Göbək Yırtığının Səbəbləri:
Uşaqlarda:
Doğuş zamanı qarın divarının zəif inkişafı: Doğumdan əvvəl göbək bağı vasitəsilə körpə qidalanır və doğuşdan sonra bu yer bağlanır. Bəzi uşaqlarda bu bölgə tam olaraq bağlanmır və nəticədə göbək yırtığı yaranır. Uşaqlarda göbək yırtığı adətən öz-özünə sağalır və təxminən 3-4 yaşına qədər itir.
Yetkinlərdə:
Qarın əzələlərinin zəifləməsi: Qarın əzələlərinin zəifləməsi, müxtəlif səbəblərdən (hamiləlik, artıq çəki, ağır fiziki işlər və ya qarın əməliyyatları) yaranaraq göbək nahiyəsində yırtığa səbəb ola bilər.
Artıq çəki və obezlik: Artıq çəki qarın əzələlərinə həddindən artıq təzyiq göstərərək yırtığa səbəb ola bilər.
Hamiləlik: Hamiləlik dövründə qarın əzələlərinə və qarın divarına tətbiq olunan təzyiq yırtığın yaranma ehtimalını artırır.
Ağır əşyaların qaldırılması: Tez-tez ağır əşyalar qaldırmaq göbək nahiyəsində əzələləri zəiflədə bilər.
Göbək Yırtığının Simptomları:
Göbək nahiyəsində şişkinlik və ya yumru: Göbək ətrafında xaricə doğru şişkinlik yaranır. Bu yumru xüsusilə öskürərkən, qışqırarkən və ya qarın əzələlərinə təzyiq göstərən hərəkətlər zamanı daha da böyüyə bilər.
Ağrı və narahatlıq: Yırtığın ölçüsündən asılı olaraq göbək nahiyəsində ağrı və ya narahatlıq hiss edilə bilər. Ağrı adətən fiziki fəaliyyət və ya qarın içi təzyiq artdıqda daha da güclənir.
Qarın şişkinliyi və həzm problemləri: Böyük yırtıqlar həzm problemləri yarada bilər və qarında şişkinlik hissi yaranar.
Göbəkdə qızartı və həssaslıq: Yırtıq sahəsi qızara və toxunarkən həssas ola bilər, xüsusilə də yırtıq sıxılıbsa.
Göbək Yırtığının Müalicəsi:
Uşaqlarda:
Uşaqlarda göbək yırtıqları çox vaxt cərrahi müdaxilə olmadan sağala bilər. Əksər hallarda, 3-4 yaşına qədər göbək ətrafındakı əzələlər təbii olaraq güclənir və yırtıq itir.
Cərrahi müdaxilə: Yırtıq böyükdürsə və ya 4 yaşından sonra sağalmırsa, cərrahi müdaxilə ilə yırtığın düzəldilməsi tələb oluna bilər.
Yetkinlərdə:
Yetkinlərdə göbək yırtığı adətən cərrahi müdaxilə tələb edir, çünki zamanla böyüyə bilər və ciddi ağırlaşmalara səbəb ola bilər, məsələn, yırtığın sıxılması (boğulmuş yırtıq).
Açıq cərrahiyyə: Ənənəvi üsulla edilən əməliyyatdır. Yırtıq yerini açıq kəsiklə düzəldərək, zəif nöqtəni gücləndirmək üçün əzələlər tikilir və sintetik tor (mesh) yerləşdirilir.
Laparoskopik cərrahiyyə: Bu minimal invaziv üsulda kiçik kəsiklər vasitəsilə yırtıq düzəldilir. Bu üsul, sağalma müddətini azaldır və əməliyyatdan sonra ağrıları minimuma endirir.
Göbək Yırtığının Ağırlaşmaları:
Göbək yırtığı müalicə edilmədikdə bəzi ağırlaşmalara səbəb ola bilər:
Boğulmuş yırtıq: Yırtıq sahəsində bağırsaq sıxıla və qan təchizatı kəsilə bilər. Bu vəziyyət təcili cərrahi müdaxilə tələb edən ciddi bir problem yaradır. Simptomlar arasında göbək nahiyəsində şiddətli ağrı, qızartı, qızdırma, ürəkbulanma və qusma daxildir.
Bağırsaq tıxanıqlığı: Yırtıq bağırsaq hissələrini tıxaya bilər, bu da həzm problemlərinə və qəbizliyə səbəb ola bilər.
Göbək Yırtığının Qarşısının Alınması:
Çəki nəzarəti: Sağlam çəki saxlamaq qarın əzələlərinə təzyiqi azaldır və yırtıq riskini azaldır.
Ağır əşyaları düzgün qaldırmaq: Ağır əşyalar qaldırarkən qarın əzələlərinə həddindən artıq təzyiq göstərməmək üçün düzgün qaldırma texnikalarından istifadə etmək vacibdir.
Xroniki öskürəyin və qəbizliyin müalicəsi: Uzun müddətli öskürək və qəbizlik qarın içi təzyiqi artırdığı üçün bu problemlərin vaxtında müalicəsi göbək yırtığının qarşısını ala bilər.
Hamiləlikdə qarın əzələlərini qorumaq: Hamiləlik dövründə qarın əzələlərinə diqqət etmək və düzgün bədən duruşu ilə əzələ zəifliyinin qarşısını almaq faydalıdır.
Göbək yırtığı vaxtında müdaxilə və müalicə ilə tamamilə düzəldilə bilən bir problemdir. Simptomlar yaranarsa və ya yırtıq böyüməyə başlasa, həkimlə məsləhətləşmək və uyğun müalicə planı hazırlamaq vacibdir.
