Xərçəng Xəstələri Üçün Sağlam Qidalanma Məsləhətləri:
1. Çoxlu Meyvə və Tərəvəz Yeyin
Meyvə və tərəvəzlər antioksidantlar, vitaminlər və minerallarla zəngindir, bu da bədənə xərçəng hüceyrələrinin qarşısını almaqda və bərpa olunmaqda kömək edir.
Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər (ispanaq, brokoli), sitrus meyvələri (portağal, limon), giləmeyvələr (çiyələk, böyürtkən) və yerkökü, pomidor kimi qidalar antioksidantlarla zəngindir.
Gündə 5-7 porsiya tərəvəz və meyvə istehlak etməyə çalışın.
2. Sağlam Protein Mənbələri
Xərçəng xəstələrinin bədəni bərpa olmaq üçün daha çox zülal ehtiyac duyur. Protein toxumaların yenilənməsinə və immun sistemin güclənməsinə kömək edir.
Yağsız ətlər (toyuq, hinduşka), balıq, yumurta, paxlalılar (noxud, mərcimək), qoz-fındıq, yağsız süd məhsulları kimi sağlam protein mənbələrini seçin.
Omega-3 yağ turşuları ilə zəngin yağlı balıqlar (somon, skumbriya) da bədənin bərpasına kömək edir.
3. Tam Taxıllara Üstünlük Verin
Tam taxıllar (qəhvəyi düyü, yulaf, kinoa, bulqur) lif və qida maddələri ilə zəngindir, həzm sistemini dəstəkləyir və qidaların daha yaxşı sorulmasına kömək edir.
Ağ un və emal olunmuş taxıllardan uzaq durmaq daha faydalıdır, çünki onlar qida dəyərini itirmiş və tez həzm olunan karbohidratlardır.
4. İmmun Sistemini Dəstəkləyən Qidalar
Antioksidantlar bədənə sərbəst radikallarla mübarizədə kömək edir və immun sistemini gücləndirir. C vitamini, E vitamini, selenium və karotenoidlər bədənin müdafiə mexanizmini gücləndirir.
Qırmızı və narıncı tərəvəzlər (yerkökü, balqabaq), sitrus meyvələri, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və fındıq bu vitaminlərlə zəngindir.
5. Sağlam Yağlar
Doymuş yağlardan və trans yağlardan uzaq durmaq xərçəng xəstələri üçün vacibdir. Bunun yerinə, doymamış yağlar və Omega-3 mənbələri daha faydalıdır.
Zeytun yağı, avokado, qoz, chia toxumu kimi qidalar sağlam yağ mənbələridir.
Yağlı balıqlar (somon, sardina) da həm zülal, həm də Omega-3 baxımından zəngindir.
6. Şəkər və Emal Olunmuş Qidalardan Uzaq Durun
Emal olunmuş qidalar və şəkərli içkilər xərçəng riskini artıran iltihabı gücləndirə bilər və immun sistemi zəiflədə bilər. Bu cür qidalar boş kalorilər verir və bədənin qida maddələrini almasına mane olur.
Şəkərli desertlər, qazlı içkilər, fast food qidaları və ağ unla hazırlanan məhsullardan uzaq durun.
7. Lif Baxımından Zəngin Qidalar
Lif bədənin həzm sistemini dəstəkləyir və qəbizlik, şişkinlik kimi problemlərin qarşısını alır. Xüsusilə kimyaterapiya zamanı bu cür problemlər tez-tez baş verə bilər.
Lif baxımından zəngin qidalar arasında paxlalılar, tam taxıllar, tərəvəzlər və meyvələr daxildir.
8. Bol Su İçmək
Xərçəng müalicəsi zamanı bədən daha çox mayeyə ehtiyac duyur. Kimyaterapiya və ya radiasiya müalicəsi orqanizmin susuz qalmasına səbəb ola bilər, buna görə gündə 8-10 stəkan su içmək vacibdir.
Su ilə yanaşı, şəkərsiz bitki çayları və maye ilə zəngin qidalar (məsələn, şorbalar) da su tələbatını qarşılamağa kömək edə bilər.
9. Yan Təsirlərə Nəzarət Etmək
Müalicə zamanı xəstələrdə bulantı, iştahasızlıq və dad dəyişiklikləri kimi yan təsirlər meydana çıxa bilər. Kiçik və tez-tez yeməklər bu problemləri yüngülləşdirməyə kömək edə bilər.
İştahanın aşağı olduğu zamanlar maye qidalar (smuzi, protein çalxaları, şorbalar) və yüksək kalorili, qidalı qəlyanaltılar (qoz-fındıq, avokado) yemək faydalı ola bilər.
10. Vitamin və Mineral Əlavələri
Bəzi xərçəng xəstələri müalicə zamanı qida maddələrinin kifayət qədər sorulmaması səbəbindən vitamin və mineral çatışmazlıqları yaşaya bilər. Bu hallarda həkim və ya dietoloq vitamin və mineral əlavələri təyin edə bilər.
Dəmir, folat, B12 vitamini, D vitamini və Omega-3 əlavələri bəzi xəstələr üçün lazım ola bilər.
Xərçəng Xəstələri Üçün Qidalanma Nümunəsi:
Səhər yeməyi: Yulaf ezməsi, badam və giləmeyvələr ilə bir stəkan yağsız süd.
Qəlyanaltı: Bir ovuc qoz və bir dilim alma.
Nahar: Qril toyuq filesi, qəhvəyi düyü və buğlanmış brokoli.
Qəlyanaltı: Təzə tərəvəzlər (yerkökü və kərəviz) və humus.
Axşam yeməyi: Somon balığı, yaşıl salat və qara buğda.
Yatmazdan əvvəl: Bir stəkan qatıq və chia toxumu.
Nəticə:
Xərçəng xəstələri üçün düzgün qidalanma bədənin gücünü artırır, immun sistemini gücləndirir və müalicənin yan təsirlərini azaldır. Hər xəstənin fərdi ehtiyacları nəzərə alınmalıdır, buna görə dietoloq və ya həkimlə məsləhətləşərək fərdi qidalanma planı hazırlamaq vacibdir.
