Bu yazıda lipomanın səbəbləri, əlamətləri və müalicə üsulları haqqında ətraflı məlumat təqdim ediləcək.
1. Lipoma Nədir?
🔹 Lipoma yumşaq, elastik və dəri altında hərəkət edən bir yumru hiss edilir.
🔹 Adətən ağrısız olur və yavaş böyüyür.
🔹 Böyük lipomalar (5 sm-dən böyük) nadir hallarda sinirlərə və ya ətraf toxumalara təzyiq edərək narahatlıq yarada bilər.
🔹 Lipoma xərçəng deyil və liposarkom adlı bədxassəli şişlə qarışdırılmamalıdır.
📌 İpucu: Lipomalar tək və ya çoxsaylı ola bilər. Bir neçə lipoması olan insanlarda genetik meyillilik ola bilər.
2. Lipoma Necə Əmələ Gəlir?
Lipomanın yaranma səbəbi tam olaraq bilinməsə də, bəzi faktorlar onun əmələ gəlməsində rol oynaya bilər:
A. Genetik Meyillilik
Ailəsində lipoma olan insanlarda bu problemə daha çox rast gəlinir.
Əgər bir insanın bir neçə lipoması varsa, bu genetik xəstəlik olan lipomatoz ilə bağlı ola bilər.
B. Yağ Hüceyrələrinin Anormal Artması
Lipomalar bədənin müəyyən bir hissəsində yağ hüceyrələrinin qeyri-normal yığılması nəticəsində yaranır.
Bunun nəyə görə baş verdiyi tam aydın deyil, lakin bəzi hormon və maddələr mübadiləsi pozğunluqları ilə əlaqəli ola bilər.
C. Travma və Zərbələr
Bəzi hallarda, lipomalar dəriyə və ya əzələ toxumasına dəyən zərbələrdən sonra əmələ gələ bilər.
Bu, yağ toxumasının anormal şəkildə böyüməsinə səbəb ola bilər.
D. Maddələr Mübadiləsi və Metabolik Xəstəliklər
Şəkərli diabet, lipid metabolizmasının pozulması və insulin müqaviməti lipoma riskini artıra bilər.
Qanda yüksək xolesterol səviyyələri lipoma ilə əlaqəli ola bilər.
📌 İpucu: Lipomanın xərçənglə heç bir əlaqəsi yoxdur və adətən təhlükəli deyil.
3. Lipomanın Əlamətləri
🔹 Dərinin altında yumşaq, hamar və hərəkətli yumru hiss edilir.
🔹 Əksər hallarda ağrısızdır, lakin bəzən ətrafdakı sinirlərə təzyiq edərək narahatlıq yarada bilər.
🔹 Ən çox boyun, çiyin, kürək, qol və bud nahiyəsində olur.
🔹 Çox yavaş böyüyür və illərlə eyni ölçüdə qala bilər.
📌 İpucu: Lipomanın formasında qəfil dəyişiklik və ya sürətli böyümə olarsa, həkimə müraciət etmək vacibdir.
4. Lipomanın Müalicəsi
Lipomalar adətən təhlükəsiz olduğu üçün müalicə tələb etmir. Ancaq böyük, ağrılı və ya estetik narahatlıq yaradan lipomalar üçün müalicə metodları mövcuddur.
A. Cərrahi Müdaxilə (Lipoma Çıxarılması)
✅ Əgər lipoma böyükdür və ya ağrı verirsə, onu çıxarmaq üçün cərrahi əməliyyat edilə bilər.
✅ Bu, lokal anesteziya altında aparılan sadə bir prosedurdur.
✅ Lipomanın tam çıxarılması təkrarlanma riskini azaldır.
📌 İpucu: Əməliyyatdan sonra lipomanın olduğu bölgədə kiçik çapıq qala bilər.
B. Liposaksiya (Yağ Sorulması)
✅ Lipomanı kiçiltmək üçün liposaksiya (yağ sorulması) üsulu istifadə edilə bilər.
✅ Bu prosedur kəsik tələb etmədən lipomanın içindəki yağ toxumasının xüsusi boru vasitəsilə çıxarılmasıdır.
✅ Ancaq liposaksiya zamanı lipomanın kapsulu tam çıxarılmadığı üçün yenidən böyümə riski var.
📌 İpucu: Liposaksiya kiçik və orta ölçülü lipomalar üçün daha uyğun ola bilər.
C. Steroid İnyeksiyaları
✅ Lipomanın ölçüsünü azaltmaq üçün steroid inyeksiyası tətbiq edilə bilər.
✅ Bu metod lipomanı tamamilə yox etməsə də, kiçiltməyə kömək edə bilər.
📌 İpucu: Bu üsul yalnız estetik narahatlıq yaradan kiçik lipomalar üçün uyğun ola bilər.
5. Lipomanın Təhlükəli Olduğu Hallar
Lipomalar nadir hallarda ciddi problem yaradır, lakin aşağıdakı hallarda həkimə müraciət etmək vacibdir:
🚨 Lipoma sürətlə böyüyür və formasını dəyişir.
🚨 Lipoma toxunduqda ağrı verir.
🚨 Lipomanın olduğu nahiyədə qızartı, şişlik və ya infeksiya əlamətləri var.
🚨 Lipoma dərin toxumalara yayılıb və sinirlərə təzyiq edir.
🚨 Lipomanın içində sərtlik və ya qeyri-bərabər struktur hiss olunur.
📌 İpucu: Bu əlamətlər liposarkom (bədxassəli şiş) ehtimalını yoxlamaq üçün həkim müayinəsi tələb edə bilər.
6. Lipomanın Qarşısını Almaq Üçün Nə Etmək Olar?
💡 Genetik faktorları dəyişdirmək mümkün olmasa da, bəzi vərdişlər lipoma riskini azalda bilər:
✅ Sağlam qidalanma: Yağlı qidaları azaltmaq və balanslı qidalanmaq.
✅ Müntəzəm idman: Maddələr mübadiləsini sürətləndirərək yağ yığılmasının qarşısını almaq.
✅ Bədəndə yağ metabolizmasını dəstəkləmək üçün omega-3 və antioksidantlarla zəngin qidalar istehlak etmək.
✅ Dəriyə zərbə və travmalardan qaçmaq.
📌 İpucu: Lipomanın qarşısını tamamilə almaq mümkün deyil, lakin sağlam həyat tərzi onun yaranma ehtimalını azalda bilər.
7. Nəticə: Lipoma Nə Qədər Ciddidir?
✔ Lipoma adətən təhlükəsizdir və xoşxassəli yağ şişidir.
✔ Əgər ağrı vermirsə və böyümürsə, müalicə tələb etmir.
✔ Böyük və ya narahatlıq yaradan lipomalar cərrahi üsulla çıxarıla bilər.
✔ Əgər lipoma sürətlə böyüyürsə, həkimə müraciət etmək vacibdir.
📌 Unutmayın: Lipomalar çox vaxt zərərsizdir, lakin hər hansı şübhəli dəyişiklik olduqda həkim məsləhəti almaq ən yaxşı seçimdir. 😊💙
