Ayaq İltihabının Əsas Səbəbləri
İnfeksiya: Bakterial, viral və ya göbələk infeksiyaları.
Travma və Zədələnmə: Yumşaq toxumalarda yaranan zədələr.
Autoimmun Xəstəliklər: Romatoid artrit, gut, psoriaz artriti.
Damarlarda Problemlər: Venoz çatışmazlıq, tromboz.
Həddindən Artıq İstifadə: Ayaqda uzun müddət qalma və ya intensiv fiziki fəaliyyət.
Ayaq İltihabının Simptomları
1. Fiziki Əlamətlər
Şişkinlik: Ayağın müəyyən bölgəsində və ya bütün ayaqda şişkinlik.
Qızartı: Təsirə məruz qalan sahədə dərinin rənginin dəyişməsi.
Həssaslıq və Ağrı: Toxunma zamanı artan ağrı.
Hərarət: İltihablı sahədə dərinin isti hiss edilməsi.
2. Funksional Əlamətlər
Hərəkət Məhdudiyyəti: Ağrı və şişkinlik səbəbilə ayaq hərəkətinin çətinləşməsi.
Ayaqqabı Geyinmə Çətinliyi: Şişkinlik nəticəsində ayaqqabı geyinməkdə narahatlıq.
3. Ümumi Əlamətlər (Ciddi Hallarda)
Qızdırma və Üşütmə: İnfeksiyanın sistemik təsirini göstərə bilər.
Ümumi Halsızlıq və Yorğunluq.
Ayaq İltihabının Müalicəsi
1. İltihabın Səbəbini Müəyyən Etmək
Müalicə iltihabın səbəbindən asılıdır. Diaqnoz üçün aşağıdakı üsullardan istifadə olunur:
Fiziki müayinə.
Görüntüləmə Testləri: Rentgen, ultrasəs və ya MRT.
Laborator Testlər: Qan testi, iltihab markerləri (CRP, ESR), infeksiya analizi.
2. Konservativ Müalicə
Ağrıkəsicilər və İltihab Əleyhinə Dərmanlar:
İbuprofen, naproksen kimi qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar (NSAİİ).
Soyuq Kompress:
Şişkinliyi azaltmaq üçün təsirlənmiş bölgəyə 15-20 dəqiqə ərzində buz tətbiq edin.
Ayağı Yüksəklikdə Tutmaq:
Ayağın şişkinliyini azaltmaq üçün yuxarı qaldırılması.
İstirahət:
Zədələnmiş və ya iltihablanmış bölgəyə təzyiqi azaltmaq.
3. İnfeksiyalar Üçün Müalicə
Antibiotiklər:
Bakterial infeksiyalarda həkim tərəfindən təyin edilir.
Antifungal Dərmanlar:
Göbələk infeksiyaları üçün kremlər və ya həblər.
Absesslər:
İrinli yığılma varsa, cərrahi yolla boşaldılmalıdır.
4. Autoimmun Xəstəliklərdə Müalicə
Kortikosteroidlər:
Güclü iltihab əleyhinə təsir göstərən dərmanlar.
Xüsusi Dərmanlar:
Romatoid artrit və ya gut üçün xəstəliyə yönəlmiş müalicələr.
5. Fiziki Terapiya
Masaj və Fizioterapiya:
Şişkinlik və sərtliyi azaltmaq üçün.
Yüngül Məşqlər:
Qan dövranını yaxşılaşdırmaq və ayağın hərəkətliliyini artırmaq üçün.
6. Cərrahi Müdaxilə
Zədələnmiş Toxumaların Təmizlənməsi:
Dərin infeksiyalar və ya ciddi travmalar zamanı.
Damarlara Müdaxilə:
Damar problemləri (tromboz və s.) ilə əlaqəli hallarda.
Ev Şəraitində Qayğı
Müntəzəm Ayaq Baxımı:
Təmizliyi qoruyun və ayaqları yaxşı qurulayın.
Ayaqqabı Seçimi:
Yumşaq və geniş ayaqqabılardan istifadə edin.
Pəhriz:
İltihab əleyhinə təsirə malik olan omega-3 yağ turşuları ilə zəngin qidalar qəbul edin (balıq, qoz, kətan toxumu).
Maye Qəbulu:
Şişkinliyi azaltmaq üçün bol su için.
Həkimə Nə Vaxt Müraciət Etmək Lazımdır?
Şişkinlik və ağrı 3-5 gündən çox davam edirsə və ya ağırlaşırsa.
Dərinin rəngi qaralmağa başlayırsa.
Qızdırma və ya bədənə yayılan infeksiya əlamətləri varsa.
Hərəkətliliyin tamamilə məhdudlaşması halında.
Nəticə
Ayaq iltihabı müxtəlif səbəblərdən yaranan bir vəziyyətdir və vaxtında diaqnoz və müalicə vacibdir. Evdə edilən qayğı və həkimin tövsiyələrinə riayət edərək ağrını və şişkinliyi azaltmaq mümkündür. Əgər əlamətlər davam edirsə və ya ağırlaşırsa, dərhal bir mütəxəssisə müraciət edin.
