Əsas Prinsiplər
Kognitiv Struktur: CBT, insanların düşüncə tərzlərinin onların emosional vəziyyətinə və davranışlarına necə təsir etdiyini vurğulayır. Bu, "kognitiv model" adlanan bir çərçivə ilə izah edilir.
Davranış Dəyişiklikləri: İnsanların düşüncə tərzlərini dəyişdirməklə yanaşı, onların davranışlarını da dəyişdirmək üçün müxtəlif texnikalar istifadə olunur. Bu, insanların öz problemlərini həll etmələrinə və daha yaxşı başa çıxma bacarıqları qazanmasına kömək edir.
Əsas Fokus: CBT, müştərinin mövcud problemlərinə və gələcəkdə daha yaxşı bir həyat sürmək üçün lazımlı bacarıqları qazanmasına fokuslanır. Bu terapiya növü, keçmişdən çox indiki zamana və gələcəyə yönəlmişdir.
Yanaşmalar
Kognitiv Yenidən Strukturlaşdırma:
Bu texnika, müştərinin mənfi və irrasional düşüncələrini tanımasına və onları daha pozitiv və rasional düşüncələrlə əvəz etməsinə kömək edir. Terapevt, müştərinin düşüncə tərzində dəyişikliklər etməsinə yardım edir.
Davranışsal Aktivləşdirmə:
Müştərinin passiv və qaçınan davranışlarını dəyişdirmək üçün davranışsal texnikalar istifadə olunur. Bu, müştərinin daha aktiv və müsbət davranışlar inkişaf etdirməsinə kömək edir.
Məruz Qalma Terapiyası:
Bu texnika, müştərinin qorxularını və narahatlıqlarını üzləşdirmək üçün istifadə olunur. Müştəri, tədricən qorxularıyla üzləşərək, onlara qarşı daha tolerant və dayanıqlı olur.
Problem Həlli Bacarıqları:
Müştərinin həyatdakı problemləri daha effektiv şəkildə həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün texnikalar tədris olunur. Bu, müştərinin özünə güvənini artırır və çətinliklərlə daha yaxşı başa çıxmasına kömək edir.
Faydaları
Emosional Sabitlik: CBT, müştərinin mənfi emosiyaları və narahatlıqlarını azaltmağa kömək edir.
Özünə Güvən: Müştəri, öz düşüncələrini və davranışlarını idarə etmə bacarığını inkişaf etdirir, bu da onun özünə güvənini artırır.
Praktik Bacarıqlar: CBT, müştəriyə praktiki problemlərin həlli üçün lazımlı bacarıqları öyrədir, bu da onun həyat keyfiyyətini artırır.
Uzunmüddətli Təsir: CBT-nin nəticələri uzunmüddətli ola bilər, çünki müştəri yeni düşüncə və davranış tərzlərini öyrənir və bu bacarıqları gələcəkdə də istifadə edə bilər.
Nəticə
İdrak-Davranış Terapiyası, geniş şəkildə tədqiq edilmiş və effektivliyi elmi olaraq sübut edilmiş bir terapiya növüdür. Bu terapiya, insanların psixoloji problemlərini həll etmələrinə və daha yaxşı bir həyat sürmələrinə kömək edir. CBT, müştərinin düşüncə və davranışlarını dəyişdirərək, onun emosional və psixoloji rifahını artırır və daha məhsuldar bir həyat yaşamasına imkan yaradır.
