Omba Çıxığının Səbəbləri
Risk Faktorları:
Genetik Yanaşma:
Ailədə omba çıxığı olan fərdlərin varlığı.
Körpənin Durumu:
Doğumdan əvvəl körpənin bətn içində düzgün yerləşməməsi (məsələn, oturaq vəziyyət).
Cinsiyyət:
Qızlarda omba çıxığı oğlanlara nisbətən daha çox rast gəlinir.
Çoxlu Hamiləlik:
Bətn daxilində məhdud hərəkət imkanları.
Qidalanma və İntensiv Baxım:
Körpənin ayaqlarını düz vəziyyətdə möhkəm bükən bezlər istifadə etmək risk yarada bilər.
Omba Çıxığının Simptomları
1. Yüngül Çıxıq
Hərəkət zamanı bir ayağın o biri ayaqdan daha az hərəkət etməsi.
Omba bölgəsində asimmetrik dəri qırışları.
2. Orta və Ağır Çıxıq
Ayaqların uzunluq fərqi (bir ayaq digərindən qısa ola bilər).
Çətin ayaq açılma (ayaqları yanlara açarkən çətinlik).
Körpənin oturmağa və ya yeriməyə başladığı dövrdə axsama.
3. Ultrason və Rentgenlə Diaqnoz
Yeni doğulan körpələrdə omba çıxığının dəqiq təsdiqi üçün ultrasəs istifadə edilir.
6 aydan böyük körpələrdə rentgen müayinəsi tətbiq oluna bilər.
Omba Çıxığının Müalicəsi
1. Erkən Diaqnoz
Körpə 6 aydan əvvəl diaqnoz qoyularsa, müalicə çox daha asan və effektiv olur.
2. Pavlik Bandajı
İstifadəsi:
Körpənin ombasını düzgün vəziyyətdə saxlamaq üçün xüsusi bandaj.
Adətən doğumdan sonra ilk 6 ayda tətbiq edilir.
Təsiri:
Femur başını omba çuxurunda saxlayaraq oynağın normal inkişafını təmin edir.
Qeyd:
Gündəlik istifadə qaydaları müalicə edən həkim tərəfindən izlənilir.
3. Hip Abduksiya Cihazları
Pavlik bandajından effektiv nəticə alınmazsa, bu cihazlar istifadə olunur.
Körpənin omba çuxurunu düzgün şəkildə formalaşdırmağa kömək edir.
4. Cərrahi Müalicə
6 aydan böyük körpələrdə və ya digər üsullardan nəticə alınmadıqda tətbiq olunur.Reduksiya Əməliyyatı:
Femur başı cərrahi yolla omba çuxuruna yerləşdirilir.
Osteotomiya:
Oynaq çuxurunu düzgün vəziyyətə gətirmək üçün sümüyə müdaxilə edilir.
Əməliyyat sonrası gips və ya digər immobilizasiya vasitələri istifadə olunur.
5. Fiziki Reabilitasiya
Müalicə sonrası əzələ gücünü və oynağın hərəkət qabiliyyətini bərpa etmək üçün fiziki terapiya tətbiq olunur.
Omba Çıxığının Qarşısını Necə Almaq Olar?
1. Körpənin Ayaqlarını Sərbəst Saxlamaq
Körpəni bezləyərkən və ya bükərkən ayaqların hərəkət azadlığına diqqət edin.
2. Ailə Tarixini Nəzərə Almaq
Ailədə omba çıxığı varsa, körpənin omba müayinəsini erkən dövrdə etmək vacibdir.
3. Müntəzəm Pediatr Yoxlamaları
Pediatrın körpənin hər müayinəsində omba hərəkətini və formalaşmasını qiymətləndirməsi.
Omba Çıxığının Uzunmüddətli Təsirləri
Müalicə edilmədikdə:
Əsas hərəkət məhdudiyyəti və axsama.
Erkən yaşda artrit.
Omba ağrıları və gərginlik.
Müalicə edildikdə:
Körpənin normal hərəkət qabiliyyəti bərpa olunur.
Uzunmüddətli sağlam omba funksiyası təmin edilir.
Nəticə
Körpələrdə omba çıxığı erkən diaqnoz qoyulduqda müalicəsi uğurlu olan bir vəziyyətdir. Pediatr tərəfindən vaxtında aparılan yoxlamalar, müalicənin effektli olmasını təmin edir. Ailələr körpələrinin hərəkət və inkişafını yaxından izləməli və şübhəli simptomlar gördükdə mütləq həkimə müraciət etməlidirlər.
