemiyanın ən yaygın simptomu daimi yorğunluq və zəiflik hissidir. Qan vasitəsilə bədənə kifayət qədər oksigen çatdırılmadığından, enerji səviyyəsi azalır və bu da yorğunluğa səbəb olur.
Solğun dəri
Qanda kifayət qədər qırmızı qan hüceyrələrinin olmaması nəticəsində dəri solğun görünə bilər. Bu, xüsusilə üz və dodaqlarda daha nəzərə çarpır.
Nəfəs darlığı və təngənəfəslik
Anemiyalı şəxslər fiziki fəaliyyət zamanı və ya hətta istirahət halında nəfəs darlığı yaşayır. Bu, bədənin kifayət qədər oksigen ala bilməməsi ilə bağlıdır.
Baş gicəllənməsi və baş ağrısı
Beyinə kifayət qədər oksigen çatmadığı zaman baş gicəllənməsi və tez-tez baş ağrısı meydana gələ bilər. Bu simptomlar, xüsusilə qəfil hərəkətlərdə şiddətlənə bilər.
Ürək çırpıntıları və ya aritmiya
Qan azlığı səbəbindən ürək daha çox çalışmaq məcburiyyətində qalır. Nəticədə ürək döyüntüsündə sürətlənmə və ya aritmiya meydana gələ bilər.
Soyuq əllər və ayaqlar
Anemiyada qan dövranı zəiflədiyi üçün bədənin bəzi hissələrinə kifayət qədər oksigen getmir və bu da əllərdə və ayaqlarda soyuqluq hissinə səbəb ola bilər.
Diqqət və konsentrasiya problemləri
Beynin kifayət qədər oksigen almaması diqqət və konsentrasiya problemlərinə, unutqanlığa və ümumi zəifliyə səbəb ola bilər.
Əzələlərdə zəiflik və ağrılar
Anemiyalı şəxslərdə əzələ ağrıları və zəiflik hissi tez-tez müşahidə edilir. Xüsusilə fiziki aktivlik zamanı əzələlərdə yorğunluq və ağrı yaranır.
Dırnaqlarda və saçlarda zəiflik
Dəmir çatışmazlığına bağlı anemiyada dırnaqlar qırılqan, nazik və asanlıqla zədələnən olur. Saçlar isə daha zəif, cansız və tökülməyə meylli ola bilər.
Dil problemləri (glossit)
Anemiyalı şəxslərin dilində qızarma, həssaslıq və şişkinlik meydana gələ bilər. Bu vəziyyət xüsusilə dəmir çatışmazlığına bağlı anemiyada tez-tez müşahidə edilir.
Anemiyanın Səbəbləri
Anemiyanın səbəbləri növünə görə dəyişə bilər, lakin əsas səbəblər aşağıdakılardır:
Dəmir çatışmazlığı
Dəmir bədəndə qırmızı qan hüceyrələrinin yaranmasında vacibdir. Əsasən qırmızı ət, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və paxlalılarda olur. Dəmir çatışmazlığı anemiyaya səbəb olan ən yaygın faktordur.
B12 vitamini və fol turşusu çatışmazlığı
B12 vitamini və fol turşusu bədən üçün zəruri olan digər qidalandırıcı maddələrdir. Bu maddələrin az olması qırmızı qan hüceyrələrinin düzgün yaranmasını çətinləşdirir.
Xroniki xəstəliklər
Böyrək xəstəlikləri, revmatoid artrit və digər xroniki xəstəliklər anemiya riskini artırır, çünki bu xəstəliklər qırmızı qan hüceyrələrinin yaranmasını azalda bilər.
Qan itkisi
Menstruasiya, cərrahi əməliyyatlar, yaralanmalar və həzm traktında qan itirilməsi kimi hallarda anemiya meydana gələ bilər.
Genetik faktlar
Talassemiya və oraq hüceyrəli anemiya kimi genetik xəstəliklər qırmızı qan hüceyrələrinin düzgün istehsal olunmamasına və ya zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Anemiyanın Müalicəsi
Anemiyanın müalicəsi onun növündən və səbəbindən asılı olaraq dəyişir:
Dəmir əlavələri və dəmir baxımından zəngin qidalar
Dəmir çatışmazlığı olan anemiyada dəmir əlavələri (tablet, sirop və ya inyeksiya) və dəmir baxımından zəngin qidalar (qırmızı ət, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, paxlalılar) müalicə üçün vacibdir.
B12 vitamini və fol turşusu əlavələri
B12 vitamini və fol turşusu çatışmazlığında bu vitaminləri təmin edən qidalar və əlavələr istifadə edilir. Əsasən süd məhsulları, yumurta və zənginləşdirilmiş qidalar B12 üçün əsas mənbələrdir.
Qan transfuziyası
Ciddi qan azlığı hallarında qan transfuziyası ilə qırmızı qan hüceyrələri artırıla bilər.
Xroniki xəstəliklərin müalicəsi
Əgər anemiya xroniki xəstəliklə əlaqəlidirsə, həmin xəstəliklərin idarə olunması və müalicəsi anemiya simptomlarını yüngülləşdirə bilər.
Hormon müalicəsi
Menstruasiya ilə əlaqədar çox miqdarda qan itirilməsi varsa, hormon müalicəsi ilə bu vəziyyət idarə edilə bilər.
Anemiyanın Qarşısını Almaq Üçün Tövsiyələr
Balanslı və zəngin qidalanma
Dəmir, B12 vitamini və fol turşusu ilə zəngin qidalar qəbul etmək anemiya riskini azaldır. Qırmızı ət, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, dəniz məhsulları, paxlalılar və süd məhsulları balanslı qidalanmanın əsasını təşkil edir.
C vitamini qəbulunu artırmaq
C vitamini dəmirin daha yaxşı əmilməsini təmin edir. Portağal, çiyələk, kivi və bibər kimi qidalarla C vitamini qəbulunu artırmaq faydalıdır.
Müntəzəm müayinələr
Anemiya simptomları hiss edilirsə, qan testi ilə qırmızı qan hüceyrələrinin səviyyəsi yoxlanılmalıdır.
Xroniki xəstəlikləri idarə etmək
Xroniki xəstəliklər anemiyaya səbəb ola biləcəyi üçün, bu xəstəliklərin müalicəsi və idarə olunması vacibdir.
Anemiya erkən mərhələdə diaqnoz və müalicə edilərsə, həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və komplikasiyaların qarşısını almaq mümkündür. Əgər sizdə və ya yaxınlarınızda yuxarıdakı simptomları müşahidə edirsinizsə, mütləq həkimə müraciət edərək qan testi ilə vəziyyətinizi yoxlatmaq vacibdir.
