Səbəblər
Kəllə sümüklərinin sınıqları, adətən, başa gələn travmalar nəticəsində yaranır. Bu travmalar aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
Yıxılma: Yüksəkdən düşmə və ya sürüşərək yıxılma.
Trafik qəzası: Avtomobil, velosiped və ya motosiklet qəzaları.
İdman zədələri: Xüsusilə kontaklı idman növlərində meydana gələn zədələr.
Fiziki zorakılıq: Yumruq və ya digər zərbələr nəticəsində başa gələn travmalar.
Təsadüfi zədələr: Başqa cisimlərlə təsadüfi toqquşma və ya zədələnmələr.
Növlər
Kəllə sınıqları bir neçə əsas növə bölünür:
Xətti sınıqlar:
Təsviri: Kəllə sümüyündə nazik xətt şəklində qırıq. Adətən, sümüyün yerindən oynamaması ilə xarakterizə olunur.
Simptomlar: Adətən minimal simptomlar, lakin beyin zədələnməsi riskini daşıya bilər.
Depressiv sınıqlar:
Təsviri: Sümüyün içəri doğru batması. Beyin toxumasına zərər verə bilər.
Simptomlar: Şiddətli baş ağrısı, huşunu itirmə, qanaxma.
Diaqonal sınıqlar:
Təsviri: Kəllə bazasında, yəni kəllənin alt hissəsində yerləşən sınıqlar.
Simptomlar: Burun və ya qulaqdan qanaxma, göz ətrafında qançırlar (rakun gözləri), beyin mayesi sızması.
Kommunitiv sınıqlar:
Təsviri: Sümüyün bir neçə hissəyə qırılması.
Simptomlar: Şiddətli baş ağrısı, huşunu itirmə, nevroloji simptomlar.
Simptomlar
Kəllə sümüklərinin sınıqları müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər:
Baş ağrısı: Şiddətli və davamlı baş ağrısı.
Huşunu itirmə və ya şüur bulanıqlığı: Qısa və ya uzun müddətli huşunu itirmə.
Qanaxma: Burun, qulaq və ya ağızdan qanaxma.
Beyin mayesinin sızması: Burun və ya qulaqdan şəffaf maye sızması.
Görmə və eşitmə problemləri: İkiqat görmə, eşitmə itkisi.
Bulantı və qusma: Baş dönməsi və qusma.
Nevroloji simptomlar: Hərəkət və ya duyğu itkiləri, yaddaş problemi.
Diaqnoz
Kəllə sümüklərinin sınıqlarının diaqnozu klinik simptomlar və müxtəlif görüntüləmə testləri vasitəsilə qoyulur:
Fiziki müayinə: Həkim xəstənin başını və boynunu müayinə edir, simptomları qiymətləndirir.
Rentgen: Kəllə sümüklərinin vəziyyətini yoxlamaq üçün.
KT (Kompüter tomoqrafiyası): Kəllə və beyin strukturlarının daha ətraflı görüntülənməsi üçün.
MRT (Maqnit rezonans tomoqrafiyası): Beyin və yumşaq toxumaların daha dəqiq görüntülənməsi üçün.
Müalicə
Kəllə sümüklərinin sınıqlarının müalicəsi sınığın növünə və şiddətinə bağlı olaraq dəyişir:
Xətti sınıqlar:
İzləmə və müşahidə: Əksər hallarda xüsusi bir müalicə tələb etmir, lakin beyin zədələnməsi əlamətləri izlənməlidir.
Depressiv sınıqlar:
Cərrahi müdaxilə: Beyin toxumasına zərər verən sınıqların düzəldilməsi və təmizlənməsi.
Diaqonal sınıqlar:
Cərrahi müdaxilə və ya konservativ müalicə: Qanaxma və beyin mayesi sızmasının idarə olunması.
Kommunitiv sınıqlar:
Cərrahi müdaxilə: Sümük parçalarının düzəldilməsi və beyin zədələnməsinin qarşısının alınması.
Evdə Baxım və Profilaktika
Baş qoruyucuları: İdman və digər riskli fəaliyyətlərdə baş qoruyucuları istifadə etmək.
Trafik təhlükəsizliyi: Avtomobil, velosiped və motosiklet sürərkən təhlükəsizlik kəmərləri və dəbilqələrdən istifadə etmək.
Evdə təhlükəsizlik: Sürüşmə riskini azaltmaq üçün evdə təhlükəsizlik tədbirləri görmək.
Fəsadlar
Beyin zədələnməsi: Qısa və uzun müddətli nevroloji problemlər.
Infeksiyalar: Kəllə bazası sınıqlarında infeksiya riski.
Huşunu itirmə və koqnitiv problemlər: Yaddaş itkiləri, diqqət və öyrənmə problemləri.
Epileptik tutmalar: Beyin zədələnməsi nəticəsində yaranan epileptik tutmalar.
Kəllə sümüklərinin sınıqları ciddi və həyat keyfiyyətini təsir edən vəziyyətlərdir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə simptomlar idarə edilə bilər və xəstənin sağalması təmin edilə bilər. Əgər kəllə sınığı şübhəsi varsa, dərhal tibbi yardım alınması vacibdir.
