Yetkinlərdə skolyoz, yetkin xəstələrdə tac müstəvisində 10 dərəcədən çox Cobb bucağı ilə xarakterizə olunan onurğa deformasiyasını təsvir edir. Yetkin skolyozları 3 əsas qrupa ayıra bilərik. Birincili degenerativ skolioz və ya denovo skolioz, 50 yaşdan sonra faset və disk strukturlarının degenerasiyası nəticəsində meydana gələn və tez-tez bel ağrısı və onurğa stenozu tapıntıları ilə müşayiət olunan formadır. Yeniyetməlikdə müşahidə olunan döş qəfəsi və/yaxud bel əyrilikləri yetkinlik dövründə tez-tez irəliləməyə davam edir və ikincili degenerasiya və balans pozğunluğu ilə nəticələnə bilər. Bu 2 formanı ayırd etmək həmişə mümkün olmaya bilər. İkinci dərəcəli degenerativ skolioz, tez-tez metabolik sümük xəstəliklərini müşayiət edən vertebra sınıqları və ya ayaq bərabərsizliyi, omba patologiyaları və ya lumbosakral keçid anomaliyaları kimi patologiyalar səbəbindən inkişaf edə bilər.

21 dekabr 2023

Yetkin skolyoz xəstələri tez-tez bel ağrısı, ayaq ağrısı və ya topallama şikayətləri ilə müraciət edərkən, nadir hallarda kosmetik səbəblər müraciət səbəbi ola bilər. Statik və dinamik qiymətləndirmələrlə yanaşı, faset və kök blokları kimi invaziv üsullar və MRT/miyelo MRT və EMQ kimi digər görüntüləmə üsulları diaqnostik qiymətləndirmədə mühüm rol oynayır.

Müalicə xəstənin şikayətlərinə uyğun olaraq aparılır. Cərrahi müalicələrə dekompressiya, korreksiya və stabilləşdirmə müdaxilələri və ya bunların kombinasiyası daxil ola bilər. Cərrahi müdaxilələr kifayət qədər mürəkkəbdir və prosesin idarə edilməsi xəstənin yaşı, müşayiət olunan xəstəliklər, birləşmənin uzunluğu, bitişik seqmentlərin vəziyyəti, lumbosakral birləşmə, osteoporoz, əvvəlki cərrahi müdaxilələr və uzun müddət davam edən bel ağrısı və əzələ balanssızlığı ilə müəyyən edilir. Neyrogen klaudikasiya şikayətlərini aradan qaldırmaq üçün dekompressiya cərrahiyyəsi yaxşı seçimdir. Füzyon cərrahiyyəsi əyriliyin irəliləməsini dayandırmaq üçün istifadə olunur. Sagittal balanssızlığı və fırlanma deformasiyalarını aradan qaldırmaq üçün birləşmə ilə birlikdə alətlərə üstünlük verilə bilər. Degenerativ bel skolyozu olan xəstələrin cərrahiyyəsində tez-tez dekompressiya ilə yanaşı füzyon əməliyyatı da əlavə edilməlidir.

Adolesan deformitelerde eğriliğin büyüklüğü cerrahi endikasyonlarda önemli rol oynamasına rağmen yetişkinlerde ağrı ve fonksiyon bozukluğu, omurganın dejenerasyon ve denge bozukluğu ile korelasyon göstermektedir. Omurga patolojisinin sınırlı olduğu olgularda eğrilikte selektif füzyon uygulanabilirken yaygın segment hastalığında tüm eğrilik füzyona dahil edilmelidir. Sagittal ve /veya koronal planda dengesi bozulmuş olgularda ise her 3 kolonu içeren osteotomi ameliyatları iyi bir seçenek oluşturur.

Cerrahi tedavide komplikasyon oranları oldukça yüksek olmasına rağmen hastaların ameliyat öncesi iyi değerlendirildiği ve uygun cerrahilerin yapıldığı durumlarda sonuçlar oldukça iyidir. Son yıllarda minimal invaziv yöntemler iyi birer seçenek olarak sunulmaktadır.