Tiroid İltihabının Növləri
Haşimoto Tireoiditi (Xroniki Autoimmun Tireoidit)
Səbəb: İmmun sisteminin tiroid vəzinə qarşı antikorlar istehsal etməsi.
Xüsusiyyət: Ən çox rast gəlinən xroniki tiroidit növüdür.
Nəticə: Tədricən hipotiroidizmə (tiroid hormonlarının çatışmazlığı) səbəb olur.
Subakut Tireoidit (De Quervain Tireoiditi)
Səbəb: Əksər hallarda virus infeksiyalarından sonra yaranır.
Xüsusiyyət: Kəskin ağrı və həssaslıq ilə müşayiət olunur.
Nəticə: Müvəqqəti olaraq hipertireoz (tiroid hormonlarının çoxluğu) və daha sonra hipotiroidizm mərhələləri ilə davam edə bilər.
Kəskin (İnfeksion) Tireoidit
Səbəb: Bakterial və ya göbələk infeksiyası.
Xüsusiyyət: Nadir rast gəlinir və adətən irinli tiroidit ilə müşayiət olunur.
Postpartum Tireoidit
Səbəb: Doğuşdan sonra bəzi qadınlarda immun sisteminin tiroid vəzini zədələməsi.
Xüsusiyyət: Adətən keçici olur, lakin bəzən qalıcı hipotiroidizmə səbəb ola bilər.
Səssiz Tireoidit
Səbəb: Autoimmun mənşəlidir, lakin ağrısız keçər.
Xüsusiyyət: Hormon səviyyəsində müvəqqəti dəyişikliklər olur.
Tiroid İltihabının Əlamətləri
Tireoiditin simptomları növünə və xəstəliyin mərhələsinə görə dəyişə bilər:
Ümumi simptomlar
Boyunda ağrı və şişkinlik
Boyun bölgəsində həssaslıq
Udqunarkən və ya toxunarkən ağrı hissi
Hormonal dəyişikliklərə bağlı simptomlar
Hipertireoz (Tiroid hormonlarının yüksəkliyi) mərhələsi:
Çəki itkisi
Tez yorulma və əzələ zəifliyi
Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi (taxikardiya)
İsti hissi və həddindən artıq tərləmə
Əsəbilik və titrəmə
Hipotiroidizm (Tiroid hormonlarının azlığı) mərhələsi:
Çəki artımı
Soyuğa həssaslıq
Yorğunluq və halsızlıq
Qəbizlik
Quru dəri və saç tökülməsi
Depressiya və yaddaş zəifliyi
Tiroid İltihabının Diaqnozu
Diaqnoz qoymaq üçün aşağıdakı üsullardan istifadə olunur:
Fiziki müayinə – Tiroidin böyüklüyü və həssaslığı yoxlanılır.
Qan analizləri:
TSH (Tiroid Stimulyasiyaedici Hormon) səviyyəsi
T3 və T4 hormonları
Antikor testləri: Anti-TPO və Anti-Tg antikorları (Haşimoto tireoiditində yüksəlir).
USM (Ultrasəs müayinəsi) – Tiroid vəzinin quruluşunu və dəyişiklikləri göstərir.
Radioaktiv yod testi – Tiroidin hormon istehsal fəaliyyətini qiymətləndirir.
Tiroid İltihabının Müalicəsi
Müalicə tireoiditin növünə və simptomlarına görə fərqlənir:
Haşimoto Tireoiditi:
Hipotiroidizm varsa, Levotiroksin dərmanı ilə tiroid hormonları əvəz edilir.
Müntəzəm qan testləri ilə TSH səviyyəsi izlənilir.
Subakut Tireoidit:
Ağrını azaltmaq üçün ağrıkəsicilər (ibuprofen və ya naproksen) istifadə olunur.
Şiddətli hallarda kortikosteroidlər təyin edilir.
Kəskin Tireoidit:
Antibiotiklər (bakterial infeksiya varsa).
İrin yığılması varsa, cərrahi drenaj lazım ola bilər.
Postpartum və Səssiz Tireoidit:
Adətən simptomatik müalicə olunur.
Hormon səviyyəsi müntəzəm olaraq izlənir.
Tiroid İltihabında Evdə Nə Etmək Olar?
İstirahət edin: Yorğunluğu azaltmaq üçün kifayət qədər dincəlin.
Sağlam qidalanma: Yod, selen və sink tərkibli qidalar tiroid sağlamlığı üçün vacibdir.
Stressi idarə edin: Stress hormonları tiroid fəaliyyətinə təsir edə bilər.
Mütəmadi müayinələr: Tiroid funksiyasını izləmək üçün həkim tövsiyələrinə əməl edin.
Nəticə
Tiroid iltihabı müalicə olunmazsa, hormonal pozğunluqlara və uzunmüddətli fəsadlara səbəb ola bilər. Boyunda şişkinlik, yorğunluq və hormon dəyişikliklərinə aid simptomlar hiss edirsinizsə, endokrinoloqa müraciət etməyiniz vacibdir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə tiroid funksiyası normallaşdırıla bilər.
