Xüsusiyyətləri
Birgə İltihabı: RA, əsasən kiçik birgələrdə (məsələn, əllər, dizlər) başlayır, lakin zamanla daha böyük birgələrə də təsir göstərə bilər.
Simetrik Təsir: Romatoid artrit adətən bədən hər iki tərəfini eyni zamanda təsir edir (məsələn, iki əliniz).
Xroniki İltihab: Xəstəlik dövrləri ilə müşayiət olunur, yəni xəstənin vəziyyəti yaxşılaşa və pisləşə bilər.
Səbəbləri
Romatoid artritin dəqiq səbəbləri tam məlum deyil, lakin aşağıdakı amillərin birləşməsi xəstəliyin inkişafına təsir edə bilər:
Genetik Faktorlar: Ailədə RA olan insanların xəstəliyə tutulma riski daha yüksəkdir.
İmmun Sisteminin Problemləri: İmmunitet sisteminin düzgün fəaliyyətinin pozulması.
Çevrə Faktorları: Siqaret çəkmək, infeksiyalar və bəzi kimyəvi maddələr romatoid artrit riskini artırır.
Simptomlar
Romatoid artritin simptomları aşağıdakılardır:
Birgə Ağrısı: İltihablı birgələrdə ağrı, şişlik, və hərəkət çətinliyi.
Səhər Rigidi: Xüsusilə səhər saatlarında birgələrin sərtləşməsi.
Yorğunluq: Fiziki və emosional yorğunluq.
İştahın azalması: Bəzi insanlar yeməkdə maraqlarını itirə bilər.
Qızartı və İltihab: İltihablı birgələrin ətrafında qızartı.
Temperatur Artımı: Bəzi hallarda yüngül febril vəziyyət.
Diaqnoz
Romatoid artritin diaqnozu aşağıdakı üsullarla qoyulur:
Fiziki Müayinə: Həkim, birgələrin vəziyyətini, şişkinliyi və ağrısını qiymətləndirir.
Laboratoriya Testləri:
Reumatoid faktor: RA olan insanların qanında olan bir antibody.
C-reaktiv protein (CRP): İltihabın mövcudluğunu göstərir.
Eritrosit çökünmə sürəti (ESR): İltihab səviyyəsini ölçür.
Görüntüləmə Testləri: Rentgen və ya MRI, birgələrin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Müalicə
Romatoid artritin müalicəsi aşağıdakı yollarla həyata keçirilə bilər:
Medikal Müalicə:
İlaçlar: Anti-inflamatuar dərmanlar, steroidlər və DMARDs (diaqnostik anti-rheumatic drugs) istifadə olunur.
Bioloji Müalicə: Yeni nəsil dərmanlar, immun sistemini təsir edən.
Fiziki Terapiya:
Hərəkətlilik və güc artırmaq üçün fiziki terapiya.
Reabilitasiya:
İş terapiyası, gündəlik fəaliyyətlərin asanlaşdırılmasına kömək edir.
Diyet və Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri:
Sağlam qidalanma, düzgün bədən çəkisini saxlamaq, stressin idarə edilməsi.
Nəticə
Romatoid artrit, uzun müddətli bir xəstəlikdir, amma düzgün müalicə ilə simptomlar idarə oluna bilər və həyat keyfiyyəti artırıla bilər. Hər hansı bir simptom aşkar edildikdə, həkimə müraciət etmək vacibdir. Müayinə və müalicə, xəstənin sağlamlığını qorumaq və funksional qabiliyyətini artırmaq üçün vacibdir. Romatoid artrit, multidisiplinar bir yanaşma tələb edir və həkim, terapevt və digər mütəxəssislərin əməkdaşlığı ilə daha effektiv ola bilər.
