Böyrəkdə Kütlənin Əlamətləri
Böyrəkdə kütlələr erkən mərhələlərdə çox vaxt simptomsuz olur və təsadüfən aşkarlanır. Kütlənin ölçüsü artdıqca və böyrək funksiyalarına təsir etdikcə müxtəlif əlamətlər müşahidə oluna bilər.
1. Erkən Mərhələdə Simptomlar
Əksər hallarda heç bir əlamət olmur.
Kütlələr təsadüfən ultrasəs və ya KT zamanı aşkar edilir.
2. İrəliləmiş Mərhələdə Simptomlar
Qarın və Böyrək Bölgəsində Ağrı:
Yan və ya bel nahiyəsində davamlı ağrı hissi.
Sidikdə Qan (Hematüri):
Sidikdə qırmızı və ya çəhrayı rəng müşahidə olunur.
Sidik Pozğunluqları:
Sidik ifrazının azalması və ya tamamilə dayanması.
Qarın Bölgəsində Şişkinlik:
Böyrəkdə böyük ölçülü kütlə varsa, qarında qabarıqlıq hiss oluna bilər.
Yüksək Qan Təzyiqi:
Böyrək funksiyalarının pozulması səbəbindən hipertoniya.
Çəki İtkisi və İştahsızlıq:
Xüsusilə bədxassəli kütlələrdə görülür.
Ümumi Yorğunluq və Zəiflik:
Xroniki yorğunluq hissi və fəaliyyət qabiliyyətinin azalması.
İnfeksiya və Hərarət:
İnfeksiyalar səbəbindən bədən hərarətinin artması.
Böyrəkdə Kütlənin Diaqnostikası
Fiziki Müayinə:
Həkim qarın və böyrək bölgəsini palpasiya edərək şişkinlik və ya həssaslığı yoxlayır.
Sidik Analizi:
Sidikdə qan, protein və infeksiya markerləri yoxlanılır.
Qan Testləri:
Böyrək funksiyası (kreatinin, üre) və xərçəng markerləri üçün analizlər.
Ultrasəs:
Böyrəkdə kütləni müəyyən etmək üçün ilk diaqnostik üsullardan biridir.
Kompyuter Tomoqrafiyası (KT):
Kütlənin ölçüsünü, quruluşunu və malign olub-olmadığını qiymətləndirir.
Maqnetik Rezonans Tomoqrafiya (MRT):
Daha dəqiq görüntüləmə və yumşaq toxuma strukturlarını qiymətləndirmək üçün.
Biopsiya:
Kütlənin malign və ya benign olduğunu təyin etmək üçün toxuma nümunəsi götürülür.
Böyrək Kütləsinin Müalicə Üsulları
1. Xoşxassəli Kütlələr
İzləmə və Monitorinq:
Kiçik və simptom verməyən benign kütlələr üçün müntəzəm olaraq KT və ya ultrasəs müayinələri kifayətdir.
Minimal İnvaziv Prosedurlar:Radiofrekans Ablasiyası (RFA):
Kiçik kütlələr yüksək istiliklə məhv edilir.
Kriyoterapiya:
Kütlə dondurularaq zərərsizləşdirilir.
2. Bədxassəli Kütlələr
Cərrahi Müdaxilə:Radikal Nefrektomiya:
Bütün böyrəyin və yaxın toxumaların çıxarılması.
Parcial Nefrektomiya:
Yalnız kütlənin və ətrafdakı zədələnmiş toxumaların çıxarılması.
Kimyaterapiya:
Xərçəng hüceyrələrinin böyüməsinin qarşısını almaq üçün istifadə edilir.
Hədəfli Müalicə:
Xüsusi genetik mutasiyaları olan xərçəng hüceyrələrini təsirsiz hala gətirən dərmanlarla müalicə.
İmmunoterapiya:
İmmunitet sistemini gücləndirərək xərçəng hüceyrələri ilə mübarizə aparmaq.
Radioterapiya:
Lokal şişlər üçün tətbiq olunur, lakin böyrək xərçəngində nadir hallarda istifadə edilir.
3. Simptomatik Müalicə
Ağrıkəsicilər.
Hipertoniya və infeksiya idarəsi üçün dərmanlar.
Profilaktika (Qarşısının Alınması)
Sağlam Həyat Tərzi:
Siqaret və alkoqol istifadəsindən çəkinmək.
Mütəmadi Tibbi Müayinələr:
Böyrək funksiyasını izləmək üçün qan və sidik testləri.
Çəki İdarəsi:
Piylənmənin qarşısını almaq.
Hidratasiya:
Yetərli miqdarda su içmək böyrəkləri sağlam saxlayır.
Duz İstifadəsinin Məhdudlaşdırılması:
Böyrək zədələrinin qarşısını almaq üçün.
Nəticə
Böyrəkdə kütlə simptomsuz olduğu halda belə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Erkən diaqnostika və müalicə həyat keyfiyyətini artırır və ağırlaşmaların qarşısını alır. Əgər sidikdə qan, qarın bölgəsində ağrı və ya çəki itkisi kimi əlamətlər hiss edirsinizsə, dərhal uroloq və ya onkoloqa müraciət etmək tövsiyə olunur.
