Döş infeksiyasının əsas xüsusiyyətləri:
İltihab: Döş toxumasında iltihablanma baş verir və bu, şişkinlik, qızartı və istilik artımı kimi simptomlara səbəb olur.
İnfeksiya: Döş infeksiyası ən çox Staphylococcus aureus adlı bakteriya ilə yaranır. Bu bakteriyalar döşdəki çatlaqlar və ya tıxanmış süd kanalları vasitəsilə toxumalara daxil olaraq infeksiyaya səbəb ola bilər.
Döş infeksiyasının simptomları:
Ağrılı və şişmiş döş: Döş infeksiyası zamanı döş toxuması şişir və toxunmaqla ağrılı olur.
Qızartı: İltihablanmış döşün dərisi qızarır və bəzən qızarıq sahə genişlənə bilər.
İsti hiss: Döş iltihablandıqda bölgədə istilik artımı baş verir.
Süd tıxanıqlığı: Süd kanallarında südün düzgün boşalmaması və ya tıxanması infeksiyaya səbəb ola bilər.
Qızdırma və titrəmə: İnfeksiya ciddi olduqda bədənin ümumi hərarəti yüksəlir və qızdırma, titrəmə kimi simptomlar müşahidə edilə bilər.
Süd ifrazında dəyişiklik: Əmizdirən analarda südün ifrazında azalma və ya dəyişiklik baş verə bilər.
Döş infeksiyasının səbəbləri:
Döş infeksiyasının yaranma səbəbləri əsasən südün düzgün boşalmaması və bakteriyaların döş toxumasına daxil olması ilə bağlıdır. Əsas səbəblər bunlardır:
Süd kanallarının tıxanması: Əmizdirmə zamanı süd kanallarında tıxanma meydana gəldikdə, süd kanalda qalır və bu, infeksiyaya şərait yaradır.
Südün düzgün boşalmaması: Körpə düzgün əmmədikdə və ya ana südün tam boşalmaması səbəbindən tıxanıqlıq yaranır və bu vəziyyət infeksiyaya səbəb ola bilər.
Bakteriyalar: Bakteriyalar, xüsusilə Staphylococcus aureus, əmizdirmə zamanı döş uclarındakı çatlaqlardan daxil ola bilər və infeksiyaya səbəb ola bilər.
İmmunitet sisteminin zəifləməsi: Zəif immun sistemi olan insanlarda infeksiyaya meyillilik artır.
Əmizdirmə dövrü xaricindəki mastit: Emizdirməyən qadınlarda da mastit ola bilər. Bu, döşdə olan kistlər, fibroadenomalar və ya digər döş xəstəlikləri nəticəsində inkişaf edə bilər.
Döş infeksiyasının növləri:
Laktasional mastit: Əmizdirən analarda görülən döş infeksiyasıdır. Əksər hallarda doğuşdan sonra ilk altı həftədə baş verir.
Laktasional olmayan mastit: Əmizdirmə ilə əlaqəli olmayan döş infeksiyasıdır. Bu növ infeksiya daha çox siqaret çəkən qadınlarda və ya döşdə struktur problemləri olan şəxslərdə baş verə bilər.
Döş infeksiyasının diaqnozu:
Diaqnoz adətən xəstənin klinik simptomlarına əsaslanır. Həkim xəstənin tibbi tarixini araşdırır və döşün fiziki müayinəsini aparır. İnfeksiyanın ciddi olduğu hallarda və ya başqa bir problemdən şübhələnildikdə əlavə testlər tələb oluna bilər:
Ultrasəs: Döşdə abses (irin toplanması) və ya kist kimi problemlərin olub-olmadığını yoxlamaq üçün istifadə edilir.
Bakteriya mədəniyyəti: İrin varsa, onun nümunəsi götürülərək bakteriyanın növünü müəyyən etmək üçün laboratoriyada analiz edilə bilər.
Döş infeksiyasının müalicəsi:
Antibiotiklər: Döş infeksiyasını müalicə etmək üçün antibiotiklər təyin edilir. Adətən geniş təsir spektrinə malik antibiotiklər istifadə olunur və müalicə kursu təxminən 10-14 gün davam edir. Məsələn, Staphylococcus aureus-a qarşı təsirli olan antibiotiklər tez-tez istifadə edilir.
Ağrıkəsicilər və iltihab əleyhinə dərmanlar: Ağrını və iltihabı azaltmaq üçün ibuprofen və ya parasetamol kimi dərmanlar təyin edilə bilər.
Süd verməyə davam etmək: Əmizdirən analara infeksiya zamanı süd verməyə davam etmələri tövsiyə olunur. Süd kanallarının boşalması infeksiyanın irəliləməsinin qarşısını alır.
Süd nasosu istifadə etmək: Əmizdirmə zamanı südün tam boşalmadığını hiss edən analar süd nasosu istifadə edə bilərlər. Bu, süd tıxanıqlığını azaltmağa kömək edir.
İsti kompreslər: İnfeksiyalı bölgəyə isti kompres tətbiq edərək iltihabı azaltmaq və südün axmasını asanlaşdırmaq mümkündür.
Cərrahi müdaxilə (abse hallarında): Əgər döşdə irin yığıntısı (abses) yaranarsa, cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Abseslər ya iynə ilə boşaldıla, ya da kiçik bir cərrahi kəsiklə drenaj edilə bilər.
Proqnoz:
Əksər hallarda, döş infeksiyası antibiotiklərlə uğurla müalicə edilir və tamamilə sağalır. Lakin müalicə olunmayan hallarda və ya abses yaranarsa, vəziyyət ağırlaşa bilər və daha ciddi müdaxilələr tələb oluna bilər. Müntəzəm olaraq südün boşaldılması və döşlərin gigiyenasına diqqət edilməsi, döş infeksiyasının qarşısını almaqda mühüm rol oynayır.
