Səbəbləri
İnsekt allergiyasının səbəbləri böcək zəhərinin və ya tüpürcəyinin tərkibindəki zülallara qarşı immun sistemin həddindən artıq reaksiya verməsidir. Əsas tetikleyici böcəklər:
Arılar və Eşşəkarıları: Bal arıları, eşşəkarıları və hornetlər.
Qırmızı Qarışqalar: Xüsusilə odlu qarışqalar.
Həşəratlar: Məsələn, ağcaqanadlar, milçəklər və bitlər.
Əqrəblər: Zəhərli sancmaları olan əqrəblər.
Simptomlar
İnsekt allergiyasının simptomları müxtəlif ola bilər və reaksiyanın şiddətinə görə dəyişə bilər. Əsas simptomlar:
Yerli Reaksiya: Böcək dişləməsi və ya sancması yerində ağrı, qızartı, şişkinlik və qaşıntı.
Dəri Reaksiyaları: Qaşıntı, qızartı, ürtikariya (qabarıqlı və qaşıntılı dəri döküntüləri), və ekzema.
Tənəffüs Yolu Simptomları: Hapşırma, burun axması, burun tıxanıqlığı, öskürək, nəfəs darlığı və xırıltı.
Anafilaksi: Həyati təhlükəli bir reaksiyadır və tənəffüs çətinliyi, qan təzyiqinin düşməsi, şok və hətta ölümə səbəb ola bilər. Anafilaksi təcili tibbi müdaxilə tələb edir.
Diaqnoz
İnsekt allergiyasının diaqnozu üçün bir neçə üsuldan istifadə edilir:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Xəstənin simptomları və böcək sancması tarixi haqqında məlumat.
Dəri Prick Testi: Kiçik miqdarda allergen dəriyə tətbiq edilir və reaksiya yoxlanılır.
Spesifik IgE Qan Testi: Qan nümunəsində böcək zəhərinə qarşı olan spesifik antikorların səviyyəsi ölçülür.
Müalicə və İdarəetmə
İnsekt allergiyasının müalicəsi simptomları yüngülləşdirmək və reaksiyalardan qaçmaq məqsədilə aparılır:
Dərmanlar
Antihistaminlər: Qaşıntı, qızartı və digər yüngül simptomları azaltmaq üçün.
Kortikosteroidlər: Şiddətli hallarda iltihabı azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
Epinefrin İnjeksiyonu: Anafilaksi halında təcili istifadə edilən adrenalin injeksiyonu (məsələn, EpiPen).
Böcəklərdən Qaçınmaq
Təbii Böcək Tələləri və Kovucular: Böcəklərdən qorunmaq üçün təsirli vasitələrdən istifadə.
Müvafiq Geyim: Açıq havada uzun qollu köynəklər və uzun şalvarlar geyinmək.
Böcək Yuva və Tələlərini Yoxlamaq: Böcək yuvalarının və tələlərin ətrafında ehtiyatlı olmaq.
Evdə və Bağda Tədbirlər: Pəncərələrə ağcaqanad torları taxmaq, qida və içkiləri örtülü saxlamaq.
Allergen İmmunoterapiyası (AİT)
Desensitizasiya Proseduru: Həkim nəzarəti altında böcək zəhərinin az miqdarda başlanıb tədricən artırılması. Bu, bədənin zəhərə qarşı toleransını artırmağa kömək edir və şiddətli reaksiyaların qarşısını alır.
Profilaktika və Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Epinefrin Daşımaq: Anafilaksi riski olan xəstələr üçün epinefrin injeksiyonu daşımaq və istifadə qaydalarını bilmək.
Böcək Yuva və Tələlərindən Uzaq Durmaq: Böcək yuvalarının və tələlərin ətrafında diqqətli olmaq.
Qoxulu Məhsullardan Qaçınmaq: Parfüm, losyon və ya sabun kimi qoxulu məhsullardan uzaq durmaq.
Yemək və İçkilərin Örtülməsi: Açıq havada qida və içkiləri örtülü saxlamaq.
İnsekt allergiyası ciddi bir vəziyyətdir və həyati təhlükəsi ola bilər. Düzgün müalicə və idarəetmə ilə bu vəziyyətin yaratdığı risklər minimuma endirilə bilər. Əgər böcək allergiyası simptomları ilə qarşılaşırsınızsa və ya müalicə ilə bağlı suallarınız varsa, allerqoloqa və ya həkimə müraciət etmək vacibdir.
