Səbəblər
Yuxu iflicinin dəqiq səbəbləri tam olaraq bilinmir, lakin aşağıdakı faktorlar bu vəziyyətin yaranmasında rol oynaya bilər:
Yuxu pozğunluqları: Yuxu apnesi, narcolepsy və digər yuxu pozğunluqları.
Yuxu rejimində dəyişikliklər: Gecə növbəsində işləmək və ya səyahət nəticəsində yuxu ritminin pozulması.
Stress və anksiyete: Yüksək stress səviyyələri və ya anksiyete.
Yuxu müddətinin azalması: Kifayət qədər yuxu almamaq.
Genetik faktorlar: Ailə üzvlərində yuxu iflici olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
Qeyri-sağlam yuxu vərdişləri: Yatmadan əvvəl ağır yeməklər yemək, elektron cihazlardan istifadə etmək və ya digər qeyri-sağlam yuxu vərdişləri.
Simptomlar
Yuxu iflicinin əsas simptomları aşağıdakılardır:
Hərəkətsizlik: İnsan oyanır, lakin hərəkət edə bilmir və ya danışa bilmir.
Nəfəs alma çətinlikləri: İnsan nəfəs ala bilmədiyini hiss edə bilər.
Hallusinasiyalar: Vizual, eşitmə və ya hissiyyat hallusinasiyaları. İnsan qeyri-real varlıqlar gördüyünü, səslər eşitdiyini və ya fiziki təmas hiss etdiyini düşünə bilər.
Qorxu və panik: Bu vəziyyət çox vaxt qorxuducu olur və insan panik hissi keçirə bilər.
Qısa müddət davam etməsi: Yuxu iflici adətən bir neçə saniyədən bir neçə dəqiqəyə qədər davam edir.
Müalicə və Qorunma
Yuxu iflici adətən müalicə tələb etmir, lakin tez-tez baş verirsə və ya digər yuxu pozğunluqları ilə əlaqəlidirsə, aşağıdakı tədbirlər və müalicə üsulları faydalı ola bilər:
Sağlam yuxu rejimi:
Müntəzəm yuxu rejimi: Hər gün eyni saatda yatmaq və oyanmaq.
Yuxu müddətinin artırılması: Gecə ən azı 7-8 saat yuxu almaq.
Rahat yuxu mühiti: Sakit, qaranlıq və rahat bir yuxu mühiti yaratmaq.
Stressin idarə edilməsi:
Rahatlama texnikaları: Meditasiya, yoga və ya dərin nəfəs alma məşqləri.
Stress mənbələrinin azaldılması: Gündəlik həyatdakı stress mənbələrini müəyyən edib azaltmaq.
Yuxu vərdişlərinin yaxşılaşdırılması:
Elektron cihazlardan uzaq durmaq: Yatmadan ən azı bir saat əvvəl elektron cihazlardan uzaq durmaq.
Yatmadan əvvəl ağır yeməklərdən çəkinmək: Yatmadan əvvəl ağır və ya ədviyyatlı yeməklər yeməmək.
Kafein və alkoqoldan uzaq durmaq: Kafein və alkoqol istifadəsini azaltmaq və ya yatmadan əvvəl bunlardan çəkinmək.
Tibbi yardım:
Yuxu mütəxəssisinə müraciət: Tez-tez yuxu iflici yaşayan insanlar yuxu mütəxəssisinə müraciət etməlidir.
Yuxu apnesi və narcolepsy üçün müalicə: Bu xəstəliklərin diaqnozu və müalicəsi yuxu iflicinin tezliyini azalda bilər.
Antidepresanlar: Bəzi hallarda, həkim antidepresan dərmanlar təyin edə bilər.
Evdə Baxım
Dincəlmək və sakitləşmək: Yuxu iflici zamanı sakit qalmağa çalışmaq və dincəlmək.
Nəfəs alma məşqləri: Panik hissini azaltmaq üçün dərin nəfəs alma məşqləri.
Yataqda rahat bir mövqe: Rahat və təhlükəsiz bir mövqedə yatmaq.
Fəsadlar
Anksiyete və qorxu: Tez-tez yuxu iflici yaşayan insanlarda anksiyete və qorxu inkişaf edə bilər.
Yuxu pozğunluqları: Davamlı yuxu iflici yuxu keyfiyyətini və ümumi sağlamlığı poza bilər.
Yuxu iflici qorxuducu ola bilər, lakin adətən zərərsizdir. Sağlam yuxu vərdişləri və stressin idarə edilməsi ilə bu vəziyyətin tezliyini və şiddətini azaltmaq mümkündür. Əgər yuxu iflici həyat keyfiyyətinizi ciddi şəkildə təsir edirsə, tibbi yardım almaq vacibdir.
