Rinitin Əsas Növləri
Viral Rinit (Adi Soyuqdəymə)
Ən çox rast gəlinən növdür və adətən rinovirus, koronavirus və ya qrip virusu ilə əlaqəlidir.
Allergik Rinit
Polen, toz, ev heyvanları tükləri və ya digər allergenlərə qarşı immun reaksiyadan qaynaqlanır. Mövsümi (yaz-yay aylarında) və ya ilboyu davam edə bilər.
Qeyri-Allergik Rinit
Allergiya ilə əlaqəli olmayan, lakin siqaret tüstüsü, hava çirkliliyi, ədviyyatlı qidalar və ya dərmanlardan qaynaqlanan burun qıcıqlanmasıdır.
Atrofik Rinit
Burun selikli qişasının nazilməsi və quruluğu ilə xarakterizə olunur. Adətən xroniki bir vəziyyətdir.
Hamiləliklə əlaqəli Rinit
Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər səbəbindən burun selikli qişasının şişməsi və tıxanması ilə yaranır.
Rinitin Əsas Simptomları
Burun axıntısı və tıxanıqlıq
Ən çox görülən simptomdur. Viral rinitdə şəffaf axıntı, allergik rinitdə isə su kimi axıntı müşahidə edilir.
Asqırma
Xüsusilə allergik rinitdə tez-tez rast gəlinir.
Burunda qaşınma və ya qıcıqlanma
Allergik rinitdə əsas simptomlardan biridir.
Boğaz ağrısı və ya qıcıqlanma
Burun axıntısının arxaya doğru axması səbəbindən boğazda qıcıqlanma yaranır.
Göz sulanması və qaşınma
Allergik rinit zamanı gözlərdə sulanma və qaşınma müşahidə edilə bilər.
Yüngül qızdırma və yorğunluq
Viral rinitdə yüngül qızdırma ola bilər, lakin bu, yüksək səviyyədə olmaz.
Baş ağrısı və təzyiq hissi
Burun tıxanıqlığı sinüslərdə təzyiq yarada bilər və bu, baş ağrısına səbəb ola bilər.
Rinitin Səbəbləri
Viruslar
Əsas səbəb rinoviruslar, koronaviruslar və qrip viruslarıdır.
Allergenlər
Polen, toz, kif, heyvan tükləri və ya digər allergenlər allergik rinitin səbəbləridir.
Qıcıqlandırıcı maddələr
Siqaret tüstüsü, kimyəvi buxarlar və hava çirkliliyi qeyri-allergik rinitə səbəb ola bilər.
Hormonal dəyişikliklər
Hamiləlik və ya hormonal dərmanlar rinitə səbəb ola bilər.
Dərmanlar
Burun spreylərinin həddindən artıq istifadəsi rinit medikamentoza adlı bir vəziyyət yarada bilər.
Rinitin Müalicəsi
Viral Rinit
Simptomatik müalicə:
Ağrıkəsicilər və qızdırma salıcılar: Parasetamol və ya ibuprofen.
Duzlu burun spreyi: Burundakı axıntını yüngülləşdirmək və tıxanıqlığı aradan qaldırmaq üçün.
İsti içkilər və maye qəbul etmək: Boğaz qıcıqlanmasını və burun axıntısını azaltmağa kömək edir.
Dincəlmək: İmmunitet sisteminin infeksiya ilə mübarizəsinə kömək edir.
Allergik Rinit
Antihistaminlər: Allergik reaksiyanı və burun qaşınmasını azaldır (məsələn, loratadin, cetirizin).
Dekonjestant burun spreyləri: Burun tıxanıqlığını yüngülləşdirmək üçün qısa müddətli istifadə.
Steroid burun spreyləri: Selikli qişanın iltihabını azaltmaq üçün uzun müddətli istifadə.
Allergenlərdən çəkinmək: Mümkün qədər allergenlərdən uzaq durmaq (məsələn, evdə toz mite-lərinə qarşı tədbirlər almaq).
Qeyri-Allergik Rinit
Qıcıqlandırıcı maddələrdən uzaq durmaq.
Duzlu burun spreyləri: Burunu təmizləmək və nəmləndirmək üçün.
Steroid burun spreyləri: Şişkinliyi azaltmaq üçün.
Evdə Qayğı və Tövsiyələr
Havanı nəmləndirin
Quru hava burun selikli qişasını qıcıqlandıra bilər. Hava nəmləndiricisi istifadə etmək faydalıdır.
Duzlu su ilə burun yumaq
Burundakı axıntını və allergenləri təmizləmək üçün duzlu su ilə burun yuyulması təsirlidir.
Müntəzəm maye qəbul etmək
Su, çay və şorba kimi mayelər burunun nəmlənməsinə kömək edir.
Allergenlərdən uzaq durun
Allergik rinitdə polen mövsümündə pəncərələri bağlamaq və evdə hava təmizləyicilərindən istifadə etmək faydalıdır.
Sağlam qidalanma və immunitetin gücləndirilməsi
Meyvə, tərəvəz və balanslı pəhrizlə bədənin müqavimətini artırmaq.
Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?
İki həftədən çox davam edən simptomlar.
Yüksək hərarət (38.5°C-dən yuxarı).
Burun axıntısının yaşılımtıl və ya qalın irinli olması (bakterial infeksiyaya işarə ola bilər).
Şiddətli baş ağrısı və ya üz təzyiqi.
Nəfəs almaqda çətinlik və ya qulaq ağrısı.
Rinit adətən yüngül bir xəstəlik olsa da, bəzi hallarda ciddi narahatlıq və ya ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Simptomlar pisləşərsə və ya uzun müddət davam edərsə, həkimə müraciət etmək vacibdir.
