Manipulyasiyanın əsas xüsusiyyətləri
Gizli məqsədlidir: manipulyator öz istəklərini birbaşa demir, məqsədini gizlədir.
Emosiyalara təsir edir: manipulyator adətən günahkarlıq, qorxu, vicdan, sevgi və ya məsuliyyət hisslərini istismar edir.
Simmetrik münasibət olmur: manipulyator üstünlük və nəzarət əldə etməyə çalışır.
Manipulyasiya texnikaları
1. Günah hissi yaratmaq
“Bunu etməsən, məni çox incidərsən” kimi ifadələrlə qarşı tərəfi öz istədiyinə məcbur etməyə çalışma.
2. Qurban rolunu oynamaq
Daim özünü əzilmiş və haqsızlığa uğramış kimi göstərmək, qarşı tərəfdə vicdan və məsuliyyət hissini oyatmaq.
3. Təhdid və qorxutma
Açıq və ya gizli şəkildə itki və ya zərər ehtimalını xatırlatmaq (“Əgər belə etməsən, nəticələri pis olacaq”).
4. Yalan və ya həqiqətin bir hissəsini gizlətmək
Bilərək yanlış və ya yarımçıq məlumat vermək və qarşı tərəfin qərarını təsirləndirmək.
5. Yersiz tərif və ya həddindən artıq dostcanlılıq
Qarşı tərəfin özünü xüsusi və vacib hiss etməsinə səbəb olmaq, amma arxasında gizli bir maraq gizlətmək.
Manipulyasiyanı necə tanımaq olar?
Özünüzü təzyiq altında, günahkar və ya narahat hiss edirsinizsə, bu bir siqnal ola bilər.
Qarşı tərəf sizi öz ehtiyaclarınızı arxa plana atmağa məcbur edirsə.
Münasibətlərdə şəffaflıq və açıq ünsiyyət yoxdursa, manipulyasiya ehtimalı artır.
Manipulyasiyadan qorunmaq yolları
Sərhəd qoymağı bacarın
“Bu mənim üçün uyğun deyil” və ya “Bu qərarı düşünmək istəyirəm” deyərək sərhədlərinizi qoruyun.
Emosional reaksiya vermədən cavab verin
Manipulyator sizi emosional reaksiyaya çəkməyə çalışır, sakit və neytral qalmağa çalışın.
Təkrar sual vermək
"Niyə belə düşünürsən?", "Məqsədin nədir?" kimi suallarla manipulyasiyanı aşkar edin.
Əgər mümkün deyilsə, məsafə saxlamaq
Bəzi hallarda manipulyatorla əlaqəni minimuma endirmək və ya uzaq durmaq faydalı ola bilər.
Qeyd:
Manipulyasiya emosional istismar forması ola bilər və uzun müddətdə şəxsin özünəinamını və psixoloji rahatlığını zədələyə bilər.
