Əsas Əlamətlər
1. Limfa Düyünlərində Görünən Dəyişikliklər
Həcm Artışı: Düyünlər normaldan böyük olur (adətən 1 sm-dən çox).
Hərəkətlilik: Toxunulduqda yerindən hərəkət edən və ya bərkidilmiş düyünlər.
Həssaslıq və Ağrı: Xüsusilə infeksiya zamanı düyünlər toxunduqda ağrılı olur.
Dərinin Rəng Dəyişməsi: Düyünün üzərindəki dəri qızara və ya iltihablana bilər.
2. Ümumi Əlamətlər
Qızdırma: Əsasən infeksiya ilə əlaqəli böyümüş düyünlərdə rast gəlinir.
Tərləmə: Xüsusilə gecələr çox tərləmə.
Yorğunluq və Halsızlıq: İmmun sistemin aktiv olması nəticəsində.
Arıqlama: Bəzən xroniki xəstəliklərdə və ya xərçəng hallarında müşahidə olunur.
3. Lokal Əlamətlər
Boyun Bölgəsi: Üst tənəffüs yolu infeksiyaları (boğaz ağrısı, badamcıq iltihabı) ilə bağlı ağrılı böyümə.
Qoltuqaltı: Sinə infeksiyaları, döş xərçəngi və ya qol zədələri ilə əlaqəli.
Qasıq Bölgəsi: Cinsi yolla keçən infeksiyalar və ya ayaq yaralanmalarında rast gəlinir.
Çənəaltı: Diş absesi və ya ağız boşluğu infeksiyaları ilə bağlı.
Böyümüş Limfa Düyünlərinin Səbəbləri və Xüsusi Əlamətlər
1. İnfeksiyalar
Viral Infeksiyalar: Qızdırma, boğaz ağrısı, burun axıntısı (qrip, mononukleoz).
Bakterial Infeksiyalar: Düyünlərin ağrılı və qızarmış olması (tonsillit, tüberküloz).
Göbələk və Parazitar Infeksiyalar: Əl, ayaq və dəri iltihabları.
2. Autoimmun Xəstəliklər
Lupus və Romatoid Artrit: Uzun müddət böyümüş, ağrısız düyünlər.
3. Xərçəng
Lenfoma və Leikemiya: Ağrısız, sərt və böyüməyə davam edən düyünlər.
Metastazlar: Şişin yayılmasına bağlı olaraq lokal bölgədə sərt düyünlər.
4. Allergik Reaksiyalar
Düyünlərin mülayim böyüməsi, qaşıntı və şişkinliklə müşayiət olunur.
5. Dərmanlara Reaksiya
Antibiotiklər və ya peyvəndlərdən sonra limfa düyünlərinin müvəqqəti böyüməsi.
Nə Vaxt Həkimə Müraciət Etmək Lazımdır?
Aşağıdakı vəziyyətlərdə dərhal həkimə müraciət edin:
3-4 həftədən uzun müddət böyümə davam edirsə.
Düyünlər ağrısız, sərt və ya hərəkətsiz hiss edilirsə.
Qızdırma, arıqlama, tərləmə və yorğunluq kimi ümumi simptomlarla müşayiət olunursa.
Düyünün üzərindəki dəri qızarıb və ya irin yaranıbsa.
Bir neçə bölgədə limfa düyünlərinin böyüməsi müşahidə edilirsə.
Diaqnostika
Limfa düyünlərinin böyüməsinin səbəbini müəyyən etmək üçün aşağıdakı müayinələr tətbiq edilə bilər:
Fiziki Müayinə: Düyünlərin ölçüsü, konsistensiyası və hərəkətliliyinin qiymətləndirilməsi.
Qan Testləri: İnfeksiya, iltihab və ya xərçəng markerlərinin yoxlanılması.
Görüntüləmə: Rentgen, ultrasəs və ya MRT düyünlərin strukturunu göstərir.
Biopsiya: Şübhəli hallarda düyündən toxuma nümunəsi götürülərək analiz edilir.
Müalicə
Müalicə düyünlərin böyüməsinin səbəbinə əsaslanır:
Antibiotiklər: Bakterial infeksiyaların müalicəsi üçün.
Antiviral və ya Göbələk Əleyhinə Dərmanlar: Müvafiq infeksiyalar üçün.
Steroidlər və İmmunosupressantlar: Autoimmun xəstəliklərdə.
Kimyaterapiya və ya Radioterapiya: Xərçəng hallarında.
Cərrahi Müdaxilə: İrin yığılması və ya xərçəng hallarında düyünün çıxarılması.
Evdə Qayğı
İstirahət: İmmun sisteminin güclənməsinə kömək edir.
İsti Kompress: Ağrını azaltmaq üçün təsirli ola bilər.
Bol Maye Qəbulu: İltihabın və toksinlərin azalmasına kömək edir.
Sağlam Qidalanma: İmmuniteti gücləndirən qidalara üstünlük verin.
Nəticə
Böyümüş limfa düyünləri müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər və əksər hallarda ciddi olmayan vəziyyətlərdən yaranır. Lakin, uzun müddət davam edən və ya digər ciddi simptomlarla müşayiət olunan düyünlər xroniki xəstəliklərin və ya xərçəngin göstəricisi ola bilər. Düzgün diaqnoz və vaxtında müalicə üçün həkimə müraciət etmək vacibdir.
